Son Güncelleme Tarihi : 02.12.2016
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi : 26.10.1963
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı : 11541 Mük. (PDF)
Madde 1 - (Değişik fıkra: 24/11/2016-6755 S.K./4. md) Türk Milleti adına yargı yetkisini kullanacak askeri mahkemeler, askeri birliklerin teşkilat yapıları ve bulundukları yerlerin coğrafi durumu ile mahkemelerin iş yoğunluğu göz önünde tutulmak suretiyle, Kuvvet Komutanlıklarının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanlığınca kurulur ve aynı yolla kaldırılır.”
(Mülga fıkra: 25/07/2016-668 KHK./4. md)
(Mülga fıkra: 24/11/2016-6755 S.K./4. md)
Askeri Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58 ve 59 uncu maddeleri ile 148 inci maddesinin (B) fıkrasında yazılı suçları işliyenlerin yargılanmaları Milli Savunma Bakanlığının önceden tesbit ve Resmi Gazete ile yayınlayacağı askeri mahkemelerde yapılır.
27/07/2016 tarih ve 29783 2. Mükerrer S.R.G. de yayımlanan 25/07/2016 tarih ve 668 sayılı KHK''nın 4. maddesi ile değiştirilen birinci fıkra ile mülga edilen ikinci fıkra metinleri: (Değişik fıkra: 21/01/1981-2376/1 md.) Türk Milleti adına yargı yetkisini kullanacak askeri mahkemeler; kolordu, ordu, (deniz ve havada eşidi) ve kuvvet komutanlıkları ile Genelkurmay Başkanlığı nezdinde Milli Savunma Bakanlığınca kurulur. Kuvvet Komutanlıklarının yapacakları teklif veya Genelkurmay Başkanlığının, doğrudan doğruya göstereceği lüzum üzerine, diğer kıta komutanlıkları veya askeri kurum amirlikleri nezdinde de Milli Savunma Bakanlığınca askeri mahkeme kurulabilir ve aynı yolla kaldırılabilir. 24/11/2016 tarih ve 29898 S.R.G. de yayımlanan 8/11/2016 tarih ve 6755 sayılı kanunun 4. maddesi ile değiştirilen birinci fıkrası metni: (Değişik fıkra: 25/07/2016-668 KHK./4. md) Türk Milleti adına yargı yetkisini kullanacak askeri mahkemeler, askeri birliklerin teşkilat yapıları ve bulundukları yerlerin coğrafi durumu ile mahkemelerin iş yoğunluğu gözönünde tutulmak suretiyle, Kuvvet Komutanlıklarının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanlığınca kurulur ve aynı yolla kaldırılır. 24/11/2016 tarih ve 29898 S.R.G. de yayımlanan 8/11/2016 tarih ve 6755 sayılı kanunun 4. maddesi ile mülga edilen ikinci fıkrası metni: Bir garnizonda aynı Kuvvetten nezdinde askeri mahkeme kurulması gereken birden fazla kıta komutanlığı bulunursa Genelkurmay Başkanlığının uygun göreceği bir kıta komutanlığı nezdinde Milli Savunma Bakanlığınca yeteri kadar askeri mahkeme kurulması ile yetinilebilir.
Madde 2 - (Değişik madde: 19/06/2010-6000 S.K/1.mad.)
Askerî mahkemeler, bu Kanunda aksi yazılı olmadıkça üç askeri hakimden kurulur.
Askerî mahkeme kurulunda bulunanların en kıdemlisi, mahkeme başkanlığı görevini yapar.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 1. maddesi ile değiştirilen madde metni:
Madde 2 - Askeri mahkemeler iki askeri hakim ve (*1*) üyeden kurulur. Ancak Genelkurmay Başkanlığı nezdindeki askeri mahkeme, general ve amiralleri yargıladığı zaman üç askeri hakim ile iki general veya amiralden kurulur.
(Ek fıkra: 16/10/1981 - 2538/1 md.) 200 ve daha fazla sanık hakkında açılan davalarda askeri mahkeme dört hakim ve bir subay üyeden kurulur. Duruşma sonuçlanıncaya kadar birleştirme veya başka nedenlerle sanık sayısının 200 veya daha fazla miktara ulaştığı davalarda da bu hüküm uygulanır. Ancak, duruşma sonuçlanıncaya kadar görülmekte olan davadaki sanık sayısının bu miktardan aşağı düşmesi halinde, askeri mahkeme kuruluşunda değişiklik yapılamaz.
Askeri mahkeme kurulunda bulunanların en kıdemlisi mahkeme başkanlığı görevini yapar.*1*
Anayasa Mahkemesi'nin 07/05/2009 karar tarihli ve E:2005/159, K:2009/62 No'lu, 07/10/2009 tarih ve 27369 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla, 25.10.1963 günlü, 353 sayılı Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin birinci fıkrasının ilk tümcesinde yer alan "
bir subay
" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE,
İptal edilen ibarenin doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden, Anayasa'nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince iptal hükmünün, KARARIN RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE, OYBİRLİĞİYLE,Madde 3 - (Değişik fıkra: 29/06/2006-5530 S.K./1.mad : Mülga madde: 19/06/2010-6000 S.K/7.mad.)
05/07/2006 tarih ve 26219 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 29/06/2006 tarih ve 5530 sayılı Kanunun 1. maddesi gereği değişen fıkra metni;
Askeri mahkemelerde bulunacak subay üyelerin, en az yüzbaşı rütbesinde muharip sınıftan bulunmaları, sanığın astı ve yargılama süresince en yakın amiri olmamaları ve taksirli suçlar hariç, bir cürüm ile hükümlü bulunmamaları şarttır.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 7. maddesi ile mülga edilen madde metni:
Madde 3 - (Değişik fıkra: 29/06/2006-5530 S.K./1.mad) Askerî mahkemelerde bulunacak subay üyelerin, en az yüzbaşı rütbesinde muharip sınıftan olmaları, sanığın astı ve yargılama süresince en yakın amiri olmamaları ve taksirli suçlar hariç, bir suçtan hükümlü bulunmamaları şarttır.
Savaşta esir edilen subayların yargılanmalarında rütbeleri imkan nispetinde gözetilir.Madde 4 - (Mülga madde: 19/06/2010-6000 S.K/7.mad.)
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 7. maddesi ile mülga edilen madde metni:
Madde 4 - Subay üyeler ile yedekleri, nezdinde askeri mahkeme kurulan komutan veya askeri kurum amiri tarafından her yılın Aralık ayında o mahkemenin yetkisine giren birlik ve kurum mensupları arasından bir yıl süre ile değiştirilmemek üzere seçilir.
Bunların görevlerini yapmalarına sürekli engeller çıktığında yerlerine başkaları seçilebilir.Madde 5 - (Mülga madde: 19/06/2010-6000 S.K/7.mad.)
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 7. maddesi ile mülga edilen madde metni:
Madde 5 - Kanunda yazılı nitelikte subay üye yoksa veya mevcut olanların görevlerini yapmalarına kanuni engeller bulunursa, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri uygun nitelikte subay üyenin seçimi için en yakın kıta komutanına veya askeri kurum amirine başvurur. Buna rağmen uygun nitelikte subay üye bulunmazsa, en yüksek komuta makamından itibaren sıra ile aşağı derecelerdeki komuta mevkilerinde bulunan subaylar üye olarak görevlendirilirler.Madde 6 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Nezdinde askeri mahkeme kurulan her kıta komutanı veya askeri kurum amirinin refakatinde bir askeri savcı ile yeteri kadar askeri savcı, yardımcı olarak bulunur.
Aynı komutanlık nezdinde birden fazla askeri mahkeme kurulduğu takdirde bir askeri savcılık teşkilatı ile yetinilebilir.
Madde 7 - Askeri mahkemeler ile askeri savcılıklarda birer kalem teşkilatı kurulur. Her kalem teşkilatında birer başkatip ile yeteri kadar katip bulunur. Ayrıca lüzum halinde er, erbaş ve astsubaylar veya sıkıyönetim ve savaş halinde subaylar kalemlerde görevlendirilebilirler.
Kalem teşkilatının ve personelinin görev ve sorumlulukları bir yönetmelikle düzenlenir.
Madde 8 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri bir suçun işlendiğini öğrendiklerinde refakatlerindeki askeri savcıya soruşturma açtırır ve yapılmakta olan soruşturma hakkında askeri savcıdan her zaman bilgi isteyebilirler.
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirlerinin refakatlerindeki adli müşavirler, bu yetkinin kullanılmasında bu komutan ve askeri kurum amirlerinin yardımcısıdırlar ve kanun yollarına başvurmada adı geçen komutan ve askeri kurum amirleri adına ilgili soruşturma ve dava dosyalarını incelemeye yetkilidirler.
Adli müşavirler, aynı zamanda refakatlerinde bulundukları, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirlerinin hukuk işlerinde de yardımcısıdırlar.
Kıta komutanının ve askeri kurum amirinin kanuni ve şahsi engelleri yetkilerinin kullanılmasına imkan vermez ise bu yetkiler kanuni vekillerine geçer.
(Değişik fıkra: 12/06/2003 - 4893 S.K./1. md.) Teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri, subay ve astsubayların işledikleri suçlar dışında, diğer kişilerin işledikleri suçlara ait suç evrakını, soruşturma yapılması istemiyle askeri savcılığa göndermek üzere askeri hakim sınıfından olan adli müşavirlere yazılı yetki verebilir. Yetki verilen konularda kıt'a komutanı veya kurum amirine tanınan kanuni yetkiler adli müşavirler tarafından kullanılır.
Madde 9 - Askeri mahkemeler kanunlarda aksi yazılı olmadıkça, asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine (İptal ibareler: Anyasa Mah:15/03/2012 tarih 2011/E,2012/36 K.) (...) (...) yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler. *1*
*1*
Anayasa Mahkemesi'nin 26/06/2012 karar tarihli ve E:2011/30, K:2012/36 No'lu, 26/06/2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla, 25.10.1963 günlü, 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 9. maddesinde yer alan "
askeri mahallerde
" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE,
Anayasa Mahkemesi'nin 26/06/2012 karar tarihli ve E:2011/30, K:2012/36 No'lu, 26/06/2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararıyla, 353 sayılı Kanun'un 9. maddesinde yer alan "
askeri mahallerde
" ibaresinin iptali nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan iptal edilen ibareden önceki "
veya
" sözcüğünün de, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince İPTALİNE,Madde 10 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Bu Kanunun uygulanmasında aşağıda yazılı olanlar asker kişi sayılırlar:
A) (Değişik bent: 29/06/2006-5530 S.K./2.mad) Muvazzaf askerler; subaylar, astsubaylar, askerî öğrenciler, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler,*1* erbaş ve erler,
B) Yedek askerler (Askeri hizmette bulundukları sürece),
C) (İptal bent: Anayasa Mah. 20/09/2012 tarih ve 2012/45 E. ve 2012/125 K.)*2*
D) (İptal bent: Anayasa Mah. 27.12.2012 tarih ve 2012/117 E.; 2012/204 K.)*3*
E) Rızası ile Türk Silahlı Kuvvetlerine katılanlar,
F) (Mülga bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 2. maddesi ile değiştirilen birinci fıkranın (A) bendi:
A) Muvazzaf askerler: Subaylar, askeri memurlar, askeri öğrenciler, astsubaylar, erbaşlar ve erler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan (F) bendi:
F) Askeri yargı organlarınca tutuklanmış veya hapsedilmiş veya askeri makamlarca muhafaza altına alınmış veya gözaltı edilmiş kişiler.*1*
22/03/2011 tarih ve 27882 S.R.G. de yayımlanan 10/03/2011 kabul tarihli ve 6191 sayılı kanunun 10. maddesi ile birinci fıkrasının (A) bendine "uzman erbaşlar," ibaresinden sonra gelmek üzere "sözleşmeli erbaş ve erler," ibaresi eklenmiştir.
*2*
01/12/2012 tarih ve 28484 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 20/09/2012 tarih ve 2012/45 E. ve 2012/125 K. Sayılı kararı ile 25.10.1963 günlü, 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 10. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin, Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, 20.09.2012 gününde OYÇOKLUĞUYLA karar verildi.
İptal bent metni:
C) Milli Savunma Bakanlığı veya Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşlarında çalışan sivil personel,
*3*
06/03/2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 27.12.2012 tarih ve 2012/117 E. ve 2012/204 K. Sayılı kararı ile 25.10.1963 günlü, 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 10. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, OYÇOKLUĞUYLA karar verildi.
İptal bent metni:
D) Askeri işyerlerinde çalışan ve İş Kanununa tabi bulunan işçiler,Madde 11- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./3. md.)
Uluslararası anlaşmalar gereğince yabancı asker kişilerin askerî mahkemede yargılanmalarını gerektiren suçları hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılması Millî Savunma Bakanının iznine bağlıdır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 3. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
ASKER OLMAYAN KİŞİLERİN ASKERİ MAHKEMELERDE YARGILANMALARI:
Madde 11 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Askeri mahkemeler, asker olmayan kişilerin aşağıda yazılı suçlarına ilişkin davalarına bakarlar.
A) (Değişik bent: 09/10/1996 - 4191/2 md.) Askeri Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58, 59, 63, 64, 81, 93, 94, 95, 100, 101 ve 102 nci maddelerinde yazılı suçlar;
B) Birinci askeri yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde karakollarda kışla ve karargahlarda, askeri kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere fiilen taarruzda bulunan, söven veya hakaret eden veyahut askerlik görevine ilişkin işleri yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddet ve tehdide başvuranların Türk Ceza Kanununun bu fiillere ilişkin 188,190, 191, 254, 255, 256, 257, 258, 260, 266, 267, 268, 269, 271, 272 ve 273 üncü maddelerinde gösterilen suçları;
C) Nöbetçi, devriye, karakol, inzibat, askeri trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere (Umumi emniyet ve asayişi korumaya ilişkin önleyici ve adli zabıta görevlerini ifa ettikleri sırada jandarma subay, astsubay, erbaş ve erleri hariç) karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen yukarıdaki (B) fıkrasında yazılı suçlar;
D) (İptal: Anayasa Mahkemesi'nin 14/02/1978 Tarihli ve E. 1977/130, K. 1978/13 sayılı kararı ile.)
E) Diğer kanunlar ile askeri mahkemelerde yargılamaları öngörülen suçlar.
(Ek fıkra: 30/07/2003 - 4963 S.K./6. md.) Askeri Ceza Kanununun 58 inci maddesinde yazılı suçların, barış zamanında asker olmayan kişiler tarafından işlenmesi halinde, bu suçlara ilişkin davalar askeri mahkemelerde görülmez.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 3. maddesince, mevzuatta yürürlükten kaldırılan Türk Ceza Kanununa yapılan yollamalar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelere yapılmış sayılır.
Madde 12- (İptal: Anayasa Mah. 20.09.2012 tarih ve 2011/80 E. ve 2012/122 K.)*1*
*1* 01/12/2012 tarih ve 28484 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 20.09.2012 tarih ve 2011/80 E. ve 2012/122 K. Sayılı kararı ile 25.10.1963 günlü, 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’nun 12. maddesinin “… eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere…” bölümünün Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, 353 sayılı Kanun’un 12. maddesinde yer alan “… eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere…” bölümünün iptali nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan maddenin kalan bölümünün de, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince İPTALİNE, OYBİRLİĞİYLE, karar verildi.
Madde 13- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./4. md.)
Askerî Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58, 59, 61, 63, 64, 75, 79, 80, 81, 93, 94, 95, 114 ve 131 inci maddelerinde yazılı suçlar, askerî mahkemelerin yargı yetkisine tâbi olmayan sivil kişiler tarafından barış zamanında işlenirse; bu kişilerin yargılanması, adlî yargı mahkemeleri tarafından, Askerî Ceza Kanunu hükümleri uygulanmak suretiyle yapılır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 4. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
ASKERİ MAHKEMELERE VE ADLİYE MAHKEMELERİNE TABİ İKİ SUÇ İŞLENMESİ HALİNDE YARGILAMA ÖNCELİĞİ:
Madde 13 - Bir kişi hakkında askeri mahkemelerin görevli olduğu bir suç ile adliye mahkemelerine ait diğer bir suçtan dolayı aynı zamanda kovuşturmaya başlanmış olursa, sanık önce askeri suçtan dolayı askeri mahkemede sonra da adliye mahkemesine ait suçtan adliye mahkemesinde yargılanır.
Askeri mahkemeler bu durumlarda yargılamayı ivedilikle sonuçlandırırlar ve diğer suçla ilişkin davaya bakan adliye mahkemesi de cezaların içtimaına ait kuralları uygular.Madde 14 - Askeri mahkemeler Savaş halinde aşağıda yazılı davalara bakarlar:
A) Asker kişilerin işledikleri suçlara ait bütün davalar,
B) Asker kişilerle müştereken suç işliyen sivil kişilere ait davalar,
C) Muharip Türk Silahlı Kuvvetleri nezdinde bulunmalarına izin verilmiş olan yabancı askerlerin işledikleri suçlara ait bütün davalar, (Türkiye Cumhuriyeti Hükümetince özel bir andlaşma yapılmamış ise),
D) Savaşta esir edilenlerin işledikleri suçlara ait bütün davalar,
E) Adliye mahkemelerinin bulunmadığı savaş bölgelerinde işlenmiş suçlara ait bütün davalar,
F) Bir hizmet veya sözleşme ve yüklenme veya her hangi bir sebep ve suretle muharip Türk Silahlı Kuvvetleri nezdinde bulunan veya Türk Silahlı Kuvvetlerini takibeden kişiler ile Türk Silahlı Kuvvetleri nezdinde bulunmasına izin verilmiş olan yabancı askerlerin yanlarında bulunan kişiler tarafından işlenen Askeri Ceza Kanununda yazılı askeri suçlara ait davalar,
G) (Değişik bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./5. md.) 1632 sayılı Askerî Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58, 59, 63, 64, 75, 78, 80, 81, 93, 94, 95, 100, 101, 102, 124, 125 ve 127 nci maddelerinde yazılı suçlara ait davalar,
H) (Değişik bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./5. md.) İlan olunan harekât bölgesinde, birinci derece askerî yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde karakollarda kışla ve karargâhlarda, askerî kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere karşı işlenen 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 86, 106, 108, 113, 125 ve 265 inci maddelerinde yazılı suçlara ait davalar,
I) (Ek bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./5. md.) Nöbet, devriye, karakol, inzibat, askerî trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen (H) bendinde yazılı suçlara ait davalar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 5. maddesi gereği değiştirilen (G) ve (H) bentleri:
G) Askeri Ceza Kanununun 75,78,80,124,125 ve 127 nci maddelerinde yazılı suçlara ait davalar,
H) İlan olunan harekat bölgesinde her sınıftan subay, askeri memur, astsubay, erbaş ve erlere karşı Askeri Ceza Kanununun 90 ve 91 inci maddelerinde yazılı suçları işliyenlere ait davalar.Madde 15 - General ve amirallerin askeri mahkemelere tabi suçlarından dolayı yargılanmaları Genelkurmay Başkanlığı nezdinde kurulan askeri mahkemede yapılır.
Madde 15/A – (Ek madde: 11/02/2014-6519 S.K./61. md)
Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları ile Jandarma Genel Komutanı, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.
Bu suçlardan dolayı soruşturma açılmasına, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı karar verir.
Bu suçlara ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı, araştırma, gerekiyorsa ön inceleme yaptırarak soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Soruşturma izni verilmiş bulunanlar izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmanın emniyeti ve sıhhatli olarak devam etmesi amacıyla geçici süre ile görevden uzaklaştırılabilir. Anılan kararlara karşı ilgililer on gün içinde Cumhurbaşkanlığına itiraz edebilirler. (İptal son cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 14/1/2015 tarihli ve E.: 2014/89, K.: 2015/3 sayılı Kararı ile.) (…)
İsimsiz, imzasız, adressiz yahut takma adla yapıldığı anlaşılan ya da belli bir olayı ve nedeni içermeyen, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikayetler işleme konulmaz.
Araştırma veya ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği denetim elemanları eliyle de yaptırılabilir. Bu şekilde görevlendirilen kişiler, 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunda ön inceleme ile görevlendirilen kişilere tanınan yetkilere sahiptir.
Soruşturma izni verilmemesi kararı hakkında ilgililer tarafından yapılan itirazın Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmesi veya soruşturma izni verilmesi kararına karşı süresi içinde itiraz edilmemesi ya da bu itirazın Cumhurbaşkanı tarafından reddedilmesi üzerine, izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmayı yapmak üzere denetim elemanlarından üç kişilik bir soruşturma kurulu oluşturulur. Kurul, soruşturma sırasında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Cumhuriyet savcısına tanıdığı bütün yetkilere sahip olup, soruşturma sırasında hâkim kararı alınması gereken hususlarda yetkili mahkemelere başvurur.
Kurul, yaptığı soruşturma sonucunu bir rapor ile tespit ederek izin vermeye yetkili mercie sunar. İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görmezse kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verir. (İptal son cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 14/1/2015 tarihli ve E.: 2014/89, K.: 2015/3 sayılı Kararı ile.) (…)
İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görürse, soruşturma dosyasını Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapmak üzere Anayasa Mahkemesine gönderir.
Anayasa Mahkemesi’nin 14/1/2015 tarihli ve E.: 2014/89, K.: 2015/3 sayılı Kararı ile iptal edilen üçüncü fıkra son cümle metni ile yedinci fıkra son cümle metinleri: İtiraz üzerine Cumhurbaşkanı tarafından verilen karar kesindir. Bu karar kesindir.
Madde 16 - Suçlardan doğan istirdat ve tazminat davalarına kamu davaları ile birlikte askeri mahkemelerde bakılır.
Askeri savcılar Hazineye ilişkin zararları tesbit ve iddianameye yazarak askeri mahkemelerde kovuşturmak ve dava etmekle yükümlüdürler.
Ancak, askeri mahkemelerde kamu davasının kovuşturulmasına imkan kalmıyarak davanın adliye mahkemelerinde görülmesi gerektiği hallerde Devlet hakları özel kanuna göre kovuşturulur.
Madde 17 - (Değişik madde: 09/10/1996 - 4191/3 md.)
Askeri mahkemelerde yargılamayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun; askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması (...) halinde askeri mahkemenin görevi sona erer.
Madde 18 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 18 - Bir kimse birkaç suçtan sanık olur veya bir suçta ne sıfatla olursa olsun birkaç sanık bulunursa bağlılık var sayılır.Madde 19- (Değişik madde: 19/06/2010-6000 S.K/2.mad.)
Subay ve astsubayların işledikleri suçlara ait davalar ile ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlara ait davalar hariç olmak üzere, üst sınırı beş yıla kadar (beş yıl dahil) hapis cezaları ve bunlara bağlı adli para cezaları ile bağımsız olarak hükmedilecek adli para cezalarını ve güvenlik tedbirlerini gerektiren Askeri Ceza Kanununda ve diğer kanunlarda yazılı suçlara ait davalara ve suç konusu olmayan eşyanın müsaderesine tek hakim tarafından bakılır.
Kurulla veya tek hakimle bakılacak işlerin belirlenmesinde, cezayı ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmeksizin, kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur.
Bir kimse tarafından işlenmiş müteaddit fiillerin yargılanması görevinin belirlenmesinde, en ağır cezayı gerektiren fiil esas alınır. Fiilde veya failde bağlantı halinde de kurulla veya tek hakimle bakılacak işler, birinci fıkra hükmüne göre belirlenir.
Tek hakim tarafından bakılan davalarla ilgili soruşturmalarda, hakim kararı gerektiren her türlü işleme ait kararlar, tek hakim tarafından verilir. Bu kararlara karşı itirazları incelemeye en yakın askeri mahkeme yetkilidir.
İddianamenin kabulünden sonra, yargılamanın tek hakim tarafından yürütülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilemez.
Görülmekte olan davalar nedeniyle tek hakim ile askeri mahkeme kurulu arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını, Askeri Yargıtay çözümler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 6. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
GÖREV KARARI:
Madde 19 - Askeri mahkemeler davaya bakmaya görevli olup olmadıklarına yargılamanın her safhasında karar verebilirler.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 2. maddesi ile değiştirilen madde metni:
Madde 19- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./6. md.)
Subay ve astsubayların işledikleri suçlara ait davalar hariç olmak üzere, adlî para cezasını veya yukarı haddi üç yıla kadar hapis cezasını gerektiren Askerî Ceza Kanununda ve diğer kanunlarda yazılı suçları işleyenlerin davalarına ve suç konusu olmayan eşyanın müsaderesine askerî mahkemelerin hâkim sınıfından olan üyelerinden birisi tarafından bakılır.
Bir kimse tarafından işlenmiş müteaddit fiillerin yargılanması en ağır cezayı gerektiren fiile bakmakla görevli mahkemeye aittir. Fiilde irtibat hâlinde de aynı hüküm uygulanır. Suçun subay ve astsubayla birlikte işlenmesi hâlinde birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
Birinci fıkrada yazılı suçlarla ilgili soruşturmalarda hâkim kararı gerektiren her türlü işleme ait kararlar, askerî mahkemenin hâkim sınıfından olan üyelerinden birisi tarafından verilir. Bu kararlara karşı itirazı incelemeye, en yakın askerî mahkeme yetkilidir.
İddianamenin kabulünden sonra, yargılamanın tek hâkimle yürütülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilemez.
Görülmekte olan davalar nedeniyle tek hâkim ile askerî mahkeme kurulu arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını Askerî Yargıtay çözümler.Madde 20 - (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./7. md.)
Er ve erbaşlar ile yedek subayların askere girmeden veya silâh altına çağrılmadan önce işledikleri yukarı haddi iki yıla kadar hapis cezasını gerektiren suçlara ait davalarda soruşturma ve kovuşturma işlemleri askerliklerini bitirmelerine kadar geri bırakılır.
Türk Silâhlı Kuvvetlerinden çıkarmayı gerektiren suçlardan sanık yedek subaylar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Savaş hâlinde, silâh altında bulunan veya silâh altına çağrılan bütün asker kişiler aleyhine adliye mahkemelerinin görevine giren suçlardan aşağı haddi beş yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektirenler hariç olmak üzere, şüpheli veya sanık bulundukları diğer suçlara ait soruşturma ve kovuşturma işlemleri barışa veya askerliklerinin bitimine kadar geri bırakılır.
Savaş hâlinde, aşağıda yazılı suçlar hariç olmak üzere, askerî mahkemenin görevine giren asker kişiler hakkındaki suçlara ait soruşturma ve kovuşturma işlemleri, barışa veya askerliklerinin bitimine kadar geri bırakılır. Ancak teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri askerî menfaat ve zorunluluklar karşısında geri bırakma hükümlerinin uygulanmamasını askerî savcıdan isteyebilir:
A) Aşağı haddi beş yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar.
B) Askerî Ceza Kanununun 3 üncü babının birinci, üçüncü (63 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 76 ve 77 nci maddeleri hariç), dördüncü, beşinci (82, 83, 84, 95 inci maddeleri hariç), yedinci fasıllarında yazılı suçlar.
C) Askerî Ceza Kanununun 130, 131 ve 137 nci maddelerinde yazılı suçlar.
Geri bırakma süresi içinde zamanaşımı işlemez.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 7. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 20 - Muvazzaf ve yedek er ve erbaşların ve yedek subay ve yedek askeri memurların askere girmeden veya silah altına çağrılmadan önce işledikleri yukarı haddi bir yıla kadar şahsi hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suçlara ait davalarda ilk ve son soruşturma işlemleri askerliklerini bitirmelerine kadar geri bırakılır.
Askerlikten tard ve ihracı gerektiren suçlardan sanık yedeksubay, yedek askeri memur ve yedek astsubaylar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Yedek asker kişiler askeri hizmet esnasında sadece Türk Ceza Kanununa veya diğer ceza kanunlarına aykırı eylemlerinden dolayı askerliklerini bitirmelerinden sonra adliye mahkemelerine verilebilirler.
Savaş halinde, silah altında bulunan veya silah altına çağrılan bütün asker kişiler aleyhine adliye mahkemelerinde kovuşturma yapılacak suçlardan ağır hapis ve aşağı haddi beş sene ve daha ziyade hapis cezasını gerektirenler müstesna olmak üzere, sanık bulundukları diğer suçlara ait davalarda ilk ve son soruşturma işlemleri barışa veya askerliklerinin bitimine kadar geri bırakılır.
Savaş halinde bütün asker kişilerin askeri mahkemeye tabi suçları için yapılacak soruşturmada aşağıda yazılı suçlar hariç olmak üzere hazırlık soruşturması ve duruşma işlemleri barışa veya askerliklerinin bitimine kadar geri bırakılır. Ancak nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri askeri menfaat ve zorunluklar karşısında geri bırakma hükümlerinin uygulanmamasını askeri savcıdan istiyebilir.
A) Ağır hapis ve aşağı haddi beş sene ve daha ziyade hapis cezasını gerektiren suçlar,
B) Askeri Ceza Kanununun 3 üncü babının birinci, üçüncü (63/1, 76, 77 nci maddeleri hariç), dördüncü, beşinci (82,83,84,95 inci maddeleri hariç), yedinci fasıllarında yazılı suçlar,
C) Askeri Ceza Kanununun 130, 131, 137 ve 152 nci maddelerinde yazılı suçlar Geri bırakma süresi içinde zamanaşımı işlemez.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 3. maddesince, mevzuatta yürürlükten kaldırılan Türk Ceza Kanununa yapılan yollamalar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelere yapılmış sayılır.
Madde 21 - Askeri mahkemelerin yetkisi, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin kadro ve kuruluş itibariyle emirleri altında bulunan kişiler ile adli bakımdan kendisine bağlanmış birlik veya askeri kurum mensupları hakkında caridir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./8. md.) Asker olmayan kişilerin asker kişilerle müştereken işledikleri suçlarda yetkili askerî mahkeme, asker kişiler yönünden yetkili olan askerî mahkemedir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./8. md.) Savaş hâlinde saklı, yoklama kaçağı, bakaya ve geç iltihak suretiyle bakaya suçlarından sanık erbaş ve erler ile sevk edildiği eğitim merkezine zamanında katılmamak suretiyle bakaya suçu işleyen yedek subay adayları, eğitimlerini takiben verildikleri birlik veya kurumların tâbi oldukları askerî mahkemede yargılanırlar.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./8. md.) Savaş hâlinde saklı, yoklama kaçağı ve bakaya suçlarından sanık yedek subay aday adayları, kayıtlı bulundukları askerlik şubelerinin tâbi olduğu askerî mahkemede yargılanırlar.
(Ek fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./8. md.) Savaş halinde, asker olmayan kişilerin askerî mahkemelerde yargılanmalarını gerektiren suçlarda ise, suçun işlendiği yere en yakın askerî mahkeme yetkilidir. Suçun işlendiği yer belli değil ise, yetkili askerî mahkeme 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda gösterilen usûllere göre belirlenir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 8. maddesi gereği değiştirilen ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralar:
(Ek fıkra: 09/10/1996 - 4191/4 md.) Asker olmayan kişilerin asker kişilerle müştereken işledikleri suçlarda yetkili askeri mahkeme, asker kişiler yönünden yetkili olan askeri mahkemedir. Asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanmalarını gerektiren diğer suçlarda ise, suçun işlendiği yere en yakın askeri mahkeme yetkilidir. Suçun işlendiği yer belli değil ise, yetkili askeri mahkeme Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda gösterilen usullere göre tayin edilir.
(Ek fıkra: 09/10/1996 - 4191/4 md.) Saklı, yoklama kaçağı ve bakaya suçlarından sanık erbaş ve erler ile sevk edildiği eğitim merkezine zamanında katılmamak suretiyle bakaya suçu işleyen yedek subay adayları, eğitimlerini takiben verildikleri birlik veya kurumların tabi oldukları askeri mahkemede yargılanırlar.
(Ek fıkra: 09/10/1996 - 4191/4 md.) Saklı, yoklama kaçağı veya bakaya suçlarından sanık yedek subay aday adayları ile askerlik hizmetini döviz veya bedel ödemek suretiyle yerine getirmiş sayılanlar ise, kayıtlı bulundukları askerlik şubelerinin tabi olduğu askeri mahkemede yargılanırlar.Madde 22- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./9. md.)
Kadro ve kuruluş itibarıyla hangi askerî mahkemenin yetkisine girdikleri belli olmayan kişiler, suçu işledikleri veya bölgesinde bulundukları yerdeki askerî birlik veya kurumun bağlı bulunduğu askerî mahkemenin yetkisine tâbidirler.
Yetkili askerî mahkeme birden fazla olduğu takdirde şüpheliyi yakalayan veya soruşturma yapılmasını daha önce isteyen kıt'a komutanı veya askerî kurum amirinin teşkilâtında kurulan askerî mahkeme yetkilidir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 9. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 22 - Bir askeri mahkemenin yetkisine tabi olup da kadro ve kuruluş itibariyle hangi askeri mahkemenin yetkisine girdikleri belli olmıyan kişiler, bölgesinde bulundukları veya suçu işledikleri yerdeki askeri birlik veya kurumun bağlı bulunduğu askeri mahkemenin yetkisine tabidirler.
Yetkili askeri mahkemeler birden fazla olduğu takdirde sanığı yakalıyan veya soruşturma yapılmasını daha önce istiyen kıta komutanı veya askeri kurum amirinin nezdinde kurulan askeri mahkeme yetkilidir.Madde 23 - (Değişik madde: 09/10/1996 - 4191/5 md.)
Bir askeri birlik veya kurumda geçici olarak görevlendirilen veya harekat komutasına verilen asker kişiler, bu görevlerinin devamı süresince, geçici olarak görevlendirildikleri veya harekat komutasına verildikleri askeri birlik veya kurumun bağlı bulunduğu askeri mahkemenin yetkisine tabidirler.
Madde 24 - Asker kişiler tarafından yabancı memleketlerde Türk askeri kıtalarında veya diğer resmi görevler esnasında veya esir karargahlarında işlenen ve Türkiye'de askeri mahkemede kovuşturulması gereken suçlarda yetki, bundan önceki maddelere göre tayin edilir. Bununla beraber soruşturmayı istiyen komutan veya askeri kurum amiri ile askeri savcının veyahut sanığın istemi üzerine Askeri Yargıtay suçun işlendiği yere daha yakın olan bir askeri mahkemeye yetki verebilir.
Madde 25 - Savaş hükümlerinin uygulanacağı ilan edilen bölgelerdeki bütün asker kişiler o bölge komutanının nezdindeki askeri mahkemeye tabi olurlar.
Madde 26 - Askeri mahkemelerin yetkileri, Kuvvet Komutanlıklarının gösterecekleri ihtiyaç üzerine veya doğrudan doğruya Genelkurmay Başkanlığının göstereceği lüzuma göre Milli Savunma Bakanlığınca genişletilip daraltılabilir.
Madde 27 - (Değişik madde: 11/08/1983 - 2875/1 md.)
Bir kimse birden çok askeri mahkemenin yetkisine giren, birden fazla suçtan sanık olursa veya bir suçta birkaç sanık bulunur ve bunlar birden fazla askeri mahkemenin yetkisine tabi olursa; askeri mahkemeler arasındaki uyuşma üzerine bu davaların hepsine veya bir kısmına bu askeri mahkemelerden birinde birleştirilerek bakılabilir.
Askeri mahkemeler uzlaşamazlar ise nezdinde askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri veya askeri savcılardan birinin istemi üzerine Askeri Yargıtay tarafından, davalara bakacak askeri mahkeme tayin olunur.
Madde 28- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./10. md.)
Bir suçta birkaç şüpheli bulunur ve bunlar birden fazla askerî mahkeme yetkisine tâbi olursa ilgili askerî savcılar hepsi hakkında soruşturmanın hangi askerî savcılık tarafından yapılacağını kararlaştırırlar. Uzlaşamazlar ise, soruşturmayı yapacak savcılığı Millî Savunma Bakanlığı tayin eder.
Birleştirilerek yapılan soruşturma sonunda şüphelilerin hepsi hakkında dava, soruşturmayı yapan askerî savcının teşkilâtında bulunduğu askerî mahkemede açılabilir.
Şüphelilerden biri hakkında evvelden dava açılmış ise askerî savcılardan birinin istemi üzerine Askerî Yargıtay tarafından bütün şüphelilerin davasına bakacak askerî mahkeme tayin olunur.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 10. maddesi gereği başlığıyla birlikte değiştirilen madde metni:
BİRDEN FAZLA MAHKEMEYE TABİ SANIKLAR HAKKINDA YETKİ:
Madde 28 - Bir suçta birkaç sanık bulunur ve bunlar birden fazla askeri mahkeme yetkisine tabi olursa ilgili askeri savcılar hepsi hakkında soruşturmanın hangi askeri savcılık tarafından yapılacağını kararlaştırırlar. Uzlaşamazlar ise, soruşturmayı yapacak savcılığı Milli Savunma Bakanlığı tayin eder.
Birleştirilerek yapılan soruşturma sonunda sanıkların hepsi hakkında dava, soruşturmayı yapan askeri savcının nezdinde bulunduğu askeri mahkemede açılabilir.
Sanıklardan biri hakkında evvelden dava açılmış ise askeri savcılardan birinin istemi üzerine Askeri Yargıtay tarafından bütün sanıkların davasına bakacak askeri mahkeme tayin olunur.Madde 29 - Soruşturmanın mahallinde yapılması Türk Silahlı Kuvvetlerinin emniyeti veya askeri disiplinin korunması bakımından mahzurlu olursa nezdinde askeri mahkeme kurulan komutan veya askeri kurum amirinin teklifine binaen veya doğrudan doğruya Milli Savunma Bakanlığınca yapılacak talep üzerine Askeri Yargıtay davanın başka bir yerde bulunan askeri mahkemeye nakline karar verebilir.
Duruşmanın mahallinde yapılması Türk Silahlı Kuvvetlerinin emniyeti veya askeri disiplinin korunması bakımından mahzurlu görülürse, askeri savcının talebetmesi şartiyle askeri mahkemenin vereceği karar üzerine Askeri Yargıtayca davanın başka bir yerde bulunan askeri mahkemeye nakline karar verilebilir.
Askeri mahkeme hukuki veya fiili sebeplerden dolayı yargı görevini yapamıyacak halde bulunursa nezdinde askeri mahkeme kurulan komutan veya askeri kurum amirinin veya tarafların talebi üzerine Askeri Yargıtay davanın başka bir yerde bulunan askeri mahkemeye nakline karar verir.
Madde 30 - Askeri mahkemeler arasında çıkan olumlu yetki uyuşmazlıklarını Askeri Yargıtay çözümler.
Madde 31 - Birkaç askeri mahkeme arasında yetki hususunda olumsuz uyuşmazlık çıkar ve yetkisizlik kararları aleyhine kanun yollarına başvurma imkanı kalmamış bulunursa Askeri Yargıtay yetkili mahkemeyi tayin eder.
Madde 32- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./11. md.)
Sanık, sınıf ve rütbe yönünden olmayan yetkisizlik iddiasını duruşmada sorgusundan önce askerî mahkemeye bildirir.
Yetkisizlik iddiası üzerine askerî mahkeme bu iddiayı, sanığın sorgusundan önce karara bağlar. Bu aşamalardan sonra yetkisizlik iddiasında bulunulamayacağı gibi mahkemeler de bu hususta re'sen karar veremez.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 11. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 32 - Sınıf ve rütbe yönünden olmıyan yetkisizlik iddiasının duruşmanın başlangıcında iddianamenin okunmasından önce askeri mahkemeye bildirilmesi gerekir.
Yetkisizlik iddiası üzerine askeri mahkeme bu iddiayı, iddianamenin okunmasından önce karara bağlar.Madde 33 - (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./12. md.)
Yetkisi olmayan askerî savcı ve askerî mahkeme tarafından yapılan soruşturma ve kovuşturma işlemleri, sadece yetkisizlik nedeniyle hükümsüz sayılmaz.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 12. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
YETKİSİ OLMIYAN ASKERİ MAHKEMENİN VE ASKERİ SAVCININ YAPTIĞI SORUŞTURMA:
Madde 33 - Yetkisi olmıyan askeri mahkeme ve askeri savcı tarafından yapılan soruşturma işleri, sadece yetkisizlikten dolayı hükümsüz sayılmaz.Madde 34 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin refakatindeki askeri savcının yetkisi, nezdinde bulunduğu askeri mahkemenin yetkisi ile sınırlıdır.
A) Askeri savcılar arasında çıkacak yetki uyuşmazlıkları aralarında halledilir.
B) Nezdinde disiplin mahkemesi kurulan kıta komutanları veya askeri kurum amirleri ile askeri savcılar arasında çıkacak görev uyuşmazlıkları aralarında halledilir.
Her iki halde de uyuşamadıkları takdirde Milli Savunma Bakanlığına başvurulur.
Madde 35 - Askeri mahkemelerin idari işleri ile askeri savcılıkların bütün işlemleri Milli Savunma Bakanının gözetimine tabidir.
Bu görev Bakanlık Askeri Adalet İşleri Başkanlığı aracılığı ile yürütülür.
Bakanlık Askeri Adalet İşleri Başkanlığının görev ve yetkileri bir yönetmelik ile düzenlenir.
Madde 36 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Askeri mahkeme kalemleri ile askeri savcılıkları ve kalemlerini adli müşavirlik hizmetlerini ve askeri ceza ve tutuk evlerini Milli Savunma Bakanı adına teftiş ve murakabe etmek ve kanunun belirttiği hallerde soruşturma yapmak üzere müfettiş sıfat ve yetkisini taşıyan bir başkanın yönetimi altında lüzumu kadar müfettişten kurulu bir askeri adalet teftiş kurulu kurulur. Bu kurulun kuruluşu, görev, yetki ve hizmetlerini ne şekilde yürüteceği bir yönetmelik ile düzenlenir.
Madde 37- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./13. md.)
Hâkim, Ceza Muhakemesi Kanununda belirtilen hâllerde ve dava ile ilgili olarak teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri sıfatı ile istemde bulunmuş veya amir sıfatı ile vak'a hakkında rapor vermiş ise hâkimlik görevini yapamaz.
Savaşta, hâkimin davaya bakamayacağı hâller dışındaki bir sebebe dayanılarak hâkimin reddi isteminde bulunulamaz.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 13. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
HAKİMİN DAVAYA BAKAMIYACAĞI HALLER:
Madde 37 - Hakim aşağıda yazılı olan hallerde hakimlik görevini yapamaz:
A) Suçtan kendisi zarar görmüş ise,
B) Sonradan kalksa bile sanık veya suçtan zarar gören ile aralarında evlilik veya vesayet bağlılığı bulunmuş veya bulunuyorsa,
C) Sanık veya suçtan zarar gören ile aralarında kan veya sıhri usul veya füru hısımlığı yahut evlat edinme ilişiği veya üçüncü dereceye kadar (Bu derece dahil) kan veya evlilik kalmasa bile ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) sıhri civar hısımlığı varsa,
D) Aynı davada askeri savcı olmuş, suçtan zarar görenin veya sanığın müdafiliğini yapmış veya nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri sıfatı ile istemde bulunmuş veya amir sıfatı ile vaka hakkında rapor vermiş ise,
E) Aynı davada tanık veya bilirkişi sıfatı ile dinlenmiş bulunuyorsa.Madde 38 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 38 - Aleyhine kanun yollarından birine başvurulmuş olan bir hükme katılan hakim, yüksek mahkemece bu hükme dair verilecek karara katılamaz.Madde 39 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 39 - Hakimin görevini yapmaktan yasaklı olduğu hallerde reddi istenebileceği gibi tarafsızlığını şüpheye düşürecek diğer sebeplerden dolayı da reddi istenebilir.
(Değişik ilk cümle; 09/10/1996 - 4191/6 md.) Askeri savcı (Askeri Yargıtayda Başsavcı), sanık, müdafi, şahsi davacı ve davaya katılan ile vekilleri hakimi red isteminde bulunabilirler. Bunlardan herhangi biri tarafından istemde bulunulursa hükme katılacak hakimlerin isimleri kendilerine bildirilir.Madde 40 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 40 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebeplerden dolayı bir hakimin reddi istemi, mahkemelerde iddianamenin ve Askeri Yargıtay'da sözcü üye tarafından raporun okunmasına kadar ileri sürülebilir. Yeni çıkan sebeplerden dolayı duruşma bitinceye, Askeri Yargıtay'da inceleme sona erinceye kadar hakimin reddi istenebilir.
Savaşta, 37 nci maddede yazılı sebeplerin dışındaki bir sebebe dayanılarak hakimin reddi isteminde bulunulamaz.Madde 41 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 41 - Hakimin reddi asker kişiler tarafından, hakimin mensup olduğu askeri mahkemeye verilecek bir dilekçe ile yahut bu hususta bir tutanak düzenlenmek üzere askeri savcıya veya askeri mahkeme katibine veyahut disiplin cezası vermiye yetkili en yakın amire yapılacak bir beyan ile olur.
Diğer kişiler tarafından hakimin mensup olduğu askeri mahkemeye bir dilekçe verilmek sureti ile veya ilgililerin tabi oldukları sulh hakiminin veya bu görevi gören mahkemenin katibine, bir tutanak düzenlenmek üzere, yapılacak beyan ile olur.
Serbest bulunmıyan sanıklar bu husustaki beyanlarını askeri ceza ve tutukevi müdürüne veya gözetimine memur subaya veya ceza ve tutukevinin bulunduğu yer sulh hakimine yaparlar. İlgililerce bu hususta bir tutanak düzenlenir.Madde 42 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 42 - Hakimin reddini isteyen taraf sebebini ispat ile yükümlüdür. Yemin delil olmaz.
Askeri mahkeme reddi istenen hakimden red sebebi hakkında açıklama istiyebilir. Hakim de red sebepleri hakkında düşüncelerini bildirir.Madde 43 - Hakimin reddi istemi hakkında mensup olduğu askeri mahkemece karar verilir. Ancak reddolunan hakimin müzakereye katılamamasından askeri mahkeme kurulamaz ise yalnız bu hususta karar verilmesi için başka bir hakimle yeni bir kurul kurulur. Bu yolla'da mahkemenin kurulması mümkün olmazsa en yakın askeri mahkemeden bir hakim istenir.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Bir hakim, reddini gerektiren sebepleri bildirir yahut bazı haller bir hakimin davaya bakamıyacağı şüphesini doğurursa, bu hususta bir istem olmasa bile Askeri Yargıtay kendiliğinden de karar verebilir.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan ikinci, dördüncü ve beşinci fıkraları:
Reddolunan hakim red isteminin haklı olduğunu kabul ederse red hakkında bir karar verilmez.
Hakimin reddi istemine esas olan sebeplerin varid olmamasından dolayı istemin reddine karar veren merci elli liradan bin liraya kadar hafif para cezasına da hükmeder. Red istemine esas olan sebebin aksi sabit olduğu hallerde hükmolunacak ceza ikiyüzelli liradan aşağı olamaz.
Hükmedilecek para cezaları hukuki ve cezai kovuşturmalara ve kamu davasının açılmasına engel değildir.Madde 44 - Hakimin reddinin kabulüne dair olan kararlar kesindir. Reddin kabul edilmemesi ile ilgili kararlar ile red isteminin esassız veya red sebebinin aksi sabit olduğuna dair kararlar aleyhine ancak hükümle birlikte temyiz yoluna başvurulabilir.
Madde 44/A - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 44/A - (Ek madde: 21/01/1981 - 2376/2 md.)
Reddi istenilen hakim red hakkında bir karar verilinceye kadar yalnız tehiri caiz olmayan muameleleri yapar.
Ancak, hakimin duruşma sırasında reddedilmesi halinde bu red konusunda bir karar verilebilmesi için duruşmanın tehiri veya taliki gerekse bile o celse duruşmaya devam olunur. Şu kadar ki, 160 ncı madde uyarınca tarafların iddia ve sözlerinin dinlenilmesine geçilemez ve red konusunda bir karar verilmeden reddedilen hakim tarafından veya onun huzuruyla bir sonraki celseye başlanamaz.
Red isteğinin haklı olduğuna karar verildiği takdirde geciktirilmesi caiz olmadığından ötürü yapılmış işlemler ayrık olmak üzere duruşmanın red dilekçesinin verilmesinden sonraki kısmı tekrarlanır.Madde 44/B - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 44/B - (Ek madde: 21/01/1981 - 2376/2 md.)
Mahkeme son tahkikat safhasında ileri sürülen hakimin reddi istemini aşağıdaki hallerde kabul etmeyerek geri çevirir:
1. Red isteği zamanında yapılmamışsa;
2. Red sebebi veya inandırıcı delil gösterilmemişse;
3. Red isteminin duruşmayı uzatmak amacı ile yapıldığı açıkça anlaşılıyor ise.
Bu hallerde red isteği, toplu mahkemelerde reddedilen hakimin müzakereye katılmasıyla, tek hakimli mahkemelerde de reddedilen hakimin kendisi tarafından geri çevrilir.
Bu kararlar aleyhine ancak hükümle birlikte kanun yoluna başvurulabilir.Madde 45 - (Değişik madde: 19/06/2010-6000 S.K/3.mad.)
Bu Bölümde yazılı hükümler, askeri mahkemede bulunan tutanak katipleri hakkında da uygulanır.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 3. maddesi ile başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
SUBAY ÜYE VE TUTANAK KATİPLERİNİN REDDİ:
Madde 45 - Bu bölümde yazılı hükümler askeri mahkemede bulunan subay üye ile tutanak katipleri hakkında da uygulanır.Madde 46- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./14. md.)
Askerî savcılar reddedilemez. Ancak, hâkimin davaya bakamayacağı hâllerden veya hâkimin ret sebeplerinden biri bulunursa davadan çekinirler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 14. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
ASKERİ SAVCILARIN REDDİ:
Madde 46 - Askeri savcılar reddedilemez. Ancak bu kanunun 37 ve 39 uncu maddelerinde yazılı sebeplerden biri bulunursa davadan çekilirler.Madde 47 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 47 - Duruşma esnasındaki kararlar, taraflar dinlendikten ve duruşma dışındaki kararlar askeri savcının yazılı veya sözlü mütalaası alındıktan sonra verilir.Madde 48 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 48 - İlgili tarafın yüzüne karşı verilen kararlar kendilerine tefhim olunur. Bilhassa er ve erbaşlara anlıyacakları surette tefhim şarttır. İstem halinde kararın bir benzeri de verilir. Diğer kararlar tebliğ olunur.Madde 49- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./15. md.)
Mahkeme kıdemli hâkimi veya hâkim, her türlü tebligatı, tüm gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri veya kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili yazışmaları yapar.
İnfaz edilecek kararlar, askerî savcılığa verilir.
Askerî Yargıtayda tebliğ veya yerine getirilecek kararlar, Askerî Yargıtay Başsavcısına verilir. Başsavcı, tebliğ veya yerine getirme için gerekli tedbirleri alır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 15. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
ASKERİ SAVCIYA VERİLMESİ GEREKEN KARARLARLA BUNLARIN YERİNE GETİRİLMESİ:
Madde 49 - Tebliğ veya yerine getirilecek kararlar askeri savcıya verilir.
Askeri savcı tebliğ ve yerine getirilme için gereken tedbirleri nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri aracılığı ile ve ivedi hallerde doğrudan doğruya alır.
Askeri mahkemelerin iç işlemlerine veya yargılamanın inzibatına dair kararlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Askeri Yargıtay'da tebliğ veya yerine getirilecek kararlar, Askeri Yargıtay Başsavcısına verilir. Başsavcı tebliğ veya yerine getirme için gerekli tedbirleri alır.Madde 50 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 50 - Askeri mahkemelerce verilen her türlü kararlar gerekçeli olarak yazılır.Madde 51 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 51 - Tebliğ, tebliği gereken evrakın onaylanmış bir benzerinin ilgiliye verilmesinden ibarettir. Onaylama askeri savcı veya askeri hakim tarafından yapılır.
İlgili tutuk ise tebliğ edilen evrak istemi halinde kendisine okunup anlatılır.Madde 52 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Asker kişilere yapılacak tebliğler üst makam aracılığı ile ve ilgiliden alınacak bir belge karşılığı yapılır. Bu belgede tebliğ ve tebellüğ edenin imzaları ile tebliğin yer ve zamanının gösterilmesi lazımdır.
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirine gösterilecek evrak kendisine gönderilir. Bu gösterilme bir mehil başlangıcı olursa, gösterilen evrakın konusu ile yer ve zamanını belirten bir belge imzalanır.
Asker kişilerden başkasına yapılması gereken tebliğler, bir alındı karşılığında asker kişiler tarafından yapılabilir.
Tebligat Kanunu hükümleri askeri mahkemelerde de uygulanır.
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/2 md.) Savaş halinde tebligat; işin ivediliğine göre basın veya radyo vasıtası ile yapılabilir.
Madde 53 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 53 - Günle tayin edilen mehillerde, mehlin, işlemesini gerektiren tebliğin yerine getirildiği veya olayın olduğu gün hesaba katılmaz.
Mehil verilen kişinin hukukunu korumaya askeri hizmetlerin engel olduğu günler mehile dahil edilmez, ancak bunun resmi belgelerle ispatı lazımdır.
Mehil hafta veya ay olarak tayin edilmiş ise, işlemeye başladığı gün son haftada isim ve son ayda sayı itibariyle karşıtı olan günün tatil saatinde ve şayet ay sonunda başlayıp da son bulduğu ayda sayı itibariyle karşıt gün yoksa ayın son gününde biter.
Son gün pazara veya resmi bir tatile tesadüf ederse mehil tatilin ertesi günü biter.
Kendisine mehil verilen kimsenin ikametgahı, işlem yapacağı yerden uzak ise Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 164 üncü maddesi hükmü uygulanır.Madde 54 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 54 - Askeri hizmetler, zorlayıcı sebepler, beklenilmeyen ve sakınılması kabil olmıyan olaylar sonucu olarak bir mehile uymak imkansızlığı meydana çıkarsa, mehlin bitmesinden doğacak sonuca karşı eski hale getirme istenebilir.
Yapılan bir tebliğden kusuru olmaksızın haberdar olmamak, beklenilmeyen ve sakınılması mümkün olmıyan hallerdendir.Madde 55 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 55 - Eski hale getirme dilekçesi engelin kalkmasından itibaren bir hafta içersinde verilmek lazım gelir. Bu dilekçede mehile uyma halinde usule dair işlemler hangi mahkemede yapılacak idi ise, oraya verilir.
Dilekçe sahibi mehile uymamasının sebeplerini ve delillerini bildirir ve usule dair yapmadığı işlemi dilekçeyi verdiği anda yapmakla yükümlüdür.Madde 56 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 56 - Mehil içinde usul işlemi yapılmış olsa idi esasa hangi mahkemede hükmedecek idi ise eski hale getirme dilekçesi hakkında da o mahkeme karar verir.
Usulü dairesinde bir istem olmasa bile eski hale getirme hakkında doğrudan doğruya karar verilebilir.Madde 57 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 57 - Eski hale getirme isteminin kabulüne dair kararlar kesindir. Ancak, bu istemin reddine dair kararlar aleyhine bu kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde Askeri Yargıtay'da itiraz edilebilir.
Savaş halinde veya Türkiye Cumhuriyeti karasuları dışında bulunan savaş gemisinde itiraz hakkı yoktur.Madde 58 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 58 - Eski hale getirme dilekçesi, önce verilen karar ve hükümlerin yerine getirilmesini geciktirmez. Ancak mahkeme, yürütmenin geri bırakılmasına karar verebilir.Madde 59- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./16. md.)
Asker kişi olan tanıklar, bağlı bulundukları birlik komutanı veya askerî kurum amirlerinin emri ile getirilirler.
Tutuklu ve ivedi işler ile savaş hâlinde tanıklar zorla getirilebilirler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 16. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 59 - Asker kişi olan tanıklar, bağlı bulundukları birlik komutanı veya askeri kurum amirlerinin emri ile getirilirler.
Diğer kişiler davetiye ile çağrılırlar. Davete uymamanın kanuni sonuçları da davetiyede gösterilir.
Tutuklu ve ivedi işlerde ve savaş halinde tanıklar ihzar müzekkeresi ile de getirilebilirler. Şu kadar ki, müzekkerede bu yoldan getirilmenin sebepleri gösterilir ve bunlar hakkında davetiye ile gelen tanıklar hakkındaki işlem uygulanır.Madde 60 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 60 - (Değişik madde: 09/10/1996 - 4191/7 md.)
Tanıklara, hazırlık soruşturması sırasında askeri savcı tarafından yemin verilir. Yemin ile dinlenilen tanığın, hazırlık soruşturmasında tekrar dinlenmesi gerekirse, yeniden yemin verilmeyip önceki yeminin hatırlatılmasıyla yetinilebilir.Madde 61 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 61 - Bu kanunda aksi yazılı olmadıkça Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun tanıklar hakkındaki hükümleri, askeri mahkemelerde de uygulanır.Madde 62 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 62 - (Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/8 md.) Çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin rey ve mütalaasının alınmasına karar verilir. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişi dinlenemez. Bilirkişinin tayini ve zorunlu olmadıkça üçten fazla olmamak üzere adedinin tespiti, hazırlık soruşturmasında askeri savcıya, son soruşturmada askeri mahkemeye aittir.
Adli tıbba ilişkin konularda mümkün olduğu kadar askeri tabipler bilirkişi olarak tayin edilirler. Bilirkişi mütalaaları yazı ile beyan olunacak ise rapor bilirkişiler tarafından birlikte; eğer görüş ayrılığı varsa, her biri tarafından ayrı ayrı düzenlenir.
Belli hususlarda oy ve mütalaalarını beyan ile görevlendirilmiş resmi bilirkişi mevcut ise, özel sebepler olmadıkça başkası tayin edilemez.Madde 63- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./17. md.)
Askerî mahallerde yapılacak keşiflerde o yerdeki askerî birlik komutanı veya askerî kurum amiri haberdar edilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 17. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
KEŞİF:
Madde 63 - Keşif, askeri savcılar ile askeri mahkeme veya naipleri yahut istinabe olunan askeri savcı, askeri mahkeme veyahut gecikmesinde zarar umulan hallerde en yakın adliye hakimi tarafından yapılır. Askeri mahallerde yapılacak keşiflerde o yerdeki askeri birlik komutanı veya askeri kurum amiri haberdar edilir.
Keşif yapıldığı vakit buna dair düzenlenecek tutanakta var olan hal ve durum ile olayın özelliğine göre varlığı umulup da bulunamıyan eserlerin ve izlerin yokluğu yazılır.Madde 64 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 64 - Otopsi, askeri savcı, yoksa o yerdeki Cumhuriyet savcısı veya adliye hakiminin önünde en az iki tabip tarafından yapılır. Mümkün olmadığı takdirde bir tabiple yetinilebilir.Madde 65 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 65 - Bu kanunda aksi yazılı olmadıkça Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun bilirkişi, keşif ve otopsi hakkındaki hükümleri askeri mahkemelerde de uygulanır.Madde 66 - (Değişik madde : 22/01/2004-5078 S.K./5.mad)
Aramaya ve zapta karar verme yetkisi; millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, askerî mahkemeye aittir.
Yukarıda belirtilen sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde askerî savcılar, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amirleri ve bunların verecekleri yazılı emir üzerine diğer askerî makamlar da arama ve zapt işlemi yapabilirler. Arama ve zapt işlemleri, yirmidört saat içinde yetkili askerî mahkemenin onayına sunulur. Askerî mahkeme, kararını arama ve zapt işleminden itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, zapt kendiliğinden kalkar.
Askerî mahallerde yapılacak arama ve zapttan o yerdeki askerî birlik komutanı veya kurum amiri haberdar edilir.
Askerî mahkemenin onayına sunulmayan arama ve zapt işlemleri hakkında, aleyhine arama ve zapt işlemi yapılan kimse, askerî mahkemeden her zaman bu hususta bir karar verilmesini isteyebilir.
Yukarıdaki fıkralara göre verilecek kararlara karşı yedi gün içinde en yakın askerî mahkemeye itiraz edilebilir.
Madde 67 - Arama esnasında soruşturulan olay ile ilgili olmıyan ve fakat kovuşturmayı gerektiren diğer bir eylemin bulunduğunu gösteren maddeler de zaptedilir. Bunlar nezdinde askeri mahkeme bulunan kıta komutanı veya askeri kurum amirine veyahut yetkili Cumhuriyet savcısına evrakı ile birlikte gönderilir.
Bu takdirde 95 inci madde hükmü uygulanır.
Madde 68 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 68 - Bu kanunda aksi yazılı olmadıkça, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun arama ve zapt hakkındaki hükümleri askeri mahkemelerde de uygulanır.Madde 69- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./18. md.)
Tutuklama kararı; soruşturma evresinde askerî savcının veya teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amirinin istemi üzerine, kovuşturma evresinde ise askerî savcının istemi ile veya re'sen askerî mahkeme tarafından verilir.
Teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri şüphelinin tutuklanmasını istediği takdirde bu istemini gerekçesi ile birlikte askerî savcıya bildirir. Askerî savcı, bu istemi yetkili askerî mahkemeye intikal ettirmekle yükümlüdür.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 18. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
TUTUKLAMA KARARI VE MÜZEKKERESİ:
Madde 69 - Sanığın soruşturma sırasında tutuklanıp tutuklanamıyacağı hakkındaki kararı askeri mahkeme verir. Bu karar mahkeme başkanı tarafından düzenlenecek tutuklama müzekkeresi ile yerine getirilir.
Tutuklama müzekkeresine sanığın, mümkün olduğu kadar açık kimliği, şekli, isnat olunan suç ve tutuklama sebebi yazılır.
Tutuklama müzekkeresi, sanığın yakalanması anında ve bu mümkün olmaz ise, hangi suç için tutuklandığı hemen bildirilmekle beraber, tutuk evine konulduğunun nihayet ertesi günü tebliğ olunur.Madde 70 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 70 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Sanığın tutuklanmasını askeri savcı doğrudan doğruya yetkili askeri mahkemeden isteyebilir.
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri sanığın tutuklanmasını istediği takdirde bu istemini gerekçesi ile birlikte askeri savcıya bildirir. Askeri savcı, bu istemi yetkili askeri mahkemeye intikal ettirmekle yükümlüdür.
Bu mahkeme ret veya kabul hakkında bir karar vermek zorundadır.Madde 71- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./19. md.)
Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların bulunması durumunda Ceza Muhakemesi Kanununda belirtilen tutuklama nedenlerinden birinin varlığı hâlinde veya askerî disiplinin korunması amacıyla şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir.
Sırf askerî suçlarda, kanunda öngörülen cezanın üst sınırı bir yıldan az olsa dahi tutuklama kararı verilebilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 19. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
SANIĞIN TUTUKLANMASINI GEREKTİREN HALLER:
Madde 71 - Suçluluğu hakkında kuvvetli belirti bulunan kişiler aşağıda yazılı hallerde tutuklanabilirler:
A) Kaçma şüphesini uyandıracak kuvvetli belirtiler varsa,
B) Delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek amacı ile,
C) Askeri disiplinin korunmasını sağlamak amacı ile,
D) Suçun Devlet ve Hükümet nüfuzunu kıran veya memleketin emniyet ve asayişini bozan eylemlerden bulunması veya genel ahlak aleyhinde işlenmiş olması halinde.
Bu olaylar ve haller kararda gösterilir.
Aşağıda yazılı hallerde sanık daima kaçacak sayılabilir;
A) Soruşturma konusu olan suçun ağır cezayı gerektiren bir cürüm olması,
B) Sanığın ikametgahı veya konutunun bulunmaması veya serseri veya şüpheli takımından olması veya kim olduğunu ispat edememesi,
C) Yabancı olup da askeri mahkemenin davetine veya verilecek hükmün yerine getirilmesi için geleceğinden şüphe uyandıracak ciddi sebeplerin bulunması.Madde 72 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 72 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Tutuklanmasına karar verilen sanık, tutulduğunda derhal ve nihayet, tutulma yerine en yakın askeri mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç kırk sekiz saat içinde askeri mahkeme önüne çıkarılır.
(Değişik fıkra : 22/01/2004-5078 S.K./6.mad) İkiden ziyade kişinin bir suçun icrasına iştiraki suretiyle toplu olarak işlenen suçlarda; sanık sayısının çokluğu veya sanıkların yahut delillerin durumu veya suçun niteliği sebebiyle birinci fıkra hükmünün uygulanamaması hâlinde sanık, soruşturmanın bitiminde ve her hâlde dört gün içinde yetkili mahkeme veya hâkim önüne çıkarılır.
Yukarıdaki fıkralarda yazılı süreler içinde sanık, askeri mahkeme önüne çıkarılma imkanı olmadığı takdirde en yakın sulh hakimine gönderilir. Bu süreler geçtikten sonra mahkeme veya hakim kararı olmaksızın hürriyetinden yoksun kılınamaz.
Sanığa, sorgu sırasında tutuklama sebebi ve isnadolunan suç bildirilir. Sorgu sırasında tutuklama müzekkeresinin geri alındığı veya tutulan kimsenin tutuklama müzekkeresindeki kimse olmadığı anlaşılırsa tutulan bu kişi derhal salıverilir.Madde 73- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./20. md.)
Şüpheli veya sanığın tutuklanmasından; yakınları, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri ile şüpheli veya sanığın mensup olduğu askerî birlik komutanı veya askerî kurum amiri derhâl haberdar edilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 20. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
SANIĞIN TUTUKLANMASINDAN KİMLERE HABER VERİLECEĞİ:
Madde 73 - (Değişik madde : 22/01/2004-5078 S.K./7.mad)
Sanığın tutuklanmasından; yakınları, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri ile sanığın mensup olduğu askerî birlik komutanı veya askerî kurum amiri derhal haberdar edilir
.Madde 74 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Tutuklama kararına karşı şüpheli, sanık, askeri savcı ve nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri, *1*
Tutuklama isteminin reddine dair karara karşı askeri savcı ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri,
Yedi gün içinde itiraz edebilirler.
Yukarıdaki fıkralarda yazılı itirazlar, tutuklama istemini inceliyen askeri mahkemeye en yakın askeri mahkemeye yapılır. Bu mahkemenin verdiği karar kesindir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./21. md.) Ancak, itirazı inceleyen mahkeme, şüpheli veya sanığın tutuklanmasına karar verdiği takdirde; şüpheli veya sanık, itirazda bulunan teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amirinin teşkilâtındaki askerî mahkeme hariç, en yakın askerî mahkemeye yukarıdaki süre içinde itiraz edebilir. Bu mahkemenin verdiği karar kesindir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 21. maddesi gereği değiştirilen son fıkra metni:
Ancak, itirazı tetkik eden mahkeme, sanığın tutuklanmasına karar verdiği takdirde; sanığın, yukarıda belirtilen süre içinde itirazda bulunan nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin nezdindeki askeri mahkeme hariç, en yakın askeri mahkemeye yukarıdaki süre içinde itiraz edebilir. Bu mahkemenin verdiği karar kesindir.*1* 05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 21. maddesi gereği "Tutuklama kararına karşı sanık" ibaresi "Tutuklama kararına karşı şüpheli, sanık" olarak değiştirilmiştir.
Madde 75- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./22. md.)
Soruşturma evresinde şüphelinin tutukevinde bulunduğu süre içinde ve en geç otuzar günlük süreler itibarıyla tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceği hususunda, askerî savcının istemi üzerine tutuklama kararını veren askerî mahkeme tarafından 71 inci madde hükümleri göz önünde bulundurularak karar verilir. Bu karar şüpheliye tebliğ olunur.
Tutukluluk hâlinin incelenmesi, yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde şüpheli tarafından da istenebilir.
İnceleme tarihinde askerî mahkemenin vereceği karara karşı, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri, askerî savcı ve şüpheli üç gün içinde bu mahkemeye en yakın askerî mahkemede itiraz edebilir. İtirazı inceleyen askerî mahkemenin vereceği karar kesindir.
Askerî mahkeme; tutuklu bulunan sanığın duruşmasında, tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceğini, her oturumda veya koşullar gerektirdiğinde davanın açılmasından hükmün kesinleşmesine kadar askerî savcı veya sanığın istemi üzerine veya re'sen inceleyerek karara bağlar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 22. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 75 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
(Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/9 md.) Askeri savcı, tutuklamadan itibaren en geç otuzar günlük süreler içinde tutukluluk halinin devamına lüzum olup olmadığını doğrudan doğruya inceler; sanığın serbest bırakılmasını uygun bulmadığı takdirde, bir sonraki incelemenin 30 gün içinde ne zaman yapılacağını sanığa bildirir.
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/3 md.) Askeri savcının tutukluluk halinin incelenmesi için tayin ettiği tarihte sanık da tutukluluk halinin incelenmesini isteyebilir. Askeri savcı, yazılı düşüncesi ile birlikte bu istemi yetkili askeri mahkemeye gönderir. Bu istem hakkında askeri mahkemenin vereceği karara karşı, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri, askeri savcı ve sanık üç gün içinde bu mahkemeye en yakın askeri mahkemede itiraz edebilir. İtirazı inceleyen askeri mahkemenin vereceği karar kesindir.
Tutukluluk halinin devamına dair verilen kararın tebliğinden itibaren mehil yeniden işlemeye başlar.Madde 76 - (Değişik madde: 15/01/1985 - 3150/1 md.)
Tutuklanan kimse mümkün olduğu kadar hükümlülerden ayrı bir yere konur ve ayrı bir odada bulundurulur.
Tutuklu hakkında ancak, tutuklama ile gözetilen gayeyi ve tutukevinin düzenini sağlayacak kadar kayıtlamada bulunulur. Tutuklu tutukevinin düzen ve emniyetini bozmamak ve tutuklanmasındaki gaye ile uygun olmak şartıyla servet ve durumuna göre kendisi masraf ederek istirahat veya meşgalesini düzenleyebilir. Bu hükme uymak şartıyla okuma ve yazmaktan mahrum bırakılamaz.
Tutuklu, tutukevinde ciddi bir tehlike teşkil ettiği veya diğer tutukluların emniyeti için gerekli görüldüğü veya intihara veya kaçmaya kalkıştığı veya bu yolda hazırlıkta bulunduğu takdirde sağlığına zarar vermeyecek tedbirler alınabilir.
Askeri tutukevinin kanun, yönetmelik ve emirlerle tespit edilmiş düzenini bozan tutuklular hakkında, askeri cezaevindeki hükümlülere uygulanan tedbir ve disiplin cezaları ile bunların neticelerine dair hükümler tatbik olunur.
Tutuklu, duruşmaya bağlı olmayarak çıkarılır.
Madde 77 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 77 - Tutuklama müzekkeresi, tutuklama sebeplerinin kalkması ile geri alınacağı gibi, beraete veya kamu davasının düşmesine karar verilmek suretiyle de sona erer.
Bir kanun yoluna başvurma, sanığın salıverilmesini geri bırakmaz.Madde 78 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 78 - Askeri savcı sanık hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verirse, tutukluluk müzekkeresi hükümsüz kalır ve bu takdirde askeri savcı sanığın derhal salıverilmesini sağlar.
Askeri savcı soruşturmanın niteliğine göre tutukluluk halinin devamına lüzum görmezse, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanının veya askeri kurum amirinin uygun mütalaası üzerine de yukardaki fıkra hükmünü uygular.Madde 79- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./23. md.)
Aşağıda belirtilen hallerde, asker kişi herkes tarafından geçici olarak yakalanabilir:
a) Kişiye suçu işlerken rastlanması.
b) Suçüstü bir fiilden dolayı; izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması.
Tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde; askerî savcıya derhal başvurma olanağı bulunmadığı takdirde, amiri, üstü, askerî karakol, nöbetçi, devriye, askerî inzibat ve kolluk görevlisi asker kişiyi yakalama yetkisine sahiptir.
Birinci fıkra hükmü, resmî elbiseli subay, astsubay ve askerî öğrenciler hakkında ancak ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda uygulanabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 23. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 79 - Suçüstü halinde asker kişinin kaçması umulur veya hemen kimliğinin tesbiti mümkün olmazsa veya gecikmesinde sakınca bulunan veyahut tutuklama müzekkeresi kesilmesini gerektiren hallerde, bu asker kişi; amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi ve devriye, askeri savcı veyahut askeri inzibat ve zabıta memuru ve herkes tarafından yakalanabilir.
Resmi elbiseli subay, askeri memur, askeri öğrenci ve astsubayların kaçması veya kimliklerinin tayininin mümkün olmaması veya gecikmesinde sakınca bulunması ihtimali, ancak ağır cezalı suçüstü hallerinde varid sayılabilir.
İşlenmekte olan suç, suçüstü halidir. Henüz işlenmiş suç ve suçun işlenmesinden hemen sonra zabıta veya suçtan zarar gören kişi veyahut başkaları tarafından takibedilerek veyahut suçun pek az evvel işlendiğini gösteren eşya veya izlerle yakalanan kimsenin işlediği suç da suçüstü hali sayılır.Madde 80- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./24. md.)
Yakalanan kişi serbest bırakılmaz ise hemen en yakın askerî inzibat karakoluna veya askerî makama teslim olunur veya yetkili askerî inzibat gelinceye kadar olay yerinde tutulur. Suçun Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan olması durumunda, yakalanan kişi Cumhuriyet savcısının talimatı ile adli kolluk görevlilerine teslim edilir. (Ek cümle: 24/11/2016-6763 S.K./8. md)
Yakalanan kişi ve olay hakkında askerî savcı ve Cumhuriyet savcısına hemen bilgi verilerek emri doğrultusunda işlem yapılır. Kişinin yakalandığı bir yakınına veya belirlediği bir kişiye gecikmeksizin haber verilir.
Yakalanan kişi askerî savcı veya Cumhuriyet savcısı tarafından bırakılmazsa soruşturmanın tamamlanması için gözaltına alınmasına karar verilir.
Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın askerî mahkeme veya sulh hâkimine gönderilmesi için zorunlu süre hariç yakalama anından itibaren yirmidört saati geçemez. Yakalama yerine en yakın askerî mahkeme veya sulh hâkimine gönderilme için zorunlu süre oniki saatten fazla olamaz.
Toplu olarak işlenen suçlarda, suçun niteliği, delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle; askerî savcı veya Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin, her defasında bir günü geçmemek üzere, üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir. Gözaltı süresinin uzatılması emri gözaltına alınana derhâl tebliğ edilir.
Yakalama işlemine, gözaltına alma ve gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin askerî savcı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emrine karşı, yakalanan kişi, müdafi veya kanunî temsilcisi, eşi ya da birinci veya ikinci derecede kan hısımı, hemen serbest bırakılmayı sağlamak için askerî mahkemeye veya sulh ceza hâkimine başvurabilir. Askerî mahkeme veya sulh ceza hâkimi incelemeyi evrak üzerinde yaparak derhâl ve nihayet yirmidört saat dolmadan başvuruyu sonuçlandırır. Yakalamanın veya gözaltına alma veya gözaltı süresini uzatmanın yerinde olduğu kanısına varılırsa başvuru reddedilir.
Dördüncü ve beşinci fıkralarda yazılı süreler içinde şüpheli, sorguya çekilmek üzere askerî mahkeme önüne çıkarılır; askerî mahkeme önüne çıkarılma imkânı olmaması halinde, en yakın sulh hâkimine gönderilir. Bu süreler geçtikten sonra mahkeme veya hâkim kararı olmaksızın hürriyetinden yoksun kılınamaz.
Askerî mahkeme veya sulh hâkimi, yakalanma veya gözaltına almayı gerektiren bir hal görmez veya bu sebepler ortadan kalkmış bulunursa gözaltına alınan kişinin serbest bırakılmasını emreder.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 24. maddesi gereği başlığıyla birlikte değiştirilen madde metni:
YAKALANAN KİMSENİN SORGUYA ÇEKİLMESİ:
Madde 80 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Yakalanan kişi serbest bırakılmaz ise hemen en yakın askeri inzibat karakoluna veya askeri makama teslim olunur veya yetkili askeri inzibat gelinceye kadar olay yerinde tutulur.
(Değişik fıkra : 22/01/2004-5078 S.K./8.mad) Bu makam, yakalanan kişiden askerî savcıyı ve Cumhuriyet savcısını haberdar eder. Kişinin yakalandığı yakınlarına derhal bildirilir.
Yakalanan kişi derhal ve nihayet, tutulma yerine en yakın askeri mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç kırksekiz saat içinde askeri mahkeme önüne çıkarılır.
(Değişik fıkra : 22/01/2004-5078 S.K./8.mad) İkiden ziyade kişinin bir suçun icrasına iştiraki suretiyle toplu olarak işlenen suçlarda; sanık sayısının çokluğu veya sanıkların yahut delillerin durumu veya suçun niteliği sebebiyle birinci fıkra hükmünün uygulanamaması hâlinde sanık, soruşturmanın bitiminde ve her hâlde dört gün içinde yetkili hâkim veya mahkeme önüne çıkarılır.
3 ve 4 üncü fıkralarda yazılı süreler içinde sanık, askeri mahkeme önüne çıkarılma imkanı olmadığı takdirde en yakın sulh hakimine gönderilir. Bu süreler geçtikten sonra mahkeme veya hakim kararı olmaksızın hürriyetinden yoksun kılınamaz.
Askeri mahkeme veya sulh hakimi, yakalanmayı gerektiren bir hal görmez veya yakalama sebepleri ortadan kalkmış bulunursa yakalanan kişinin serbest bırakılmasını emreder.
Aksi halde tutuklamaya ait hükümler uygulanır.Madde 81- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./25. md.)
Asker kişiler, ifadelerinin alınması veya sorguları için bağlı bulundukları askerî birlik komutanının veya askerî kurum amirinin emri ile getirilirler.
Tutuklu olanlar muhafaza altında gönderilir.
Savaş hâlinde asker olmayan şüpheli ve sanıklar davetiye çıkarılmadan zorla getirtilebilirler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 25. maddesi gereği başlığıyla birlikte değiştirilen madde metni:
ASKER KİŞİLERİN GETİRİLMESİ
Madde 81 - (Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/11 md.) Asker kişiler, ifadelerinin alınması veya sorguları için bağlı bulundukları askeri birlik komutanının veya askeri kurum amirinin emri ile getirilirler.
Tutuklu olanlar muhafaza altında gönderilir.Madde 82 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 82 - (Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/12 md.) Asker olmayan kişiler, ifadelerinin alınması veya sorguları için davetiye ile çağrılırlar: gelmezlerse, zorla getirilecekleri davetiyeye yazılır.
Hakkında tutuklama müzekkeresi kesilmesi için yeter sebepler bulunan sanık zorla getirilebilir.
İhzar müzekkeresinde sanığın açık kimliği, şekli ve kendisine yönetilen suç ve zorla getirilme sebepleri ile nereye ve ne zaman teslim edileceği belirtilir.
Savaş halinde asker kişi olmıyan sanıklar zorla getirtilebilirler.
İhzar müzekkeresiyle yakalanan bir sanık derhal ve nihayet 24 saat içinde ihzar müzekkeresi çıkaran makama teslim edilemiyeceği anlaşılırsa en yakın askeri mahkeme ve buna imkan olmadığı takdirde en yakın sulh hakimi önüne çıkarılır.
İhzar müzekkeresi ile ancak bu süre içinde hürriyetinden yoksun bırakılabilir.Madde 83 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 83 - Sorgunun başlangıcında sanığa isnat olunan suçun neden ibaret olduğu anlatılır.
Sorgu, sanığın kendi lehine olup söyliyeceği delillere engel olmamalıdır.
Sanığın birinci sorgusunda, kim olduğu ve şahsi halleri hakkında da bilgi alınır.
Sanığın evvelce ifadesi alınmış olsa bile, ağır cezalı işlerde askeri savcı tarafından her halde sorguya çekilir.Madde 84 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./26. md.) Askerî savcı, asker kişi olan bir şüphelinin yapılan soruşturma dolayısıyla geçici olarak işten el çektirilmesini gerekli görürse, bu hususta karar verilmesini teşkilâtında askerî mahkeme kurulan yetkili kıt'a komutanı veya askerî kurum amirinden ister. Kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri bu hususta en geç üç gün içinde kararını verir ve sonucunu askerî savcıya bildirir.
Bu işlem açığa çıkarma değildir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 26. maddesi gereği değiştirilen birinci fıkra metni:
Askeri savcı, asker kişi olan bir sanığın yapılan soruşturma dolayısiyle geçici olarak işten el çektirilmesini lüzumlu görürse, bu hususta karar verilmesini nezdinde askeri mahkeme kurulan yetkili kıta komutanı veya askeri kurum amirinden ister. Kıta komutanı veya askeri kurum amiri bu hususta en geç 3 gün içinde kararını verir ve sonucunu askeri savcıya bildirir.Madde 85- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./27. md.)
Savaş hâlinde müdafilerin sayısı sınırlanabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 27. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
SANIĞIN KENDİSİNE MÜDAFİ TUTMASI:
Madde 85 - Sanık soruşturmanın her safhasında bir veya birden fazla müdafiin yardımına başvurabilir.
Sanığın kanuni mümessilleri varsa onlar da sanığa müdafi tutabilirler.
Savaş halinde müdafilerin sayısı sınırlanabilir.Madde 86 - Müdafi, avukatlık veya dava vekilliği etmeye kanunen yetkili olan kimselerden tutulur.
Askeri mahkemenin bulunduğu yerde avukatlık veya dava vekilliği etmeye kanunen yetkili kimse yoksa, hukuk fakültesini bitirmiş subaylar (Askeri hakim ve askeri savcı ile yardımcıları hariç) ve bunlar da yoksa diğer subaylar müdafi tutulabilirler.
Subaylar, savunmayı kabul etmeleri için en yakın amirinin iznini almak zorundadırlar. Askeri mahkemelerin doğrudan doğruya tutacağı müdafiler, askeri mahkemenin bulunduğu yerde olan veya askeri mahkemeye en yakın bulunan barolar ile haberleşilerek seçilir. Bunlar hizmetten kaçınamazlar.
Madde 87 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 87 - Sanık 15 yaşını bitirmemiş olur veya sağır veya dilsiz veya kendisini savunamıyacak derecede beden ve akılca sakat bulunursa ve müdafii de yoksa kendisine askeri mahkemece bir müdafi tutulabilir.
Sonradan sanık müdafi tutarsa, askeri mahkemenin tuttuğu müdafiin görevi sona erer.Madde 88 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 88 - 87 nci madde hükmüne göre tutulan müdafi duruşmada hazır bulunmaz veya vakitsiz olarak duruşmadan çekilir veyahut görevini yapmaktan kaçınırsa askeri mahkeme sanığa yeniden bir müdafi tutabilir. Bu takdirde askeri mahkeme duruşmanın tehir veya talikine karar verebilir.
Eğer yeni müdafi, savunmasını hazırlamak için mehil isterse, duruşma tehir veya talik olunur.
Müdafiin kusuru sonunda duruşma tehir veya talik olunduğu takdirde bundan ileri gelen giderler de kendisine yükletilir.
Bu hal müdafi hakkında inzıbati ceza verilmesine engel değildir.Madde 89 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 89 - Aynı davada birden fazla sanıkların çıkarları birbirine uygun ise hepsinin savunması bir müdafiye verilebilir. Bu halde sanıkların hepsini veya bir kısmını aynı surette ilgilendiren evrak için yalnız bir tebliğ yapılır. Ancak, bu evrak sanık sayısı kadar çoğaltılarak tebliğe eklenir.Madde 90 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 90 - Müdafi iddianamenin askeri mahkemeye verilmesinden itibaren davaya ait her çeşit evrakı incelemek ve dosyadan istediği evrakın birer benzerini almak hakkına sahiptir.
Bundan önce de soruşturmanın amacını bozmıyacağı anlaşılırsa soruşturmaya ait her çeşit evrak ve belgeleri incelemesi için müdafiye izin verilir.
Sanığın sorgusuna ait tutanak, bilirkişi raporları ve sanığın hazır bulunmaya yetkili olduğu diğer adli işlemlere ait tutanakların müdafi tarafından incelenmesine hiçbir vakit karşı konulamaz.
(Ek fıkra: 11/08/1983 - 2875/4 md.) Savaş halinde ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri uygulanmayabilir.Madde 91 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 91 - Tutuklu, müdafii ile her zaman görüşebilir ve haberleşebilir.
İddianame askeri mahkemeye verilinceye kadar sanığın bilmesi uygun görülmeyen hususların kendisine duyurulması askeri savcı tarafından yasaklanabilir. Bu tedbirlere karşı askeri mahkemede itiraz olunabilir.
Tutuklama sebebine göre, gerektiğinde iddianamenin askeri mahkemeye verilmesine kadar sanık ile müdafiinin görüşmesinde askeri savcı veya yardımcısı hazır bulunabilir.Madde 92 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 92 - Askeri mahkemece tutulan müdafiye tarifesine göre Devlet Hazinesinden ücret verilir.
Hükümlüye, Hazinenin rücu hakkı vardır.Madde 93 - (Değişik madde: 22/05/2012-6318 S.K/28.md.)
Asker kişilerden başkası tarafından yapılacak sözlü veya yazılı ihbar ve şikayetler, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca yetkili makamlara veya şüphelinin amiri olan askeri makama yapılır. Asker kişiler tarafından yapılacak sözlü ve yazılı ihbar ve şikayetler ise silsile yolu ile şüphelinin amiri olan askeri makama yapılır.
Cumhuriyet savcılıklarına veya zabıta makam ve memurlarına yapılacak askeri yargıya tabi suç ihbar ve şikayetleri yetkili askeri savcılığa gönderilir. Kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri maiyetinden birinin, ihbar veya şikayet yoluyla ya da doğrudan öğrendiği askeri yargıya tabi suçları hakkındaki evrakı adli yönden bağlı bulunduğu komutanlığa gönderir.
Cumhuriyet savcıları, zabıta makam ve memurları ve askeri amirler askeri savcının işe el koymasına kadar eylemin sübut vasıtalarının ve delillerinin kaybolmasını önleyecek tedbirleri alırlar.
Asker kişiler hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar veya şikayetlerde kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması, ihbar veya şikayet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması zorunludur.
Dördüncü fıkradaki şartları taşımayan ihbar ve şikayetler işleme konulmaz ve durum, ihbar veya şikayette bulunana bildirilir. Ancak iddiaların, sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgah adresinin doğruluğu şartı aranmaz.
İhbarcı veya şikayetçinin kimlik bilgileri gizli tutulur.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 28. maddesi gereği değiştirilen birinci ve dördüncü fıkraları:
Askeri suçlara dair asker kişiler tarafından yapılacak sözlü ve yazılı ihbar ve şikayetler silsile yolu ile sanığın amiri olan askeri makama yapılır.
Asker kişilerden başkası tarafından yapılacak sözlü veya yazılı ihbar ve şikayetler, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri dairesinde yetkili makamlara veya sanığın amiri olan askeri makama yapılır.
03/06/2012 tarih ve 28312 S.R.G. de yayımlanan 22/05/2012 tarih ve 6318 sayılı kanunun 28. maddesi ile başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
SUÇLARIN İHBARI:
Madde 93 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./28. md.) Askerî suçlara dair asker kişiler tarafından yapılacak sözlü ve yazılı ihbar ve şikâyetler silsile yolu ile şüphelinin amiri olan askerî makama yapılır.
Sözlü ihbarlar üzerine tutanak düzenlenir.
Kovuşturulması şikayete bağlı suçların şikayetinde de aynı hüküm uygulanır.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./28. md.) Asker kişilerden başkası tarafından yapılacak sözlü veya yazılı ihbar ve şikâyetler, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri dairesinde yetkili makamlara veya şüphelinin amiri olan askerî makama yapılır.Madde 94 - Asker kişilerden birinin ölümünün tabii sebeplerden ileri gelmediği şüphesini verecek belirtiler olur, yahut kimliği bilinemiyen bir asker kişinin ölüsü bulunursa asker ve sivil zabıta memurları ve köy muhtarları durumu, Cumhuriyet savcılarına ihbar etmekle beraber en yakın askeri makama da bildirmekle yükümlüdürler.
Ölünün gömülmesi, ancak askeri savcının veya askeri makamın veya zorunluk halinde Cumhuriyet savcısının veya sulh hakiminin yazılı iznine bağlıdır.
Madde 95- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./29. md.)
Cumhuriyet savcılıklarına veya zabıta makam ve memurlarına yapılacak askerî yargıya tâbi suç ihbar ve şikâyetleri şüphelinin amiri olan makama gönderilir.
Askerî birlik komutanı veya askerî kurum amiri maiyetinden birinin kendisine ihbar veya şikâyet olunan veyahut diğer suretle öğrendiği, askerî mahkemelerin görev alanına giren suçları hakkında şüphelinin kimliğini, isnat olunan suçu ve bu suçun delillerini gösterir bir vak'a raporu düzenler ve adlî yönden bağlı bulunduğu askerî mahkemenin teşkilâtında kurulduğu kıt'a komutanı veya askerî kurum amirine gönderir.
Teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri, suç evrakını inceledikten sonra askerî savcıya gönderir ve şüphelinin tutuklanmasını isterse bu husustaki istemini de bildirir.
Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlar veya gecikmesinde sakınca umulan hallerde askerî savcılar derhal soruşturmaya başlarlar. Zorunluluk halinde bu soruşturma bir disiplin subayı tarafından da yapılabilir. Bu hallerde durum derhal yetkili askerî mahkemenin teşkilâtında kurulduğu komutan veya askerî kurum amirine bildirilir.
Cumhuriyet savcıları, zabıta makam ve memurları ve askerî amirler askerî savcının işe el koymasına kadar eylemin sübut vasıtalarının ve delillerinin kaybolmasını önleyecek, gecikmesinde sakınca umulan tedbirleri alırlar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 29. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 95 - Cumhuriyet savcılıklarına veya zabıta makam ve memurlarına yapılacak askeri yargıya tabi suç ihbar ve şikayetleri sanığın amiri olan makama gönderilir.
Askeri birlik komutanı veya askeri kurum amiri maiyetinden birinin kendisine ihbar veya şikayet olunan veyahut diğer suretle öğrendiği suçları hakkında askeri mahkemede soruşturma yapılması gerekiyorsa, sanığın kimliğini, isnadolunan suçu ve bu suçun delillerini gösterir bir vaka raporu düzenler ve adli yönden bağlı bulunduğu askeri mahkemenin nezdinde kurulduğu kıta komutanı veya askeri kurum amirine gönderir.
(Değişik fıkra: 28/06/1984 - 3034/2 md.) Teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri, suç evrakını inceledikten sonra askeri savcıya gönderir ve sanığın tutuklanmasını isterse bu husustaki istemini de bildirir. 8 inci maddenin son fıkrası hükmü saklıdır.
Ağır cezalı veya gecikmesinde sakınca umulan hallerde askeri savcılar derhal soruşturmaya başlarlar. Zorunluk halinde bu soruşturma bir disiplin subayı tarafından da yapılabilir. Bu hallerde durum derhal yetkili askeri mahkemenin nezdinde kurulduğu komutan veya askeri kurum amirine bildirilir.
Cumhuriyet savcıları, zabıta makam ve memurları ve askeri amirler askeri savcının işe el koymasına kadar eylemin sübut vasıtalarının ve delillerinin kaybolmasını önliyecek, gecikmesinde sakınca umulan tedbirleri alırlar.
Şahsi dava hakkında, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunundaki hükümler uygulanır.Madde 96 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./30. md.) Askerî savcı 95 inci maddede yazılı usûl ve yollarla bir suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez, kamu davasının açılmasına lüzum olup olmadığına karar verilmek üzere bir soruşturma yapar.
Basit işlerde disiplin amirinin veya disiplin subayının yaptığı soruşturma ile yetinilebilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./30. md.) Şüpheli suçunu itiraf etse bile, öz vak'anın soruşturulması gerekir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./30. md.) Askerî savcı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil yargılamanın yapılabilmesi için, kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almak ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür.
Savaş halinde bu soruşturma mümkün olduğu kadar çabuklaştırılır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 30. maddesi gereği değiştirilen başlığı ile birinci, üçüncü ve dördüncü fıkralar:
HAZIRLIK SORUŞTURMASI:
Askeri savcı 95 inci maddede yazılı usul ve yollarla bir suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez, kamu davasının açılmasına lüzum olup olmadığına karar verilmek üzere bir hazırlık soruşturması yapar.
Sanık suçunu itiraf etse bile, öz vakanın soruşturulması gerekir.
Askeri savcı, yalnız sanığın aleyhinde olan hususları değil, lehinde olan cihetleri de arar ve kaybolmasından korkulan delillerin toplanmasına ve zaptına çalışır.Madde 97- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./31. md.)
Askerî savcı, gerek doğrudan doğruya ve gerekse askerî, adlî veya diğer kolluk görevlileri aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabilir; bütün kamu görevlilerinden ve özel kuruluşlardan soruşturmaya ilişkin her türlü bilgiyi isteyebilir.
Askerî savcılar; diğer askerî savcılar ile Cumhuriyet savcılarını istinabe edebilirler.
Askerî, adlî ve diğer kolluk görevlileri, askerî savcının soruşturmaya ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür. Bu emirler yazılı; acele hâllerde sözlü olarak verilir. Sözlü emir, en kısa sürede yazılı olarak da bildirilir.
Diğer kamu görevlileri de, yürütülmekte olan soruşturma kapsamında ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeleri, talep eden askerî savcıya vakit geçirmeksizin temin etmekle yükümlüdür.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 31. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 97 - Askeri savcılar hazırlık soruşturması sırasında bütün resmi ve özel makam ve kurumlardan her türlü bilgi istiyebilirler.
Gerek doğrudan doğruya ve gerekse askeri zabıta aracılığı ile her türlü soruşturmayı yapabilirler.
Bütün zabıta, makam ve memurları, askeri savcının soruşturma ile ilgili istemlerini yapmakla yükümlüdürler.
Askeri savcılar; diğer askeri savcılar ile Cumhuriyet savcılarını istinabe edebilirler.Madde 98 -Askeri savcılar, ancak hakim tarafından yapılabilecek olan bir soruşturma işlemine lüzum görürlerse, bu istemlerini nezdinde bulundukları askeri mahkemeye veya işlemin cereyan edeceği yerdeki askeri mahkemeye, yoksa sulh hakimine bildirirler.
Bu makamlar, işin gereğine göre istenen işlemin yapılmasının mümkün bulunup bulunmadığını incelerler.
Madde 99 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 99 - Her soruşturma işlemi bir tutanak ile tesbit edilir. Önemsiz işlerde bir not yazılması ile yetinilebilir.
Tutanak askeri savcı ile soruşturma esnasında bulunan tutanak katibi tarafından ve notlar yalnız askeri savcı tarafından imza edilir.
Tutanak, işlemin nerede ve ne vakit yapıldığını ve işleme katılan veya bunda ilgisi olan kişilerin adlarını ve soyadlarını ve yargılama usulünün esaslı kurallarına uyulup uyulmadığının anlaşılmasına elverişli olacak açıklamayı kapsar ve ilgililere okutturularak veya okunarak imza ettirilir. İmzadan kaçınılırsa sebepleri yazılır.
Sanığın, tanıkların ve bilirkişilerin dinlenmesinde tutanak katibi bulunur. Zorunluk halinde ehliyetli ve uygun birisine yemin ettirilmek suretiyle bu görev yaptırılabilir.Madde 100 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 100 - Keşif ve muayenenin yapılması sırasında askeri savcı, sanık ve müdafii hazır bulunabilirler.
Bir tanık veya bilirkişinin duruşma sırasında hazır bulunamıyacağı umulur veya konutunun uzaklığı sebebi ile hazır bulunması güç görülürse, bu tanık veya bilirkişinin dinlenilmesinde de aynı hüküm uygulanır.
Bu işlerde hazır bulunma hakkına sahip olanlara keyfiyet, işin geri kalmasına meydan vermemek kaydı ile, bu işin yapılması gününden evvel haber verilir.
Sanıklar, tutuklu bulundukları bina içinde yapılacak işlerde hazır bulunmayı istiyebilirler.
Bu işlerde hazır bulunmaya yetkili olan kimseler, kendilerine ait engelleyici sebeplere dayanarak işin başka bir güne bırakılmasını istiyemezler.Madde 101 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 101 - Sanığın hazır bulunması, tanıklardan birinin gerçeğe uygun tanıklık etmesine engel olacağından korkulursa, o işte sanığın bulunmamasına karar verilebilir.Madde 102 - Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri soruşturma safhası hakkında, askeri savcıdan bilgi istiyebilir.
Madde 103 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./30. md.) Soruşturma sırasında bu soruşturmanın başka bir kişiyi veya suçu kapsayacak şekilde genişletilmesi gerekirse, askerî savcı ivedi hâllerde bu soruşturmayı kendiliğinden yapar.
Bu halde 95 inci maddenin 4 üncü fıkrası hükmü uygulanır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 32. maddesi gereği değiştirilen birinci fıkra:
Hazırlık soruşturması sırasında bu soruşturmanın başka bir kişiyi veya suçu kapsıyacak şekilde genişletilmesi gerekirse, askeri savcı ivedi hallerde bu soruşturmayı kendiliğinden yapar.Madde 104 - Askeri hakimler ile askeri savcılar veya yardımcıları hakkında özel kanuna göre soruşturma yapılır.
Madde 105 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 105 - (Değişik madde: 09/10/1996 - 4191/13 md.)
Askeri savcı, 8 inci ve 95 inci maddeler gereğince kendisine intikal eden soruşturma evrakını inceledikten sonra, keyfiyeti soruşturmaya değer görmez veya yapılan hazırlık soruşturması sonunda kamu davası açılmasını haklı göstermeye yetecek sebep bulunmazsa, kovuşturmaya yer olmadığına karar vererek sebepleri ile birlikte dosyasına koyar.
Bu karar, teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amirine, sanığa, suçtan zarar görene ve şikayetçiye bildirilir.Madde 106 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 106 - Askeri savcı sanığın gaip olması veya suçu işledikten sonra akıl hastalığına uğraması sebeplerinden dolayı kamu davasının açılmasının imkansızlığını anlarsa veya kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlarda, şikayet olunmamış veya kamu davasının açılması izin veya karar alınmasına bağlı suçlarda izin veya karar alınmamış ise, soruşturmanın geçici olarak tatiline karar verir ve sebepleri ile birlikte dosyasına koyar.Madde 107- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./33. md.)
Askerî savcı tarafından verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri ile şüpheli ve suçtan zarar görene bildirilir.
Bu karara karşı teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri ya da suçtan zarar gören, kararın kendilerine tebliğinden itibaren onbeş gün içinde kararı veren askerî savcının teşkilâtında olduğu askerî mahkemeye yer itibarıyla en yakın askerî mahkemede itiraz edebilirler. En yakın askerî mahkemenin tayininde kararsızlık olursa, bu husus Millî Savunma Bakanlığınca giderilir. İtiraz isteminde kamu davasının açılmasını haklı gösterecek olaylar ve deliller gösterilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 33. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
ASKERİ SAVCININ KARARINA İTİRAZ:
Madde 107 - Askeri savcı tarafından verilen kovuşturmaya yer olmadığı kararı ile soruşturmanın geçici olarak tatiline dair karara karşı, suçtan zarar gören ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri, kararın kendilerine tebliğinden itibaren 15 gün içinde bu kararı veren askeri savcının nezdinde olduğu askeri mahkemeye yer itibariyle en yakın askeri mahkemede itiraz edebilirler. En yakın askeri mahkemenin tayininde kararsızlık olursa, bu husus Milli Savunma Bakanlığınca giderilir.
İtiraz isteminde kamu davasının açılmasını haklı gösterecek olaylar ve deliller gösterilir.Madde 108 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./34. md.) İtiraz üzerine askerî savcının o zamana kadar yaptığı soruşturmayı içine alan dosya, itirazı inceleyecek olan askerî mahkemeye gönderilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./34. md.) Askerî mahkeme, süre tayin ederek bir diyeceği varsa bildirmesi için itiraz istemini şüpheliye tebliğ edebilir.
Askeri mahkeme kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine lüzum görürse gereken soruşturmayı yetkili askeri savcıya yaptırabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 34. maddesi gereği değiştirilen birinci ve ikinci fıkralar:
İtiraz üzerine askeri savcının o zamana kadar yaptığı soruşturmayı içine alan dosya, itirazı inceliyecek olan askeri mahkemeye gönderilir.
Askeri mahkeme, mehil tayin ederek bir diyeceği varsa bildirmesi için itiraz istemini sanığa tebliğ edebilir.Madde 109 - İtiraz süresi içinde yapılmamış veya sebep gösterilmemişse veyahut kamu davasının açılması için yeter sebepler bulunmazsa askeri mahkeme itirazı reddeder.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./35. md.) Ret kararı suçtan zarar görene; eğer itiraz, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri tarafından yapılmış ise bu makama tebliğ olunur ve ayrıca askerî savcıya ve şüpheliye bildirilir.
İtiraz reddedildikten sonra kamu davası ancak yeni olaylara ve yeni delillere dayanılarak açılabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 35. maddesi gereği değiştirilen ikinci fıkra:
Red kararı suçtan zarar görene; eğer itiraz nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri tarafından yapılmış ise bu makama tebliğ olunur ve ayrıca askeri savcıya ve sanığa bildirilir.Madde 110 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./36. md.) Askerî mahkeme, itirazın yerinde ve haklı olduğuna kanaat getirirse, şüpheli hakkında kamu davası açılmasının gerekli olduğuna karar verir ve evrakı yetkili askerî savcıya gönderir.
Bu karar üzerine askeri savcı soruşturma yapmaksızın iddianame ile kamu davasını açar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 36. maddesi gereği değiştirilen birinci fıkra:
Askeri mahkeme, itirazın yerinde ve haklı olduğuna kanaat getirirse, sanık hakkında kamu davası açılmasının gerekli olduğuna karar verir ve evrakı yetkili askeri savcıya gönderir.Madde 111 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./37. md.) Askerî savcı tarafından verilip süresi içinde itiraz edilmeyen veya itiraz edilip de süresi içinde itiraz edilmediğinden veya sebep gösterilmediğinden hakkındaki itiraz reddolunmuş bulunan kovuşturmaya yer olmadığı kararı üzerine, Millî Savunma Bakanı soruşturmaya devam edilmesi veya kamu davası açılması hususlarında askerî savcıya emir verebilir.
Kamu davasının açılması hususunda verilecek emir üzerine askeri savcı, soruşturma yapmaksızın iddianame ile kamu davasını açar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 37. maddesi gereği değiştirilen birinci fıkra:
Askeri savcı tarafından verilip süresi içinde itiraz edilmiyen veya itiraz edilip de süresi içinde itiraz edilmediğinden veya sebep gösterilmediğinden hakkındaki itiraz reddolunmuş bulunan kovuşturmaya mahal olmadığına ve soruşturmanın geçici olarak tatiline dair kararlar üzerine, Milli Savunma Bakanı soruşturmaya devam edilmesi veya kamu davası açılması hususlarında askeri savcıya emir verebilir.Madde 112 - Askeri savcı, işin nezdinde bulunduğu askeri mahkemenin görev ve yetkisi dışında olduğunu görürse dosyanın yetkili veya görevli makama gönderilmesine karar verir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./38. md.) Bu karara karşı şüpheli ve suçtan zarar gören ile teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri onbeş gün içinde itiraz edebilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./38. md.) Bu itiraz hakkında 107, 108 ve 109 uncu madde hükümleri uygulanır. İtirazın kabul edilmesi halinde, askerî savcı, soruşturmanın sonucuna göre karar verir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 38. maddesi gereği değiştirilen ikinci ve üçüncü fıkralar:
Bu karara karşı sanık ve suçtan zarar gören ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri 15 gün içinde itiraz edebilir.
Bu itiraz hakkında 107, 108 ve 109 uncu madde hükümleri uygulanır.Madde 113 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 113 - Sanığa yargılama sonunda verilecek cezanın; sanığın diğer bir suçtan dolayı kesin hükümlü olduğu veya diğer bir suçtan hükümlü olacağı cezaya etkisi yoksa, askeri savcı, kamu davasının açılmasından vazgeçip soruşturmanın geçici olarak tatiline karar verebilir.
Tatil kararı, evvelce kesin hükümlülükten dolayı verilmiş ve bu ceza düşmüş veya değiştirilmiş ve zamanaşımı süresi de geçmemiş ise yeniden soruşturmaya başlanır.
Tatil kararı, işlenen bir suçtan dolayı verilecek ceza gözönünde tutularak verilmiş ve fakat bu cezaya hükmedilmemiş ve zamanaşımı süresi de geçmemiş olursa aynı hüküm uygulanır.Madde 114 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 114 - Askeri savcı, yapılan hazırlık soruşturması sonunda kamu dava sı açılmasını haklı göstermeye yetecek sebepler bulunursa bir iddianame ile askeri mahkemede davayı açar.Madde 115- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./39. md.)
Askerî savcı, iddianamenin iadesi kararına karşı yedi gün içinde en yakın askerî mahkemeye itiraz edebilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 39. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madd metni:
İDDİANAME:
Madde 115 - İddianame, sanığın kimliğini, suç teşkil eden eylemin neden ibaret bulunduğunu ve kanuni unsurları ile delillerini, uygulanması istenen kanun maddelerini ve varsa Hazine zararını ve duruşmanın hangi askeri mahkemede yapılacağını gösterir.
İddianameye itiraz olunamaz.Madde 116 - (Değişik madde: 19/06/2010-6000 S.K/4.mad.)
Mahkeme, iddianamenin kabulünden sonra duruşma gününü belirler ve duruşmada hazır bulunması gereken kişileri çağırıp, diğer duruşma hazırlıklarını yerine getirir.
Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlara, genel ahlaka karşı suçlara ve Askeri Ceza Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinde yazılı suçlara ait davalar ile tutuklu veya açıklı işlerin davaları, önce görülür.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 4. maddesi ile başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
DURUŞMA GÜNÜNÜN VE SUBAY ÜYENİN TESBİTİ:
Madde 116 - Duruşmanın yapılacağı günün tayini ve subay üyenin tesbit edilip, yazılı olarak bağlı olduğu askeri birlik komutanı veya askeri kurum amiri aracılığı ile çağrılması askeri mahkeme kıdemli askeri hakimi tarafından yapılır.
Ağır cezalı veya genel ahlaka aykırı olan suçlar ile tutuklu işlerin davaları önce görülür.Madde 117 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 117 - Askeri savcı tayin olunan duruşma günü için gerekli hazırlıkları yapar, davetiyeleri gönderir ve suçun sübutuna yarıyacak eşyayı mahkemeye verir. Tanık ve bilirkişilerin çağrılmaları ve getirilmeleri, birinci kısmın yedi ve sekizinci bölüm hükümlerine göre yapılır.
Sanık veya tanık yahut bilirkişinin çok olmasından veya sanığın sorgusunun uzaması ihtimalinden dolayı duruşmanın bir günde bitmiyeceği anlaşılırsa, askeri mahkeme kıdemli askeri hakimi tanıklarla bilirkişilerin hepsini veya bir kısmını sonraki duruşmaya çağırtabilir.Madde 118 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 118 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
İddianame sanığa davetiye ile birlikte verilir.
İddianamenin asker kişilere usulen tebliği sırasında kendilerinin savunma amaciyle bir istemleri varsa vaktinde bildirmeleri gereği de hatırlatılır.Madde 119 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 119 - Sanık olan asker kişiler, tayin olunan zamanlarda 81 inci maddeye göre askeri mahkemeye getirilirler.
Asker kişilerden başka tutuklu olmıyan sanıklara tebliğ olunacak davetiyeye özürsüz gelmediği takdirde tutuklanacağı veya zorla getirileceği yazılır.
Tutuklu olan sanıklar 81 inci maddenin 2 nci fıkrası hükmüne göre çağırılırlar.
Bu hallerde 135 inci madde hükmü saklıdır.
Savaş halinde bütün sanıklar zorla getirilebilirler.Madde 120 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 120 - İddianamenin tebliği ile duruşma günü arasında en aşağı bir hafta geçmelidir.
Sanık uygun görürse bu süre azaltılabilir.
Bu süreye uyulmamış ise iddianamenin okunmasından önce sanık duruşmanın tehri veya talikini istiyebilir.
Savaş halinde bu fıkralar hükümleri uygulanmıyabilir.Madde 121 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 121 - Müdafi, gerek askeri mahkemece tutulmuş olsun, gerekse sanık tarafından seçilip de askeri mahkemeye bildirilmiş bulunsun sanık ile birlikte çağrılır.Madde 122 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 122 - Sanık, duruşmaya tanık veya bilirkişi çağırılmasını veyahut diğer savunma delillerinin toplanmasını isterse bu delillerin ilgili bulunduğu vakıalar gösterilmek şartı ile duruşma gününden beş gün evvel bu konudaki dilekçesini askeri mahkemeye verir.
Er ve erbaşların bu istemleri en yakın amir tarafından düzenlenecek bir tutanakla tesbit edilir.
Askeri mahkeme kıdemli askeri hakiminin bu istemlere ilişkin kararları hemen sanığa tebliğ olunur.
Sanığın kabul olunan istemleri askeri savcıya da bildirilir.Madde 123 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 123 - Tanık ve bilirkişi çağırılması hakkındaki istemi reddolunan sanık, yol giderleri ile kaybedeceği vakit için tarifeye göre verilmesi gerekli tazminatı mahkeme kalemine depo etmek şartı ile bu kimseleri doğrudan doğruya çağırtabileceği gibi önceden bir istemde bulunmasa da kendisi birlikte getirebilir.
Yukarıki fıkra uyarınca mahkemece çağırılan kimse, yol gideri ile vakit kaybı tazminatı davetiyenin tebliği sırasında kendisine verilir veya bu paraların mahkeme kalemine depo edildiği kendisine bildirilirse, duruşmada hazır bulunmak zorundadır.
Çağırtılan kimsenin sözleri duruşma sırasında işin aydınlanmasına yararsa, mahkeme istem halinde yukarıdaki fıkrada yazılı gider ve tazminatın Devlet Hazinesinden verilmesine karar verir.Madde 124 - Askeri mahkeme kıdemli askeri hakimi de kendiliğinden tanık ve bilirkişilerin çağırılmasına ve başkaca sübut delillerinin toplanmasına karar verebilir.
Madde 125 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 125 - Sanık, doğrudan doğruya çağırttığı veya duruşmaya birlikte getireceği tanık ve bilirkişilerin ad ve soyadları ile konut ve ikametgahlarını zamanında askeri savcıya bildirir.
Askeri savcı da iddianamede gösterilen veya sanığın istemi üzerine çağırılan tanık ve bilirkişiden başka gerek askeri mahkeme kıdemli askeri hakiminin kararı ve gerekse kendiliğinden başka kimseleri çağırtacak ise bunların isimleri ile konut veya ikametgahlarını sanığa zamanında bildirir.Madde 126 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 126 - Hastalık, sakatlık veya önüne geçilmesi mümkün olmıyan başka bir sebeple, bir tanık veya bilirkişinin uzun veya belli olmıyan bir süre için duruşmada hazır bulunmasının kabil olamıyacağı anlaşılırsa, askeri mahkeme bir naip tarafından veya istinabe yolu ile onun dinlenmesine karar verebilir. Naip, askeri hakimlerden olur. Yemin verilmesi gereken hususlarda tanık veya bilirkişi yeminle dinlenir.
Bu hüküm konutlarının uzak bulunmasından ötürü çağırılmaları zor olan tanık ve bilirkişinin dinlenmesinde de uygulanabilir.
(Ek fıkra: 11/08/1983 - 2875/5 md.) Ek 1 inci madde kapsamına giren davalarda tanık ve bilirkişileri istinabe yoluyla dinlemeye askeri mahkemenin askeri hakim sınıfından bir üyesi yetkilidir.Madde 127 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 127 - İşin gecikmesine sebep olmıyacaksa tanık ve bilirkişinin dinlenmesi için tayin edilen gün askeri savcıya, sanığa ve müdafiye bildirilir. Bunların, dinlenme sırasında hazır bulunmaları şart değildir. Düzenlenen tutanak askeri savcıya ve müdafiye gösterilir.
Tutuklu olan sanık, ancak tutuklu bulunduğu yerdeki askeri mahkeme binası içinde yapılacak bu nevi işlerde hazır bulunmayı istiyebilir.
Duruşmanın hazırlanması için yeniden keşif ve muayeneye ihtiyaç görüldüğü takdirde aynı suretle işlem yapılır.
Yeni haller ve sebepler çıktığında askeri savcı duruşma başlamadan evvel sanık lehine olarak iddianamesini değiştirebilir veya geri alabilir.
Böyle bir halde soruşturmaya ait hükümler uygulanır.Madde 128 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 128 - Duruşmada, hükme katılacaklar ile askeri savcı ve tutanak katibinin hazır bulunmaları şarttır.
Duruşma ara verilmeksizin yapılır.Madde 129 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Madde 130 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 130 - Duruşmanın tehirine veya talikine dair istemlere, askeri mahkeme karar verir.
88 inci maddede yazılı hal dışında müdafiin engeli olması, tehir ve talik isteminde bulunmak için sanığa bir hak vermez.
120 nci maddede yazılı süreye uyulmamış ise askeri mahkeme kıdemli askeri hakimi duruşmanın tehir veya talikini istemeye hakkı olduğunu sanığa bildirir.Madde 131 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 131 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Tehir olunan duruşmaya, zorunluk olmadıkça, sekiz günden fazla ara verilmez.
Tehir süresi sekiz günü geçtiği veya 130 uncu maddeye göre duruşma talik olunduğu veyahut askeri mahkeme kurulu arasında kısmen veya tamamen değişiklik olduğu takdirde eski duruşma tutanaklarının okunması yolu ile duruşma tekrarlanır.
Savaş halinde ikinci fıkra hükümleri uygulanmaz.Madde 132 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 132 - (Değişik madde: 09/10/1996 - 4191/14 md.)
Askeri mahkeme, duruşmanın tehir ve taliki halinde veya hüküm ile birlikte 71 inci maddede yazılı hallerde tutuklama kararı verebilir. Tutuklama kararına karşı 74 üncü madde gereğince itiraz edilebilir.
Askeri mahkeme; tutuklu bulunan sanığın duruşmasında, tutukluluk halinin devamının gerekip gerekmeyeceğini, her oturumda veya şartlar gerçekleştiğinde davanın açılmasından hükmün kesinleşmesine kadar askeri savcı veya sanığın istemi üzerine veya resen inceleyerek karara bağlar.Madde 133 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 133 - (Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/6 md.) 147 nci maddenin 2 nci fıkrası hükmü saklı kalmak üzere askeri mahkemeye gelmeyen sanık hakkında duruşma yapılamaz.
Gelmemenin haklı sebeplere dayandığı ispatlanamaz ise, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde 119 uncu maddenin ikinci fıkrasında yazılı sanıklar hakkında, zorla getirilme veya tutukluluk kararı verilebilir.
(Ek fıkra: 21/01/1981 - 2376/4 md.) Yargılandığı suçtan ötürü yüzüne karşı verilmiş bir tutuklama kararından sonra firar eden sanığın duruşmada sorguya çekilmiş ve artık duruşmada hazır bulunmasına mahkemece lüzum görülmemiş olması halinde dava gıyabında görülerek bitirilebilir.Madde 134 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 134 - Sanık duruşmanın devamı süresince hazır bulunur. Ağır cezalı işlerde askeri mahkemece savuşmanın önüne geçmek için gerekli tedbirler alınır ve duruşmanın 24 saati geçmeyen tehiri hallerinde sanığın en çok bu süre kadar göz altında tutulmasına karar verilebilir.Madde 135 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 135 - İddianamede yazılı olan suç, gerek yalnız ve gerekse birlikte olarak, para cezası ile hafif hapsi veya zoralımı gerektirirse sanık gelmese de duruşma yapılabilir.
Bu gibi hallerde sanığa gönderilecek davetiyede ve askeri kişiler için 118 inci madde gereğince yapılacak tebliğlerden kendisi gelmese de duruşmanın yapılabileceği yazılır.Madde 136 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 136 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Sanık veya vekaletnamesinde sarahat bulunması halinde müdafiin istemi üzerine, sanık, duruşmada hazır bulunmak zorunluluğundan vareste tutulabilir.
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/7 md.) Sanığın bu istemi hakkında askeri mahkemece karar verilir. Bu takdirde sanık mahkemece iddia hakkında sorguya çekilmemiş ise, davaya esas olan vakıalar üzerine, istinabe suretiyle sorguya çekilir. Ek 1 inci madde kapsamına giren davalarda istinabe edilen mahkeme askeri mahkeme ise, sanığı dinlemeye bu mahkemenin askeri hakim sınıfından bir üyesi yetkilidir.
Sanık talik veya tehiri takibeden günde duruşmaya gelmez ise, dava hakkında evvelce kendisi sorguya çekilmiş ve artık huzuruna mahkemece lüzum görülmemiş olursa vareste istemi olmasa dahi dava gıyabında bitirilebilir.
Sanık, davanın görüldüğü askeri mahkemeden uzakta bulunan bir mahalde herhangi bir suçtan ötürü tutuklu bulunmakta veya cezası infaz edilmekte ise, duruşmadan vareste tutulma isteminde bulunmasa dahi, bulunduğu yerdeki mahkeme aracılığı ile sorgusu ve ağır cezalı işlerde esas hakkındaki iddiadan sonra savunması tespit olunur.
Sorguya ait tutanak duruşma sırasında okunur.
Askeri mahkemece sanığın bizzat hazır bulunmasına veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde zorla getirilmesine her zaman karar verilebilir.
Sanık bulunmaksızın duruşma yapılabilecek olan davalarda sanığın müdafi gönderme yetkisi vardır.
(Ek fıkra: 21/01/1981 - 2376/5 md.) Hastalık veya disiplin önlemi ya da zorunlu diğer sebeplerle yargılamanın yapıldığı yargı çevresi dışındaki bir hastane veya tutukevine nakledilmiş olan tutuklunun sorgusu yapılmış olması şartıyla hazır bulundurulmasına gerek görülmeyen oturumlar için celbedilmemesine mahkemece karar verilebilir.
(Ek fıkra: 11/08/1983 - 2875/7 md.) Bulunmaması nedeniyle sorgusu yapılmayan sanık hakkında, toplanan delillere göre mahkumiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanaatine varılırsa, sanığın sorgusu yapılmasa dahi dava gıyabında bitirilebilir.Madde 137 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 137 - Askeri mahkeme, bakmakta olduğu birden çok dava arasında bağlılık görürse, bu bağlılık 18 inci maddede gösterilen şekilde olmasa da birlikte bakmak ve hükmolunmak üzere bu davaların birleştirilmesine karar verebilir.
Birleştirilen davalar hakkında her zaman ayrılma kararı verilebilir.Madde 138 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 138 - Askeri mahkemelerde duruşma her zaman açıktır. Ancak genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde duruşmanın bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına askeri mahkeme karar verebilir.
Duruşmanın kapalı yapılması kararı ve sebepleriyle hüküm açık olarak tefhim edilir.Madde 139 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 139 - Yukardaki maddede gösterilen hallerde duruşma açıklığının kaldırılması istemine dair yapılacak olan duruşma, istem üzerine veya askeri mahkemece uygun görülürse kapalı yapılır.Madde 140 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 140 - Duruşmanın kapalı yapılmasını gerektiren sebeplerin açığa vurulmaması hususunda, askeri mahkeme başkanı askeri mahkemede bulunması zorunlu olanları uyarır.Madde 141 - Duruşmada asker kişilerden, sanığın astı olanlar dinleyici olarak bulunamazlar. Sanıklar birden çok ise en büyüğünün rütbe ve kıdemi esas alınır.
Suçtan zarar gören asker kişi, rütbesi ne olursa olsun, duruşmada hazır bulunabilir. Ancak, askeri mahkeme disiplin sebeplerinden dolayı bu kimseyi de duruşma salonundan çıkarabilir.
Madde 142 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 142 - Kapalı yapılan yargılamanın yayımlanması yasaktır.
Açık yapılan yargılamaların yayımı; milli güvenliği veya genel ahlakı korumak, kişilerin haysiyet, şeref ve haklarına tecavüzü, suç işlemeye kışkırtmayı, suçsuz kişilerin suçlu duruma düşmesini veya gerçek suçluların kurtarılmasını önlemek için askeri mahkemenin kararı ile yasaklanabilir.
Bu konuda verilecek karar açık olarak tefhim edilir.
(Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/15 md.) Yasağa aykırı hareket edenler hakkında, asıl davaya bakan askeri mahkemece Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 377 nci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uygulanır.Madde 143 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Duruşmanın inzibatını sağlamak askeri mahkeme başkanına aittir.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Savaş halinde:
Duruşmanın inzibatını bozan sanık ve müdafileri, o günkü duruşmanın tamamına çıkmamak üzere askeri mahkeme başkanı salondan çıkartır. Birden ziyade duruşmadan çıkarılan sanık ve müdafiler bir daha aynı dava ile ilgili duruşmalara katılamazlar.
Yukarda yazılı hallerde salondan çıkarılan sanık ve müdafiler, mahkemenin tayin edeceği süre içinde yazılı savunma verebilirler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları:
Duruşmanın inzibatını bozan her kişiyi, askeri mahkeme başkanı duruşma salonundan çıkartır.
Mahkemeye, mahkeme başkanı ve üyelerinden herhangi birine, askeri savcıya, tutanak yazarına ve görevlilere karşı uygun olmayan söz ve davranışlarda bulunan kişi hakkında askeri mahkemece tutuklama kararı verilir ve bu kişi yirmi dört saat içinde sorguya çekilerek inzibati nitelikte olmak üzere bir aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılır. Tutuklu veya hükümlüler hakkında bu ceza hücrede infaz olunur. Bu kararlar kesindir.
(Ek fıkra: 21/01/1981 - 2376/6 md.) Yukarıdaki fıkralar uyarınca duruşma salonundan çıkarılan veya tutuklanan kimse sanık veya müdahil ise, sonra gelen oturumda da duruşmayı önemli ölçüde aksatacak davranışlara devam edeceği anlaşılır ve hazır bulunması gerekli görülmezse yokluğunda duruşmaya devam olunmasına mahkemece karar verilebilir. Bu karar esasa ilişkin iddia ve savunmanın yapılmasına engel olacak biçimde uygulanamaz.
Bir kimse askeri mahkemede duruşma sırasında bir suç işlerse askeri mahkeme, olayı tespit eder ve bu hususta düzenleyeceği tutanağı yetkili makama gönderir. 71 inci maddeye giren hallerde askeri mahkeme o kişinin tutuklanmasına da karar verebilir. Mahkeme, duruşmanın inzibatını bozan sözlü ve yazılı beyanat ve davranışlar ile mahkemeye, mahkeme başkanı ve üyelerden herhangi birine, askeri savcıya, tutanak yazarına ve görevlilere karşı uygun olmayan söz ve davranışlar hakkında yayın yasağı koyabilir; bu yasağa rağmen yayında bulunanlar askeri mahkeme tarafından üç aydan altı aya kadar hapis cezası ile birlikte 1 000 liradan 3000 liraya kadar adli para cezası verilir.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 5. maddesince, kanunlarda öngörülen "ağır para" cezaları, "adli para" cezasına dönüştürülmüştür.
Madde 144 - Duruşmayı askeri mahkeme kurulundaki en kıdemli askeri hakim yönetir. Bu hakimin görevini yapmasına kanuni engeller çıkarsa kendisinden sonra gelen askeri hakimler kıdemlerine göre bu görevi yaparlar.
Duruşmada ilgili olanlardan biri, duruşmanın yönetimine ilişkin kıdemli askeri hakim tarafından alınan bir tedbirin yerinde olmadığını ileri sürerse, askeri mahkeme bu konuda karar verir.
Madde 145 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 145 - Askeri savcı ve sanık tarafından gösterilen tanıklarla bilirkişilerin dinlenmelerini ve bunlara soru sormayı mahkeme üyelerinden biri veya askeri savcı veya müdafi isterlerse, bunların soru sormasına izin verilir.
Gerekli olmıyan ve dava ile ilgili bulunmıyan soruları duruşmayı yöneten askeri hakim yasaklıyabilir.
Bir sorunun sorulmasının gerekli bulunup bulunmadığında kararsızlık olursa, askeri mahkeme bu hususta karar verir.Madde 146 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 146 - (Değişik madde: 11/08/1983 - 2875/8 md.)
Duruşmaya sanık, müdafi, tanık ve bilirkişilerin yoklaması ile başlanır.
Bu işlemden sonra tanıklar ve bilirkişiler duruşma salonundan çıkarılırlar.
Sanığın kimliği tespit edilir, hüviyetini söylemeyen sanığın dosyada kayıtlı hüviyetinin tutanağa geçirilmesi ile yetinilir. Kimlik tespitinden sonra askeri savcı; suç teşkil eden eylemin neden ibaret bulunduğunu ve kanuni unsurları ile uygulanması istenen kanun maddelerini belirtmek suretiyle iddianameyi özetleyerek okuyabilir. Bundan sonra 83 üncü madde gereğince sanığın sorgusu yapılır.Madde 147 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 147 - Sanığın sorguya çekilmesinden sonra delillerin ikamesine başlanılır.
(Ek fıkra: 11/08/1983 - 2875/9 md.) Sanığın sorgusunun yapılamamış olması delillerin ikamesine mani değildir. Ancak sonradan gelen sanığa, ikame edilen delillerin içeriği bildirilir.
Bir delilin iradı hususundaki istemin reddi söz konusu olur veya bazı delillerin iradına izin verilmesi duruşmanın tehir veya talikini gerektirirse askeri mahkeme bu hususta bir karar verir.
Askeri mahkeme istem üzerine veya kendiliğinden tanık veya bilirkişi çağrılmasını ve başka sübut sebeplerinin hazırlanmasını ve iradını emredebilir. Bu konularda 126 ve 127 nci maddelerin hükümleri uygulanır.Madde 148 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 148 - Askeri savcı ile sanık birleşirlerse, askeri mahkeme herhangi bir delilden vazgeçebilir. Eğer delillerden birinin önemsiz olduğuna askeri mahkemece karar verilir veya sanık lehine evvelce sabit olmuş bir duruma ilişkin olursa, askeri mahkeme bu delili reddedebilir. Bu husustaki karar gerekçesiyle tutanağa geçirilir.
59 - 65 inci maddeler hükümleri askeri mahkemelerde de uygulanır.Madde 149 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 149 - Delilin veya ispat olunacak vakıanın geç iradedilmesi, ikamesi isteminin reddine sebep olmaz.
Bununla beraber tanıkların ve bilirkişinin isimleri hasıma geç tebliğ edilmiş ve ispat edilecek olay hasım tarafından izahatta bulunmıya vakit elverişli olmıyacak derecede geç bildirilmiş ise, hasım tarafı, delillerin ikamesi sona ermeden önce bilgi edinmek üzere duruşmanın tehir veya talikini istiyebilir.
Askeri mahkemece çağrılacak tanıklar ve bilirkişi hakkında askeri savcı ve sanığın aynı hakkı vardır.Madde 150 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 150 - Askeri mahkeme suç ortağının veya tanığın, sanığın yüzüne karşı gerçeği söyleyemeyeceğinden şüphe ederse, bunların sorguları veya dinlenilmeleri sırasında sanığı dışarı çıkarabilir.
Sanık tekrar askeri mahkemeye getirildiği zaman yokluğunda geçen söz ve işlerin esaslı noktaları kendisine bildirilir. Sanık mahkemenin sükunetini bozduğundan dolayı dışarı çıkarılmış ise yine bu hüküm uygulanır.Madde 151 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 151 - Tanık ve bilirkişi dinlendikten sonra, ancak duruşmayı yöneten askeri hakimin izni ile askeri mahkemeden çıkabilirler. Bunun için önce askeri savcıya ve sanığa sorulur.Madde 152 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 152 - Sübut sebepleri olarak kullanılacak senetler ve diğer evrak duruşma sırasında okutturulur.
Evvelce verilmiş olan hükümlülük ilamları ile adli sicil özetleri, şahsi durum sicilleri, plan ve keşfe ait tutanaklar hakkında da aynı hüküm uygulanır.Madde 153 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 153 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Bir vakıanın delili yalnız bir tanığın bilgi ve görgüsünden ibaret ise bu tanık duruşmada dinlenir.
Tanığın evvelce alınmış ifadesinin okunması sözlü tanıklık yerine geçmez.
Savaş halinde yukardaki fıkralar hükmü uygulanmıyabilir.Madde 154 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 154 - Bir tanık veya bilirkişi veya sanığın suç ortaklarından biri ölmüş veya akıl hastalığına tutulmuş veya konutu bulunamamış olursa evvelce alınmış ifadesinin okunması ile yetinilebilir.
Sanığın evvelce hükümlü olan suç ortağı hakkında da bu hüküm uygulanır.
İfadeler 100 üncü maddenin 2 ve 4 üncü fıkraları ve 126 ile 127 nci maddelerin hükümleri dairesinde alınmış veya böyle olmayıp da yine okunması askeri savcı veya sanık tarafından istenmiş ise bu ifadeler de okunabilir.
Evvelki ifadelerin bu suretle okunması ancak, askeri mahkemenin kararı ile olur. Bu kararı gerektiren sebeplerle, ifadeleri alınmış olanların evvelce yeminli dinlenip dinlenmedikleri tutanağa geçirilir. Bu hükümler tanık ve bilirkişinin yeniden dinlenmesi halinde yeminin lüzumuna dair olan hükümler değiştiremez.
Duruşmadan önce dinlenip de ilk defa duruşma esnasında tanıklık etmekten çekinmek hakkını kullanan tanığın yazılı ifadesi okunmaz.Madde 155 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 155 - Bir tanık veya bilirkişi bir hususu hatırlıyamadığını ifade ederse bu konuda evvelce düzenlenen tutanağın o vakıaya ait kısmı okunarak meseleyi hatırlamasına yardım edilir. Tanığın son tanıklığı ile önceki ifadesi arasında aykırılık bulunup da duruşmayı kesmeksizin başka suretle bu aykırılığın giderilmesi mümkün olmazsa, evvelce alınmış ifadesi okunabilir.Madde 156 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 156 - Sanığın, askeri savcı tarafından düzenlenen tutanaktaki ifadesi ikrarına delil olmak üzere okunabilir.
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/10 md.) Sanığın duruşmadaki ifadesi ile evvelce alınan ifadeleri arasında bir aykırılık görülürse ve aykırılığın başka türlü giderilmesi mümkün olmazsa eski ifadeleri okunabilir.Madde 157 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 157 - 155 ve 156 ncı maddelerde yazılı hallerde sanık ve askeri savcının istemi üzerine okunma, sebepleri ile beraber tutanağa geçirilir.Madde 158 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 158 - Sanığın ceza sicilleri, içinde mütalaa bulunan resmi evrak, muayene ve bilirkişi raporları ile amir ve üstlerin bir düşünceyi kapsayan beyannameleri okunur.
Bu raporlar üzerinde açıklamaya lüzum görülürse imza edenlerin ayrıca yazılı veya sözlü olarak mütalaaları alınır. Şu kadar ki, keşif ve muayeneye dair olan mütalaalar bir kurul tarafından verilmiş ise askeri mahkeme duruşma esnasında kurulun mütalaasını açıklamak görevini, üyelerinden birine verilmesini kuruldan ister.
Bir makamın uzmanlık raporu alınmış ise, açıklama için bir memuru istenebilir.Madde 159 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 159 - Tanığın ve bilirkişinin veya suç ortağının dinlenmesinden veya herhangi bir yazılı delilin okunmasından sonra, bunlara karşı sanığın bir diyeceği olup olmadığı sorulur.Madde 160 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 160 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Delillerin ikamesi ve tartışması bittikten sonra söz davacıya ve davaya katılana, onlardan sonra da iddiasını bildirmek üzere askeri savcıya ve daha sonra da sanığa verilir.
Askeri savcı, sanığa, tanık ve müdafii de savcıya cevap vermek hakkına sahiptir.
Duruşmayı yöneten askeri hakimin müsaadesi ile davacıya da cevap verebilir.
Son söz sanığındır.
Sanık namına müdafi tarafından savunmada bulunursa da savunmaya ekliyecek başka bir şey olup olmadığı sanığa sorulur.
Savaş halinde sözlü savunma veya yazılı savunmanın okunması süre bakımından mahkemece kısıtlanabilir.Madde 161 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 161 - Sanık Türkçe bilmiyorsa bir tercüman aracılığı ile hiç olmazsa askeri savcının ve müdafiin son iddia ve savunmalarının sonuçları kendisine anlatılır.
Sağır veya dilsiz olan sanığa bunlar yazı ile, bu mümkün olmazsa işaretlerinden anlayan bir kimse aracılığı ile bildirilir.Madde 162 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 162 - Duruşma hükmün tefihimi ile biter.
Hüküm, sanığın beraetine veya hükümlülüğüne veya duruşmanın tatiline veya davanın düşmesine veyahut ceza kanunları ile diğer kanunlarda belirtilen kararlardan birine dair olur.
Askeri mahkeme, kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda kanuni süresi geçmiyen bir şikayet yapılmamış veya kamu davasının açılması önce izne veya karar alınmasına bağlı suçlarda, izin veya karar alınmamış olursa veya sanığın akıl hastalığına tutulduğu veya gaip olduğu anlaşılırsa, duruşmanın tatiline kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda, suçtan zarar gören kişi şikayetten vazgeçmiş veya kanuni süresi geçtikten sonra şikayet yapılmış ise veya sanık ölmüş veyahut suç genel affa veya zamanaşımına uğramış ise davanın düşmesine karar verir.
(Ek fıkra: 09/10/1996 - 4191/16 md.) Derhal beraat kararı verilebilecek hallerde duruşmanın tatili veya düşme kararı verilemez.
(Ek fıkra: 09/10/1996 - 4191/16 md.) Aynı konuda, aynı sanık için evvelce verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava var ise davanın reddine karar verilir.Madde 163 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 163 - Askeri mahkeme irad ve ikame olunan delilleri, duruşmada edineceği kanıya göre değerlendirir.
(Ek fıkra : 22/01/2004-5078 S.K./9.mad) Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez.Madde 164 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 164 - Bir eylemin suç olup olmaması hukuk mahkemelerinde çözümlenmesi gereken bir konuya bağlı ise, askeri mahkeme bu konuda da bu kanundaki usul ve deliller hakkında uygulanan kurallara, göre karar verir.
Bununla beraber, mahkeme duruşmayı talik ve hukuk davası açılması için ilgililere bir mehil verebilir. Bu konu hakkında hukuk mahkemesinde açılmış bir dava varsa bu hususta bir hüküm çıkmasını da bekliyebilir.
Askeri mahkemelerde duruşma sırasında suçtan zarar görenler ile sanıkların yaşlarında, ceza hükümleri bakımından gerekli görülecek düzeltmelerin de Nüfus Kanunundaki usule göre yapılması askeri mahkemeye aittir. Bu hususta verilecek karar esas hükümle birlikte temyiz olunabilir.Madde 165 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 165 - Hükmün konusu, duruşmanın sonucuna göre iddianamede gösterilen eylemden ibarettir. Eylemin değerlendirilmesinde, askeri mahkeme, iddianame, iddia ve savunmalar ile bağlı değildir.Madde 166 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 166 - Sanık, suçun hukuki mahiyetinin değişmesinden önce haber verilip de savunmasını yapabilecek bir halde bulundurulmadıkça iddianamede kanuni unsurları ile gösterilen suça ilişkin kanun hükmünden başkası ile mahkum edilemez.
Cezanın artırılmasını gerektirecek sebeplerin ilk defa duruşmada ileri sürülmesi halinde de aynı hüküm uygulanır.
Askeri mahkeme istem üzerine veya kendiliğinden bu değişikliklerden dolayı iddia ve savunmanın yeterlikle hazırlanabilmesi için duruşmayı tehir ve talik edebilir.
Sanık savunmasını yeterlikle hazırlayamadığından bahisle, kendisini iddianamede yazılı suçtan daha ağır bir madde hükmünün uygulanmasını gerektiren veya ikinci fıkrada gösterilen mahiyette ileri sürülen, yeni hallerin varlığını bildirerek itirazda bulunursa, askeri mahkeme sanığın istemi üzerine duruşmanın başka bir güne tehir ve talikine karar verir.
(Ek fıkra: 21/01/1981 - 2376/7 md.; Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/17 md.) İddianamede gösterilen suçun temas ettiği kanun maddelerinde belirtilen cezadan daha az bir ceza verilmesini gerektiren hallerde; hazır bulunan sanıkla ilgili duruşma, ek savunma için talik edilmez. Sanık hazır bulunmuyorsa ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre meşruhatlı davetiye tebliğine rağmen duruşmaya gelmez veyahut davetiye tebliğ edilemez ise, bu maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanmaz.Madde 167 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 167 - Sanığın, iddianamede yazılı suçtan başka bir suç işlemiş olduğu duruşmada meydana çıkarsa; askeri savcının istemi ve sanığın rızası üzerine her ikisi birlikte hükmolunmak üzere bu suç, duruşması yapılmakta olan suçla birleştirilebilir.
Yeni suç ağır cezalı işlerden veya askeri mahkemenin yetkisi dışında bulunursa bu hüküm uygulanmaz.Madde 168 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 168 - Karar görüşmelerinin yönetimi, çözümlenecek konuların düzenlenmesi ve oyların toplanması duruşmayı yöneten askeri hakim tarafından yapılır.Madde 169 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 169 - Askeri mahkeme başkan ve üyelerinden hiç biri her hangi bir konu üzerinde azınlıkta kaldığını ileri sürerek oylamaya katılmaktan çekinemez.Madde 170 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 170 - Askeri mahkemelerde hüküm ve kararlar oy birliği veya oy çokluğu ile verilir. Muhalefet sebeplerinin tutanakta gösterilmesi gereklidir. Oylar dağılırsa sanığın en çok aleyhine olan oy, çoğunluk elde edilinceye kadar kendisine en yakın olan oya tabi olur.Madde 171 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 171 - Oylar, en küçük rütbeden başlayıp rütbe ve kıdem sırası ile verilir. Duruşmayı yöneten hakim oyunu en son kullanır.Madde 172 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 172 - Görüşmede ve oy vermede hükme katılacak askeri mahkeme üyelerinden başkası bulunamaz.
Askeri mahkeme nezdinde staj yapanlar başkanın müsaadesi ile bulunabilirler.Madde 173 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 173 - Sanık mahkum olursa, hükmün gerekçesinde mahkemece suçun kanuni unsurları olarak sabit ve gerçekleşmiş sayılan vakalar gösterilir. Eğer delil başka vakalardan çıkarılmış ise bunlar da hükümde gösterilir.
Bundan başka hükümlülüğe dair hükmün gerekçesi Ceza Kanununun uygulanan maddesini ve ceza miktarının tayinine askeri mahkemeyi gösteren halleri kapsar.
Ceza Kanununun genel olarak daha hafif bir cezanın uygulanmasını, hafifletici bir halin varlığına bağlı kılmış ise bu sebeplerin kabul veya reddolunması halinde hükmün gerekçesinde bunlar da gösterilir.
Beraet halinde, hükmün gerekçesi sanığa isnat olunan suçu işlediğinin sabit olmamasından mı yoksa sabit ve gerçekleşmiş sayılan eylemin kanunda bir mahkumiyeti gerektirmediğinden mi beraetine hükmolunduğu gösterilir.Madde 174 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 174 - Hükmün tefhimi, duruşmanın sonunda ve nihayet duruşmanın bitmesinden itibaren bir hafta içinde, hüküm fıkrasının okunması ve gerekçesinin bildirilmesi suretiyle olur.
Hüküm fıkrasının okunması her halde gerekçenin bildirilmesinden evvel olur.
Hüküm fıkrası ayakta dinlenir.
Hükmün tefhimi geri bırakılmışsa gerekçesi tefhimden evvel yazılır. Hükmün tefhiminden sonra duruşmayı yöneten askeri hakim hazır bulunan sanığa, varsa kanun yollarını ve usullerini anlatır. Sanık hazır bulunmaksızın tefhim olunan hükümler usulen sanığa tebliğ olunur.Madde 175 - Askeri mahkemece, davanın yetkili olmıyan bir askeri savcı tarafından açılmış olması veya sanığa aynı eylemden dolayı disiplin amirlerince ceza verilmiş bulunması sebepleriyle yetkisizlik veya görevsizlik kararı veremez.
Madde 176 - Duruşma sırasında sanığın veya suçun askeri yargıya tabi olmadığı anlaşılırsa askeri mahkeme görevsizlik kararı verir.
Sanığın rütbesi veya sınıfı uygun değilse yetkisizlik kararı verilir.
Bu kararlar temyiz olunabilirler ve iddianamenin bütün sonuçlarını meydana getirerek aynı şartlara tabi olurlar.
Madde 177 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 177 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
Duruşma için bir tutanak düzenlenir. Bu tutanak duruşmayı yöneten askeri hakim ile tutanak katibi tarafından duruşmayı yöneten askeri hakimin engeli varsa kuruldaki diğer askeri hakim tarafından imzalanır.
Çok sanıklı davalarda duruşma safahatı; mahkemenin uygun ve lüzum göreceği teknik araçlarla tespit olunabilir. Sonradan düzenlenecek duruşma tutanaklarından birer suret önceden isteyen sanık ve müdafie verilir.
Duruşma tutanağı:
A) Duruşmanın yapıldığı yeri ve tarihini,
B) Askeri mahkeme kurulunun, askeri savcının, tutanak katibinin ve varsa tercümanın ad ve soyadlarını,
C) İddianamede nitelendirildiği gibi suçun ne olduğunu,
D) Sanıkların, müdafilerin, davacıların ve davaya katılanların, vekillerinin ve kanuni mümessillerinin ad ve soyadlarını,
E) Duruşmanın açık mı veya gerekçesinin beyanı ile kapalı mı yapıldığını kapsar.Madde 178 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 178 - Tutanak, duruşmada geçen iddia ve beyanları ve sanığın sorgu ve savunmasını ve dinlenen tanık ve bilirkişilerin ad ve soyadlarını, yaşlarını ve yerlerini ve sanıkla olan ilişikliklerini yeminli veya yeminsiz dinlendiklerini ve bunların evvelce bir hakim tarafından alınmış ifadeleri yoksa ağızlarından çıktığı gibi davayı aydınlatmaya yarıyan sözlerini ve eğer hakim tarafından alınmış ifadeleri olup da duruşmadaki sözleri evvelkini tekrardan ibaret ise bu durumun kaydı ile yetinilerek ancak sonraki sözleri öncekinden farklı olduğunda, bunların neler olduğunu ve birbiri ile nasıl uzlaştırıldığını ve eğer uzlaştırılamamış ise bu hususu ve duruşmada okunan evrak ve belgelerin neler olduğunu ve tarihlerini ve sanığın dinlenen tanık veyahut bilirkişilerin ifadelerine ve okunan evrak ve belgelere ve suç eşyasına nasıl cevaplar verdiğini, kısacası, duruşmada geçen bütün vakaları ve arada verilen kararları ve en son hüküm fıkrasını kapsar; ve duruşmada yargılama usulünün esaslı kurallarına uyulduğunu da açıkça gösterir.Madde 179 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 179 - Duruşmanın nasıl yapılacağı hakkındaki kanuni kurallara uyulup uyulmadığı ancak, tutanakla ispat olunabilir. Tutanağın bu kısımlarına karşı yalnız sahtelik iddiası ileri sürülebilir.Madde 180 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 180 - Hükmün gerekçesi tamamiyle tutanağa yazılmamış ise tefhimden itibaren yedi gün içinde yazılarak dava dosyasına konulur.
Hüküm ve kararlar buna katılan askeri mahkeme kuruluna dahil olanlar tarafından imza edilir. Hükmün aslının yazılmasında askeri mahkeme kuruluna dahil olanlardan biri imza edemiyecek durumda ise engelin sebebi duruşma hakimi veya diğer askeri hakim üye tarafından hükmün altına yazılır.
(Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/18 md.) Hüküm fıkrasında; 162 nci maddeye göre verilen kararın ne olduğunun, uygulanan kanun maddelerinin ve verilen cezanın nevi ile süresi ve miktarının, kanun yollarına başvurmanın mümkün olup olmadığının, oturumun tarihinin ve bu oturumda bulunan askeri mahkeme kuruluna dahil olanların ve askeri savcı ile tutanak katibinin ad ve soyadlarının tereddüde yer vermeyecek şekilde açıkça gösterilmesi gerekir.
Hükümlerin ikinci nüshaları ve özetleri duruşma hakimi veya diğer askeri hakim üye ve tutanak katibi tarafından imza edilerek askeri mahkemenin mühürü ile mühürlenir.Madde 181 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 181 - Konutu bilinmeyen veya yabancı memlekette oturup da askeri mahkemeye getirilmesi mümkün olmıyan veya bu suretle çağırılmasının sonuç vermiyeceği kuvvetle anlaşılan sanıklar gaip sayılır.Madde 182 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 182 - Bir gaibin aleyhinde soruşturmaya konu teşkil eden suç, para cezasını veya zoralımı yahut her ikisini gerektirirse duruşma açılabilir.Madde 183 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 183 - Tebligat Kanununa göre ilan yolu ile yapılacak tebliğ evrakında sanığın adı ve soyadı, yaşı, işi ve belli ise ikametgahı ve konutu, isnadolunan suç ve duruşma günü ile saati açıklanır. Bundan başka sanık özürü olmaksızın hazır bulunmazsa, duruşmanın yokluğunda yapılacağı ihtarı da eklenir.Madde 184 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 184 - Sanık adına bir müdafi duruşmaya gelebilir. Sanığın yakınlarından bir kimse de kendisinden vekaletname aranmaksızın onu temsil etmek üzere kabul edilir.Madde 185 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 185 - 184 üncü maddede gösterilen kimseler sanık için açık bulunan kanun yollarına başvurabilirler.Madde 186 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 186 - Sanığın, hükmolunabilecek para cezasının en yüksek derecesine yetecek kadar belirli malları, gerekirse askeri mahkeme tarafından haczolunabilir. Bu haciz hakkında İcra ve İflas Kanunu hükümleri uygulanır.
Haczi gerektiren sebepler kalmazsa haciz kaldırılır.Madde 187 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 187 - Yukardaki maddeye göre haciz kabil olmaz veya haczolunacak mal yetmezse, sanığın Türkiye'de elde edilebilecek bütün malları haczolunabilir. Bu karar Resmi Gazete ile ve askeri mahkeme uygun görürse diğer gazetelerle ilan edilir.
Haciz kararının Resmi Gazete ile birinci ilanından sonra sanığın haczedilen mallar üzerindeki temliki tasarrufları, Devlet Hazinesi hakkında hükümsüzdür.
Genel haczi gerektiren sebepler kalkar veya 186 ncı madde gereğince bir malın haczi suretiyle Hazinenin hukuku sağlanırsa, genel haciz kaldırılır.
Haczin konduğu hangi gazeteler ile ilan edilmiş ise kaldırıldığı da o gazeteler ile ilan edilir.Madde 188 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 188 - Gaip hakkında 182 nci madde hükmü dışında kamu davası açılamaz. Hazırlık soruşturması ile yetinilir ve deliller toplanır. Sanığın gaip olması, müdafi kabulüne engel değildir. Sanığın kanuni yakınları da ona müdafi tutmak hakkına sahiptir. Tanıklar ve bilirkişi yeminle dinlenir Askeri Ceza Kanununun 78 inci maddesinde yazılı eylemleri işleyenlerin yokluklarında kamu davası açılarak sanığın bütün mallarına el konmasına ve haczine hükmolunur.Madde 189 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 189 - Gaip olan sanık, soruşturma işlerinin gidişinden kendisine bilgi verilmesini istiyemez.
Bununla beraber, askeri savcı konutu bilinen ve fakat çağrılıp getirilmesi imkansız olan sanığa bilgi verebilir.Madde 190 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 190 - Konutu bilinmiyen gaibe hazır bulunması yahut konutunu bildirmesi askeri savcı tarafından gazetelerle ihtar olunur.Madde 191 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 191 - Kamu davası açıldıktan sonra sanığın gaip olduğu anlaşılırsa, toplanması gereken deliller bir naip veya istinabe olunan hakim aracılığı ile toplanır.Madde 192 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 192 - Aleyhine kamu davası açılması gereken sanık gaip olur ve tutuklama müzekkeresi kesilmesini gerektirecek kuvvetli şüpheler altında bulunursa Türkiye Cumhuriyeti dahilindeki malları haczedilebilir.
Yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve firar suçlarından gaip sanığın Türkiye Cumhuriyeti dahilindeki malları sanık gelinceye veya tutuluncaya kadar haczolunur.
Barışta veya savaş halinde yabancı memlekete veya düşman tarafına kaçanlar yahut izinsiz olarak yabancı memlekette kalanlar hakkında birinci fıkraya göre verilecek haciz kararı ile birlikte subay, askeri memur ve astsubayların tardına, erbaşların rütbelerinin geri alınmasına karar verilir.
Tard ve rütbenin geri alınması kararına sebep olan suç için kanunda yazılı dava zamanaşımı geçtikten sonra bu karar kesinleşir.
Bu kararlar askeri savcının istemi üzerine askeri mahkeme tarafından verilir.
Bu karar, Resmi Gazete ile, askeri mahkeme uygun görürse diğer gazeteler ile de ilan olunur.Madde 193 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 193 - Resmi Gazete ile birinci ilandan sonra sanık haczedilen mallar üzerinde ölüme bağlı tasarruflarından başka tasarruflarda bulunamaz.
Haciz kararı, gaiplerin mallarını yöneten makama tebliğ olunur. Bu makam malların yönetimini sağlamak için gereken tedbirleri alır.Madde 194 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 194 - Haciz, sebepleri kalmaz ise aynı usul ile kaldırılır.
Haczin kaldırıldığı, haciz konduğu hangi gazeteler ile ilan edilmiş ise o gazeteler ile ilan olunur ve gaiplerin ortaya çıktıkları da bildirilir.Madde 195 - Kanun yolları itiraz ve temyizden ibarettir.
Madde 196- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./40. md.)
Kanun yolları, askerî savcı, şüpheli, sanık ve katılan, katılma isteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar görmüş bulunanlar ile teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı ve askerî kurum amirine açıktır.
Askerî savcı ile teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri şüpheli veya sanık lehine de kanun yollarına başvurabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 40. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 196 - Kanun yolları, askeri savcı ve sanık ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı ve askeri kurum amirine açıktır.
Askeri savcı ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri sanık lehine de kanun yollarına başvurabilir.
Müdafi, sanığın açık istemine karşı olmamak şartiyle kanun yollarına başvurabilir.
(Değişik ilk cümle: 09/10/1996 - 4191/19 md.) Sanığın kanuni mümessili ve eşi, sanığa açık olan kanun yollarına süresi içerisinde kendiliklerinden başvurabilirler. Sanığın başvurmasına ilişkin kısımlar bunlar tarafından yapılacak başvurma ve onu takip eden işlemler hakkında da uygulanır.Madde 197 - Kanun yollarına başvurma, bundan feragat veya vazgeçme hakkındaki istemlerde merci, taarruz edilen kararı veren veya bu karara aracılık eden askeri savcılık ve eğer taarruz bir mahkeme kararına karşı ise, o mahkemedir.
Kanun yoluna başvurma dilekçe ile olur.
Ancak, askeri mahkeme veya askeri savcılık tutanak katibine bu hususta bir tutanak düzenlenmesi için yapılacak bir beyan ile de olabilir. Bu tutanak askeri savcı veya kıdemli askeri hakim tarafından onaylanır.
Asker kişiler tarafından en yakın askeri birlik komutanına veya askeri kurum amirine bir beyanda bulunmak suretiyle de kanun yoluna başvurulabilir. Bu hususta bir tutanak düzenlenir. Kanuni mehillere uyulmuş olmak için tutanağın bu mehiller içinde düzenlenmiş olması gereklidir.
Madde 198 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 198 - Tutuklu olan kişiler askeri ceza ve tutuk evi müdürüne bir beyanda bulunmak suretiyle de kanun yollarına başvurabilirler. Bu takdirde bir tutanak düzenlenir. Kanuni mehillere uyulmuş olmak için tutanağın bu mehiller içinde düzenlenmiş olması gerekir.Madde 199 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 199 - Kabule değer bir başvurmada kanun yolunun veya merciinin tayininde yanılma, başvuranın hukukunu bozmaz.Madde 200 - Askeri savcı ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri tarafından aleyhine kanun yoluna başvurulan karar veya hüküm, sanığın lehine bozulabileceği gibi değiştirme de yapılabilir.
Madde 201 - Kanun yollarına başvurma hakkından veya yapılmış bir başvurmadan vazgeçilmesi, bu başvurma için belirli olan mehilin sona ermesinden önce de geçerlidir.
Şu kadar ki, askeri savcı ile nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri tarafından sanık lehine yapılmış olan başvurma onun rızası olmaksızın geri alınamaz.
Müdafiin yapılmış bir başvurmadan vazgeçmesi, ancak ayrıca özel bir vekaletnameye sahip bulunmasına bağlıdır.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan dördüncü fıkra metni:
Askeri Yargıtay dairelerinde veya Daireler Kurulunda incelenmeye başlandıktan sonra istemin geri alınması mümkün değildir.Madde 202 - İtiraz, bu kanunda açıkça gösterilen hallerde kararlara veya askeri mahkeme kararlarına karşı yapılabilir.
(Ek fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./41. md.) Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yapılacak itirazları en yakın askerî mahkeme inceler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 41. maddesi gereği " İTİRAZ OLUNABİLECEK KARARLAR :" başlığı "İTİRAZ OLUNABİLECEK KARARLAR VE İTİRAZ MERCİ:" olarak değiştirilmiştir.
Madde 203 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 203 - İtiraz, aleyhine itiraz olunan kararın yürütülmesini durdurmaz.
Ancak, kararına itiraz edilen makam ve askeri mahkeme veya bu itirazı inceliyecek merci yürütmenin durdurulmasına karar verebilir.Madde 204 - İtirazı inceliyecek merci, yazı ile cevap verebilmesi için, itirazı karşı tarafa bildirebilir.
Bu merci gerekli gördüğü soruşturmayı yaptırabilir veya kendisi yapabilir.
İtiraz hakkında duruşma yapılmaksızın karar verilir.
İtirazın incelenmesi Askeri Yargıtay'a ait ise ilk önce Başsavcının mütalaası alınır.
İtiraz yerinde görülürse bunu inceliyen merci, aynı zamanda itiraz konusu olan mesele hakkında da kararını verir. İtiraz üzerine verilecek kararlar kesindir.
Madde 205- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./42. md.)
Askerî mahkemelerce verilen hükümler temyiz edilebilir.
Onbeş yıl ve daha fazla hapis cezasına ilişkin hükümler kendiliğinden temyize tâbidir.
Ancak;
A) Üst sınırı beşyüz günü geçmeyen adlî para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine,
B) Kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere,
karşı temyiz yoluna başvurulamaz. Bu hükümler hakkında 243 üncü madde hükümlerine göre Askerî Yargıtaya başvurulabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 42. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 205 - Askeri mahkemelerde verilen hükümler temyiz edilebilir.
A) Ölüm, onbeş sene ve ondan yukarı hürriyeti bağlayıcı ceza hükümleri kendiliğinden temyize tabidir.
B) Aşağıda yazılı hükümler temyiz olunamaz:
1. (Değişik alt bent: 09/10/1996 - 4191/20 md.) İkimilyar liraya kadar (ikimilyar lira dahil) para cezalarına dair olan hükümler. *1*
2. (Değişik alt bent: 09/10/1996 - 4191/20 md.) Yukarı haddi onmilyar lirayı geçmeyen para cezasını gerektiren suçlardan dolayı verilen beraat hükümleri. *1*
3. Bu kanun ile başka kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümler, Bu hükümler, tekerrüre esas olmaz. Ancak, haklarında 243 üncü madde hükümlerine göre Askeri Yargıtay'a başvurulabilir.Madde 206 - Hükümden önce verilip hükme esas alınan kararlar da hükümle beraber temyiz olunabilir.
Madde 207 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./43. md.) Temyiz, kural olarak hükmün hukuka aykırılığı sebebine dayanır.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./43. md.) Bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanması hukuka aykırılıktır.
(Değişik cümle: 29/06/2006 - 5530 S.K./43. md.) Temyiz dilekçesi veya beyanında gösterilmiş olmasa da aşağıda yazılı hâllerde hukuka kesin aykırılık varsayılır:
A) Askeri mahkemenin kanuna uygun olarak kurulmamış olması,
B) Kanunen davaya bakamıyacak bir hakimin hükme katılması,
C) Tarafsızlığını şüpheye düşürecek bir sebepten dolayı hakkında red istemi olup da bu istem kabul olunduğu halde hakimin hükme katılması yahut bu istemin kanuna aykırı olarak reddolunması suretiyle hakimin hükme katılmasının sağlanması,
D) Askeri mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya kendisini görevli veya sınıf veya rütbe yönünden yetkili görmesi,
E) Askeri savcı veyahut kanunen bulunması gerekli diğer bir kişinin yokluğunda duruşma yapılması,
F) Sözlü duruşma sonucu olarak verilen hükümde duruşmanın açıklığı kuralına uyulmamış olması,
G) Hükmün gerekçeden yoksun olması,
H) Hüküm için önemli olan noktalarda mahkeme kararı ile savunma hakkının kısıtlanmış olması.
I) (Ek bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./43. md.) Hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delile dayanması.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 43. maddesi gereği değiştirilen birinci ve ikinci fıkrası ile üçüncü fıkrasının birinci cümlesi:
"Temyiz, kural olarak hükmün kanuna aykırılığı sebebine dayanır."
"Hukuki bir kuralın uygulanmaması yahut yanlış uygulanması kanuna aykırılıktır."
"Aşağıdaki hallerde kanuna her halde aykırılık var sayılır:"Madde 208 - Sanığın lehine olan hukuki kurallara aykırılık sanığın aleyhine hükmün bozulması için askeri savcıya ve nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirine bir hak vermez.
Madde 209 - Temyiz istemi karar veya hükmün tefhiminden, tefhim sanığın yokluğunda yapılmış ise tebliğinden itibaren bir hafta içerisinde olur.
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri için temyiz süresi hükmün gerekçesiyle birlikte tebliği tarihinden başlıyarak bir haftadır.
Madde 210 - Sanığın yokluğunda aleyhine verilen hükümlerde eski hale getirme isteminin süresi içinde temyiz süresi de işler.
Sanık eski hale getirme isteminde bulunur ise bu istemin reddi ihtimalinin gözönüne alınarak süresi içinde dilekçe vermek veya tutanak katibine bir beyan yapmakla temyiz isteminde bulunmalıdır. Asker kişiler hakkında 197 nci madde hükümleri burada da uygulanır.
Bu halde temyize ilişkin olan işler eski hale getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar geri bırakılır.
Eski hale getirme isteminde bulunmaksızın temyiz yoluna gidilmiş ise bu istem, eski hale getirme istemi hakkından vazgeçilmiş olduğunu gösterir.
Madde 211 - Temyiz eden taraf hükmün hangi yönden ve neden dolayı bozulmasını istemekte, kural olarak temyiz dilekçesinde veya beyanında veyahut layihasında gösterir. Temyiz için dayanılan sebeplerde yargılama usulü ile ilişkin bir kurala mı yoksa kanuni diğer hükümlere mi aykırılık bulunmasından dolayı başvurulduğu gösterilir. Birinci halde kanuna aykırı olan hususlar açıklanır.
Madde 212- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./44. md.)
Temyiz dilekçesinde veya beyanında temyiz sebepleri gösterilmemiş ise, temyiz dilekçesi için belirli olan sürenin bitmesinden veyahut hükmün gerekçesi henüz tebliğ edilmemiş ise, tebliğinden itibaren yedi gün içinde hükmü temyiz olunan mahkemeye bu sebepleri kapsayan bir lâyiha da verilebilir.
Teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri veya askerî savcı, temyiz yoluna başvurma nedenlerini sanığın leh ve aleyhine olduğunu belirtmek suretiyle gerekçeleri ile birlikte yazılı isteminde açıkça gösterir. Bu istem ilgililere tebliğ edilir. İlgililer, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde bu husustaki cevaplarını bildirebilirler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 44. maddesi gereği başlığı ile birlikte değiştirilen madde metni:
İSTEME BAĞLI TEMYİZ LAYİHASI:
Madde 212 - Temyiz dilekçesinde veya beyanında temyiz sebepleri gösterilmemiş ise, temyiz dilekçesi için belirli olan sürenin bitmesinden veyahut hükmün gerekçesi henüz tebliğ edilmemiş ise, tebliğinden bir hafta içinde hükmü temyiz olunan mahkemeye bu sebepleri kapsıyan bir layiha da verilebilir.(Ek cümle: 09/10/1996 - 4191/21 md.) Sanık ve müdafi dışındaki taraflar temyiz dilekçelerinde temyiz sebeplerini göstermemişler ise, temyiz isteğinin sanığın lehinde veya aleyhinde olduğunu açıkça belirtmeleri gerekir.
Layihanın verilmesinde 197 ve 198 inci madde hükümleri uygulanır.Madde 213 - Temyiz layihasının verilmemesi veyahut temyiz dilekçesinde veya beyanında temyiz sebeplerinin gösterilmemesi temyiz incelemesi yapılmasına engel değildir.
Madde 214 - (Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/22 md.) Temyiz istemi, kanuni sürenin geçmesinden sonra yapılmış veya temyiz edilmeyecek bir hüküm temyiz edilmişse veya temyiz edenin buna hakkı yoksa, hükmü temyiz olunan askeri mahkeme bir karar ile temyiz istemini reddeder.
Temyiz eden taraf bu red kararının kendisine tebliğinden başlıyarak bir hafta içinde Askeri Yargıtay'dan bu hususta bir karar verilmesini istiyebilir. Bu takdirde dosya Askeri Yargıtay'a gönderilir. Şu kadar ki, bu sebepten dolayı hükmün yerine getirilmesi geri bırakılmaz.
Madde 215 - Süresi içinde verilen temyiz dilekçesi veya beyanı hükmün kesinleşmesini önler.
Hüküm, temyiz eden tarafa gerekçesi ile tebliğ edilmemiş ise, temyiz olunduğunu mahkemenin öğrenmesinden itibaren bir hafta içinde tebliğ edilir.
Madde 216- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./45. md.)
Temyiz dilekçesini ve beyanını ve varsa lâyihasını ve kendiliğinden temyize tâbi hükümleri, askerî savcı dosyaları ile beraber Askerî Yargıtay Başsavcılığına gönderir.
Askerî Yargıtay Başsavcılığınca düzenlenen tebliğname, hükmü temyiz etmeleri veya temyiz etmeseler dahi aleyhlerine sonuç doğurabilecek görüş içermesi hâlinde sanık veya müdafi ile katılan veya vekillerine tebliğ olunur. İlgili taraf tebliğden itibaren bir hafta içinde yazılı olarak cevap verebilir. Askerî Yargıtay Başsavcılığı tebliğname ile dosyayı Askerî Yargıtay Başkanlığına gönderir.
İkinci fıkra uyarınca yapılacak tebligatlar, ilgililerin dava dosyasından belirlenen son adreslerine yapılmasıyla geçerli olur. Ceza Muhakemesi Kanununun 262 ve 263 üncü madde hükümleri saklıdır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 45. maddesi gereği değiştirilen madde metni:
Madde 216 - Temyiz dilekçesini ve beyanını ve varsa layihasını ve kendiliğinden temyize tabi hükümleri, askeri savcı dosyaları ile beraber Askeri Yargıtay Başsavcılığına gönderir. Başsavcı inceleme sonucunu gösteren bir tebliğname ile evrakı Askeri Yargıtay Başkanına verir.Madde 217 - (Değişik fıkra: 09/10/1996 - 4191/23 md.) Askeri Yargıtay, temyiz isteminin süresi içinde yapılmadığını veya hükmün temyiz edilemez olduğunu veya temyiz edenin buna hakkı olmadığını görürse, temyiz istemini reddeder.
Askeri Yargıtay, gösterilen temyiz sebeplerini kabule değer görmezse reddine karar verir.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Savaş halinde; Askeri Yargıtay, dosyanın Askeri Yargıtay Başkanlığına intikalini müteakip en geç iki ay içinde karara bağlar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan üçüncü ve dördüncü fıkralar:
Askeri Yargıtay temyiz istemini kabule değer gördüğü takdirde lüzum görür, temyiz dilekçesinin veya beyanının ve varsa temyiz layihasının birer benzerini karşı tarafa tebliğ eder, karşı taraf bir hafta zarfında yazı ile cevap verebilir.
Karşı taraf sanık ise 197 nci madde hükmüne göre yapacağı beyan üzerine düzenlenen tutanak ile cevap verebilir.Madde 218 - (Değişik madde: 08/06/1972 - 1596/1 md.)
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./46. md.) On yıl veya daha fazla hapis cezasına ilişkin hükümlerde Askerî Yargıtay incelemesini, sanığın veya katılanın temyiz başvurusundaki istemi üzerine veya re'sen duruşmalı olarak yapar. İncelemenin duruşmalı yapılması, bir yıldan fazla hapis cezasına ilişkin hükümlerde Askerî Yargıtayın lüzum görmesine bağlıdır. Duruşma gününden sanığa, katılana, müdafi ve vekile haber verilir. Sanık duruşmada hazır bulunabileceği gibi vekâletnameye sahip bir veya birkaç müdafi ile kendisini temsil ettirebilir. Şu kadar ki; 85 inci madde hükmü saklıdır.
Sanık tutuklu ise duruşmada bulunmasını isteyemez.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 46. maddesi gereği değiştirilen başlığı ve birinci fıkrası:
"AĞIR CEZALI İŞLERDE DURUŞMA:"
"Ağır cezalı işlere ilişkin hükümlerde Askeri Yargıtay incelemesini, sanığın beyanı veya temyiz dilekçesindeki istemi üzerine veya dilerse kendiliğinden duruşmalı olarak yapar. Duruşma gününden sanığa veya istemi üzerine müdafiine haber verilir. Sanık duruşmada hazır bulunabileceği gibi vekaletnameye sahip bir veya birkaç müdafi ile kendisini temsil ettirebilir. Şu kadar ki; 85 inci maddenin son fıkrası hükmü saklıdır."Madde 219 - (Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/12 md.) Askeri Yargıtayda duruşma, sözcü üye veya tetkik hakimi tarafından işin açıklanmasıyla başlar. Raporun duruşmadan önce düzenlenmesi ve imzalanarak dosyaya konulması gerekir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./47. md.) Raporun, açıklanmasından sonra, Askerî Yargıtay Başsavcısı, sanık, müdafi, katılan ve vekili iddia ve savunmalarını açıklar. Bunlar arasında temyizi istemiş olan taraf önce dinlenir. Son söz sanığındır.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
*05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 47. maddesi gereği değiştirilen ikinci fıkrası:
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/12 md.) Raporun açıklanmasından sonra, Askeri Yargıtay Başsavcısı, sanık ve varsa müdafi iddialarını beyan ve bunları açıklar.
*05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan üçüncü ve dördüncü fıkralar:
Bunlar arasında temyizi istemiş olan taraf önce dinlenir. Son söz sanığındır. Duruşmada bu kanunun 129, 130, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 168, 169 ve 170 inci maddeler hükümleri uygulanır.
Duruşmalı yapılan incelemelerde karar 174 üncü madde gereğince tefhim olunur.Madde 220 - Askeri Yargıtay hükmü bozmuş ise, işi yeniden inceleyip sonuçlandırmak üzere dava dosyasını hükmü bozulan askeri mahkemeye gönderir. Askeri Yargıtay, askeri mahkemenin usulsüz olarak kendisini görevli veya yetkili görmesinden dolayı hükmü bozmuş ise aynı zamanda bu işe ait dava dosyasını görevli veya yetkili mahkemeye gönderir. Görev ve yetki hususundaki kararlarına karşı, askeri mahkemelerin direnme hakları yoktur.
Askeri Yargıtay, kanunun hükme esas olarak tesbit edilen vakalara uygulanmasında yanlışlık yapılmasından dolayı hükmü bozmuş ise aşağıda yazılı hallerde bizzat davanın esasına hükmeder:
A) (Değişik bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./48. md.) Vâkıanın daha ziyade aydınlatılması gerekli olmaksızın yalnız beraate veya alt ve üst sınırı olmayan sabit bir cezaya hükmolunması gerekirse,
B) Askeri Yargıtay Başsavcılığının iddiasına uygun olarak kanunda yazılı cezanın en aşağı haddini uygulamayı uygun görürse,
C) Ceza kovuşturmasını düşüren sebeplerden biri var ise,
D) Artırma ve indirme sonunda ceza süresini veya miktarını tayinde maddi yanılma olmuş ise,
E) Açıkça tesbit edilmiş olan suçlunun doğum ve suç tarihlerine göre ceza tayininde gereken indirme yapılmamış veya yanlış indirme yapılmış ise,
F) (Değişik bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./48. md.) Suçun hukukî niteliğinin tayinine ve ceza uygulamasına bir etkisi bulunmamak kaydıyla, dosyadaki bilgi ve belgelerin dışında hiçbir araştırma yapılmasına ve takdire gerek duyulmayacak şekilde tespiti mümkün olan, suçun tarihinde hata yapılmışsa,
G) Cezanın tayininde cezayı artırıcı veya azaltıcı kanuni sebeplerin uygulanmasında gözetilmesi gerekli sıraya uyulmamış ise,
H) Kanunun madde numarası yanlış yazılmış ise,
İ) (Değişik bent: 09/10/1996 - 4191/24 md.) Harçlar Kanununa ilişkin hükümlerin uygulanmasında veya avukatlık ücret tarifesi uyarınca mahkemelerce hükmedilecek vekalet ücretlerinin tespitinde hata yapılmış ise,
J) (Ek bent: 09/10/1996 - 4191/24 md.) Hükümden sonra yürürlüğe giren kanun, suçun cezasını azaltmış ve mahkemece suçluya ceza tayininde artırma sebebi kabul edilmemiş veya yeni bir kanun ile fiil suç olmaktan çıkarılmış ise, birinci halde daha az bir cezaya hükmolunması ve ikinci halde de hiçbir ceza hükmolunmaması gerekirse.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 48. maddesi gereği değiştirilen ikinci fıkranın (A) ve (F) bentleri :
A) Vakıanın daha ziyade aydınlatılması gerekli olmaksızın yalnız beraete veya duruşmanın tatiline veya aşağı veya yukarı haddi olmıyan bir ceza ile hükümlülüğüne karar verilmesi gerekirse,
F) Hükmedilmiş bir ceza yerine adli tevbih kararı verilmesi gerekiyorsa,Madde 221- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./49. md.)
Askerî Yargıtay, temyiz edilen hükmü, hükmü etkileyecek nitelikteki hukuka aykırılıklar nedeniyle bozar.
Hükmün bozulmasına neden olan hukuka aykırılık, bu hükme esas olarak saptanan işlemlerden kaynaklanmış ise, bunlar da aynı zamanda bozulur.
207 nci madde hükümleri saklıdır.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 49. maddesi gereği değiştirilen madde metni :
Madde 221 - Askeri Yargıtay, aleyhine temyiz olunan hükmü hangi yönden kanuna aykırı görmüş ise o yönden bozar.
Hükmün bozulmasına sebep olan kanuna aykırılık hali bu hükme esas olarak tesbit edilen vakalarda olmuş ise bu işlemler de bozulur.Madde 222- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./50. md.)
Askerî Yargıtay temyiz dilekçe, beyan ve lâyihasında ve tebliğnamede ileri sürülen hususları ve bunlar dışında hükmün esasına dokunacak derecede hukuka aykırı hâllerin bulunup bulunmadığını inceler.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 50. maddesi gereği değiştirilen madde metni :
Madde 222 - Askeri Yargıtay temyiz dilekçe, beyan ve layihasında ve tebliğnamede ileri sürülen hususları ve bunlar dışında hükmün esasına dokunacak derecede kanuna aykırı hallerin bulunup bulunmadığını inceler.Madde 223 - Duruşma istenilmemiş veya kendiliğinden buna lüzum görülmemiş ise, Askeri Yargıtay, tebliğname ve evrak üzerinde inceleme yapar.
Madde 224 - Askeri Yargıtay Başsavcısı, daire kararlarına karşı kararın kendisine tebliği tarihinden itibaren onbeş gün içinde Askeri Yargıtay Daireler Kuruluna itiraz edebilir.
Madde 225 - Askeri Yargıtay Dairelerinin veya Daireler Kurulunun kararlarına karşı Askeri Yargıtay Başsavcısı doğrudan doğruya hükmün veya kararın özüne etkili ve temyiz dilekçe, beyan ve layihasında veya tebliğnamede yazılan bir hususun veya bunlar dışında esas hükme etkili olan noksan ve yanlışların temyiz incelenmesinde gözönüne alınmıyarak dokunulmadan geçilmiş olması hallerinde karar düzeltilmesi isteminde bulunabilir.
Bu istem üzerine temyiz incelemesi, kararı vermiş olan Daire veya Daireler Kurulu tarafından yapılır.
(Değişik fıkra: 11/08/1983 - 2875/13 md.) Askeri savcılar kendiliklerinden veya ilgililerin başvurmaları üzerine Askeri Yargıtay Başsavcısının bu hususta dikkatini çekerler ve dosyadaki ilgili temyiz dilekçe ve layihalarını yollarlar. Askeri Yargıtay Başsavcısının, tetkik için gerekli gördüğü belgeler de askeri savcılar tarafından ayrıca yollanır.
Askeri Yargıtay Başsavcısı bu başvurmayı, düzeltmeyi gerektirir derecede görmezse, başvurma hükmün yerine getirilmesinin geri bırakılmasına sebep olmaz. Aksi takdirde yerine getirilmenin geri bırakılmasını derhal yerine bildirir.
Kararın düzeltilmesi istemi reddedilirse, bir daha aynı sebeplerle karar düzeltilmesi isteminde bulunulamaz.
Madde 226- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./51. md.)
Hüküm, sanık lehine bozulmuş ise ve bu hususların temyiz isteminde bulunmamış olan diğer sanıklara da uygulanması olanağı varsa, bu sanıklar da temyiz isteminde bulunmuşçasına hükmün bozulmasından yararlanırlar.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 51. maddesi gereği değiştirilen madde metni :
Madde 226 - Hüküm, cezanın uygulanmasında kanuna aykırılıktan dolayı sanık lehine bozulmuş ise, bozulan kısımların temyiz isteminde bulunmamış olan veya başka yönlerden temyiz eden öteki sanıklara da uygulanması mümkün olursa, bu sanıklar da temyiz isteminde bulunmuşcasına hükmün bozulmasından yararlanırlar.Madde 227 - Askeri Yargıtay Dairelerince verilen bozma kararlarına askeri mahkemelerin, direnme hakları vardır.
Ancak, direnme üzerine Askeri Yargıtay Daireler Kurulunca verilen kararlara uymak zorunludur.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./52. md.) Hüküm, yalnız sanık tarafından veya onun lehine askerî savcı veya teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri veya 196 ncı maddede gösterilen kimselerce temyiz edilmiş ise, yeniden verilen hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./52. md.) Sanık, müdafi, katılan ve vekilinin dosyada bulunan adreslerine de davetiye tebliğ olunamaması veya davetiye tebliğ olunmasına rağmen duruşmaya gelmemeleri nedeniyle bozmaya karşı beyanları saptanmamış olsa da, duruşmaya devam edilerek dava yokluklarında bitirilebilir. Ancak, sanık hakkında verilecek ceza, bozmaya konu olan cezadan daha ağır ise, sanığın her hâlde dinlenilmesi gerekir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 52. maddesi gereği değiştirilen üçüncü ve dördüncü fıkralar:
Hüküm, yalnız sanık tarafından veya onun lehine askeri savcı veya nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri tarafından temyiz edilmiş ise, yeniden verilen hüküm, önceki hükümle tayin edilmiş olan cezadan daha ağır olamaz
(Ek fıkra: 11/08/1983-2875/14 md.) Sanık veya müdahilin bulunmamaları nedeni ile, bozmaya karşı beyanları tespit edilememişse, duruşmaya devam edilerek dava gıyapta bitirilebilir. Ancak, sanık hakkında verilecek ceza, bozmaya konu olan cezadan daha ağır ise sanığın her halde dinlenilmesi gerekir.Madde 228 - Kesinleşen bir hüküm ile sonuçlanmış olan bir dava, aşağıda yazılı hallerde hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi ile tekrar görülür.
A) Duruşmada kullanılan ve hükme etkisi olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa,
B) Yemin verilerek dinlenilmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkiliyecek şekilde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçeğe aykırı tanıklık ettiği veya bilgiler verdiği anlaşılırsa,
C) Hükümlünün kendisi tarafından sebebiyet verilmiş olan kusur dışında hükme katılmış olan hakimlerden biri aleyhine ceza kovuşturmasını ve kanuni bir ceza ile hükümlülüğü gerektirecek nitelikte olarak görevini yapmada kusur etmiş ise,
D) Ceza hükmü, hukuk mahkemelerinin bir hükmüne dayanmış olup da bu hüküm kesinleşmiş olan başka bir hüküm ile bozulmuşsa,
E) Yeni vakalar veya yeni deliller ileri sürülüp de bunlar yalnız başına veya daha önce iradedilen delillerle birlikte göz önünde tutuldukları takdirde hükümlünün beraetini veya daha hafif cezayı gerektiren kanun hükmünün uygulanması ile hükümlülüğü gerektirebilecek nitelikte olursa.
F) (Ek bent: 29/06/2006 - 5530 S.K./53. md.) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiği ve hükmün bu aykırılığa dayandığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olursa.
(Ek fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./53. md.) Birinci fıkranın (F) bendinde belirtilen hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.
Madde 229 - Hükmün yerine getirilmiş olması veya hükümlünün ölümü veyahut hükümlüyü Askeri Ceza Kanununa tabi kılan durumun son bulması yargılamanın yenilenmesi istemine engel olamaz.
Ölüm halinde, ölenin eşi, usul ve füruu, erkek ve kız kardeşleri yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilirler.
Madde 230 - Kesinleşmiş bir hüküm ile sonuçlanan bir dava aşağıda yazılı hallerde sanık veya hükümlü aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi yolu ile tekrar görülür:
A) Duruşmada hükümlünün lehine kullanılan ve hükme etkisi olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa,
B) Yemin verilerek dinlenilmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkiliyecek şekilde sanık veya hükümlü lehine kasıt veya ihmal ile gerçeğe aykırı tanıklık ettiği veya bilgiler verdiği anlaşılır ise,
C) Hükme katılmış olan hakimlerden biri aleyhine ceza kovuşturmasını ve kanuni bir ceza ile hükümlülüğü gerektirecek nitelikte görevini yapmada kusur etmiş ise,
D) Sanık beraet ettikten sonra cezayı gerektiren eylem hakkında güvenilir bir ikrarda bulunmuş ise,
Madde 231 - Kanunun aynı maddesinde yazılı hususların sınırı içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi amacı ile yargılama yenilenemez.
Madde 232 - Yargılamanın yenilenmesi hakkında istem, cezayı gerektiren bir eylemin varlığı iddiasına dayanıyorsa, bu istem ancak suçun işlendiğine dair kesinleşmiş bir hüküm verilmiş olduğu yahut delillerin yokluğundan başka sebepler yüzünden soruşturma veya kovuşturmasının yapılması veya devamı mümkün olmadığı takdirde kabul edilir.
(Ek fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./54. md.) Bu madde, 228 inci maddenin birinci fıkrasının (E) bendinde yazılı hâlde uygulanmaz.
Madde 233 - Kanun yollarına başvurma hakkındaki genel hükümler yargılamanın yenilenmesi istemi hakkında da uygulanır.
Madde 234 - Yargılamanın yenilenmesi istemi, bu istemin kanuni sebepleri ile sübut delillerini kapsar.
Hükümlü veya 229 uncu maddenin ikinci fıkrasında gösterilen kimseler yargılamanın yenilenmesi istemini bir dilekçe ile veya 197 nci madde hükümlerine göre yapabilirler.
Madde 235 - İstemin kabule değer olup olmadığına Askeri Yargıtay karar verir.
Bu husustaki karar Askeri Yargıtay Başsavcılığının tebliğnamesi üzerine duruşma yapılmaksızın verilir.
Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmün yerine getirilmesini geri bıraktırmaz. Askeri Yargıtay, yerine getirilmenin geri bırakılmasına karar verebilir.
Madde 236 - Yargılamanın yenilenmesi istemi, kanunda yazılı şekilde ileri sürülmemiş, yargılamanın yenilenmesini gerektirecek kanuni hiçbir sebep gösterilmemiş veyahut bunu doğruluyabilecek sübut delilleri beyan olunmamış ise, bu istem, kabule değer olmaması noktasından reddedilir.
Aksi takdirde yargılamanın yenilenmesi istemi, bir diyeceği varsa bildirmek üzere, bir mehil tayin edilerek karşı tarafa tebliğ olunur.
Madde 237 - Askeri Yargıtay, yargılamanın yenilenmesi istemini esas olarak kabule değer gördükten sonra gerekirse delillerin toplanmasını askeri savcıdan ister veya bir naibe veyahut istinabe olunan hakime gönderir. Dinlenecek tanıklara ve bilirkişilere yemin verilip verilmemesini Askeri Yargıtay takdir eder.
Delillerin toplanması sırasında ilgililerin hazır bulunmalarına ilişkin konularda hazırlık soruşturmasındaki hükümler uygulanır. Delillerin toplanması bittikten sonra Askeri Yargıtay, Başsavcıdan ve sanıktan tayin edilecek mehil içinde, mütalaa ve düşüncelerini bildirmelerini ister.
Madde 238 - Askeri Yargıtayın soruşturması sonucunda yargılamanın yenilenmesi isteminde yazılan iddialar yeter derecede gerçekleşmez ise veyahut işin durumuna göre 228 ve 230 uncu maddenin (A) ve (B) bendlerinde yazılı hallerin önceki hükme hiçbir etkisi olmadığı anlaşılırsa yargılamanın yenilenmesi istemi esassız olması noktasından reddedilir.
Aksi takdirde, Askeri Yargıtay yargılamanın yenilenmesine ve yeniden duruşmanın açılmasına karar verir ve duruşmanın hangi askeri mahkemede yapılacağını gösterir.
Madde 239 - Hükümlü ölmüş ise, Askeri Yargıtay yeniden duruşma yapmaksızın ve fakat gerektiğinde lüzumlu delilleri topladıktan sonra hükümlünün beraetine veyahut yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verir.
Beraet kararı ile beraber önceki hükmün hükümsüz bulunduğuna da karar verilir.
Başka hallerde de Askeri Yargıtay yeter delil varsa yine, duruşma yapmaksızın hükümlünün beraetine karar verir. Şu kadar ki, kovuşturma kamu davasının açılması suretiyle olmuş ise bu karar Askeri Yargıtay Başsavcısının uygun mütalaası ile verilebilir.
Madde 240 - Yeniden yapılacak duruşma sonucunda, askeri mahkeme ya önceki hükmü doğru görerek onaylar veya bu hükmü hükümsüz kılarak yenibaştan hüküm verir. Yargılamanın yenilenmesi istemi yalnız hükümlü tarafından olur veya hükümlü lehine olmak üzere askeri savcı veya 229 uncu maddenin ikinci fıkrasında gösterilen kimseler tarafından yapılır ise, yeniden verilecek hüküm önceki hükümle tayin edilmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
Madde 241 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 241 - (Değişik madde: 11/08/1983 - 2875/15 md.)
Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan hükümlü haksız çıkar ve istemi kötü niyetli olursa onbin liradan otuzbin liraya kadar adli para cezası hükmolunur.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 5. maddesince, kanunlarda öngörülen "ağır para" cezaları, "adli para" cezasına dönüştürülmüştür.
Madde 242 - Yargılamanın yenilenmesini istiyen kimse dilerse önceki hükmün hükümsüz kılındığı, Resmi Gazete ile ilan olunur.
Askeri mahkeme uygun görürse başka gazeteler ile de ilan olunabilir.
Madde 243- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./55. md.)
Askerî mahkemelerden verilen ve Askerî Yargıtayda incelenmeksizin kesinleşen karar ve hükümlerde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Millî Savunma Bakanı, o karar veya hüküm hakkında kanun yararına bozma yoluna gidebilir. Bu takdirde o karar veya hükmün Askerî Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Askerî Yargıtay Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
Askerî Yargıtay Başsavcısı tebliğnamesine yalnız bu sebepleri yazar ve dosyayı Askerî Yargıtay Başkanlığına verir.
Askerî Yargıtay, ileri sürülen bu sebepleri yerinde görürse kararı veya hükmü bozar.
Bozma nedenleri;
A) Ceza Muhakemesi Kanununun 223 üncü maddesinde tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.
B) Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usûl işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
C) Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.
D) Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Askerî Yargıtay doğrudan hükmeder.
Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez.
Kanun yararına bozma yetkisi, dördüncü fıkranın (D) bendindeki hâllere özgü olmak üzere ve kanun yararına olarak re'sen Askerî Yargıtay Başsavcısı tarafından da kullanılabilir.
Millî Savunma Bakanı tarafından kanun yararına bozma başvurusunda bulunulduğunda, bu yetki artık Askerî Yargıtay Başsavcısı tarafından kullanılamaz.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 55. maddesi gereği başlığı ile birlikte değişen madde metni:
YAZILI EMİR İLE BOZMA:
Madde 243 - Askeri mahkemelerden verilen ve askeri Yargıtayda incelenmeksizin kesinleşen karar ve hükümlerde kanuna aykırılık bulunduğunu öğrenen Milli Savunma Bakanı, o kararın veya hükmün bozulması için Askeri Yargıtaya başvurması için Askeri Yargıtay Başsavcısına yazılı emir verebilir. Bu emirde bozulmayı gerektiren sebepler gösterilir.
Askeri Yargıtay Başsavcısı tebliğnamesine yalnız bu sebepleri yazar ve dosyayı Askeri Yargıtay Başkanlığına verir.
Askeri Yargıtay, ileri sürülen bu sebepleri yerinde görürse kararı veya hükmü bozar.
Askeri mahkemenin davanın esasını da çözümleyecek şekilde verdiği hükümlerin bu suretle bozulması ilgili kimselerin aleyhine etki yapmaz.
Bozulma bu kimselerin lehine olduğu takdirde aşağıdaki işlem yapılır:
A) Yerinde görülen bozulma sebepleri hükümlü olan kimselerin cezasını tamamiyle kaldırması gerekiyorsa Askeri Yargıtay, önce hükmolunan cezanın çektirilmemesini kararında ayrıca yazar.
B) Yerinde görülen bozma sebepleri hükümlünün cezasının tamamiyle kaldırılmasını gerektirmeyip daha hafif bir cezanın uygulanmasını gerektiriyorsa Askeri Yargıtay uygulanması gereken cezanın ne olduğunu kararında gösterir.
Eğer, bozma davanın esasını çözmeyen kararlara dair ise yeniden yapılacak inceleme ve soruşturma sonucuna göre gerekli karar verilir.Madde 244 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./56. md.) Askerî mahkemelerce verilen ceza hükümleri, kesinleşmedikçe yerine getirilmez. Bu Kanunda ve Askerî Ceza Kanununda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde cezalar ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesinde, 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Askeri mahkemelerden verilen hükümlerin aslına uygun olduğu ve yerine getirilmesi gerektiği askeri mahkeme kıdemli askeri hakimi tarafından, hükmün altına işaret edilmek suretiyle onaylanır.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Hükümlerin yerine getirilmesi davayı açan askeri savcılar tarafından kovuşturulur.
(Değişik fıkra: 15/01/1985 - 3150/2 md.) Subaylar hakkındaki hükümler, askeri savcının talebi üzerine teşkilatında askeri mahkeme kurulu kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri tarafından yerine getirilir.
Asker kişi olmıyanlara ait hükümler yerine getirilmek üzere Cumhuriyet savcılıklarına gönderilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./56. md.;Değişik fıkra: 19/06/2010-6000 S.K/5.mad.) Cezaların askeri ceza ve tutukevlerinde ne suretle infaz edileceği Milli Savunma Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir. Askeri ceza ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında uygulanacak disiplin cezaları ve tedbirleri ile kısıtlayıcı önlemler de 5275 sayılı Kanun hükümlerine tabidir. Uyarma haricindeki disiplin cezaları, subay ve astsubaylar hakkında askeri mahkeme kurulu, diğer hükümlü ve tutuklular hakkında askeri mahkemenin bir üyesi tarafından verilir. Ancak acil hallerde askeri savcılar veya askeri ceza ve tutukevi müdürü tarafından verilecek disiplin cezaları uygulamaya konulur ve derhal askeri mahkemenin onayına sunulur. Bu cezaların askeri mahkemenin onayına sunulması infazlarını durdurmaz. Hücreye koyma cezasının infazına askeri mahkemenin onayı ile başlanır. Onaya sunulan disiplin cezası ile ilgili olarak olayın özelliğine göre infazın durdurulmasına karar verilebilir. Bu disiplin cezası ve onay kararları duruşma açılmak, hükümlü veya tutuklunun savunması alınmak ve sübut delilleri toplanıp değerlendirilmek suretiyle verilir. Hükümlü veya tutuklu, savunmasını, hazır bulunmak ve istemi halinde vekaletnamesini ibraz etmek koşuluyla avukatıyla birlikte veya avukatı aracılığıyla yapabilir. Disiplin cezası ve onay kararlarına karşı teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri, askeri savcı, tutuklu veya hükümlü ve varsa müdafileri yedi gün içinde itiraz edebilir. İtiraz en yakın askeri mahkemede incelenir.
*05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 56. maddesi gereği değişen başlığı ile birinci ve yedinci fıkralar:
"CEZANIN NE VAKİT VE KİMİN TARAFINDAN YERİNE GETİRİLECEĞİ:"
"Askeri mahkemelerce verilen ceza hükümleri, kesinleşmedikçe yerine getirilmez."
"(Ek fıkra: 15/01/1985 - 3150/2 md.) Cezaların askeri cezaevlerinde ne suretle infaz edileceği, hükümlüler hakkında kimler tarafından ve ne gibi inzibati tedbirler ve disiplin cezaları verilebileceği, Milli Savunma Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir. Kınama haricindeki disiplin cezaları askeri mahkemenin hakim sınıfından olan bir üyesi tarafından verilir. Ancak, acil hallerde askeri savcılar veya askeri ceza ve tutukevi yetkililerince verilecek inzibati cezalar uygulamaya konulur ve derhal bir hakim onayına sunulur."
*
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan üçüncü fıkra:
Ölüm cezasının yerine getirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararına bağlıdır.
30/06/2010 tarih ve 27627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6000 sayılı kanunun 5. maddesi ile değiştirilen fıkra metni:
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./56. md.) Cezaların askerî ceza ve tutukevlerinde ne suretle infaz edileceği Millî Savunma Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir. Askerî ceza ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında uygulanacak disiplin cezaları ve tedbirleri ile kısıtlayıcı önlemler de Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir. Kınama haricindeki disiplin cezaları askerî mahkemenin hâkim sınıfından olan bir üyesi tarafından verilir. Ancak, acil hâllerde askerî savcılar veya askerî ceza ve tutukevi yetkililerince verilecek inzibatî cezalar uygulamaya konulur ve derhâl hâkim onayına sunulur.Madde 245 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 245 - Ölüm cezası, akıl hastalığına tutulanlar iyileşmedikçe ve asker kişi olan gebe kadınlar doğurmadıkça yerine getirilmez.
Ölüm cezası hükümlünün mensup olduğu din ve mezhebin özel günlerinde de yerine getirilmez.
Kurşuna dizmek suretiyle uygulanacak ölüm cezası askeri makamlarca yerine getirtilir.
Yerine getirme sırasında mümkün olduğu takdirde askeri mahkemeden bir üye ile ayrıca askeri savcı, tabip ve tutanak katibi ve ceza evi idaresi memurlarından biri bulunur.
Hükümlünün mensup olduğu dinin ruhani sıfatını haiz bir kişi ile müdafii de hazır bulunabilir.
Ayrıca, orada bulunan kıtalar, silahsız bir helde İnfaz yerine çıkarıldıktan sonra, hükümlü, silahlı bir takım muhafazasında ve askeri alametlerden yoksun olarak getirilir. Hükümlülüğüne ait hüküm fıkrası ve yerine getirmenin gerektirdiğini gösteren onaylama yüksek sesle okunduktan sonra gözleri bağlanır.
Hükümlünün bağlı olduğu kıtanın ve bu kıta o yerde bulunmuyorsa oradaki diğer bir kıtanın en eski erbaş ve erlerinden ve değişik bölük ve birliklerden seçilmek suretiyle teşkil edilen bir manga bağlı oldukları birliğin görevlendirilecek bir subayının el işareti ile hükümlünün üzerine ateş ederler.
Hükümlünün cesedi, tören yapılmadan askeri makamlarca gömülür veya isterlerse mirasçılarına verilir.
Ölüm cezasının yerine getirilmesi hakkında bir tutanak tutulur ve orada memur olarak bulunanlar ile nöbetçi subayı tarafından imza edilir.Madde 246 - Yoklama kaçağı, bakaya ve saklı suçlarından dolayı hükümlü olanların cezaları aynı dönemde askere çağırılanlar kadar hizmet ettikten sonra yerine getirilir.
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
(Mülga fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
Askeri Ceza Kanununun 64, 65, 66, 67, 68, 69 ve 70 inci maddelerinde yazılı suçları işliyen erbaş ve erler hakkında cezaların yerine getirilmesi, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin teklifi üzerine, aynı dönemde askere çağırılanlar kadar hizmet gördükten sonraya bırakılabilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan ikinci ve üçüncü fıkraları:
Akıl hastalığına tutulan hükümlüler hakkında hürriyeti bağlayıcı cezanın uygulanması iyileştikten sonraya bırakılır. Diğer bir hastalıkta hürriyeti bağlayıcı bir cezanın yerine getirilmesi halinde hükümlünün hayatı için bir tehlike teşkil ediyorsa, bu hükümlüler hakkında da aynı şekilde hareket olunur.
Hürriyeti bağlayıcı bir cezanın yerine getirilmesi gebe olan veya doğum gününden başlıyarak altı ay geçmemiş bulunan kadın asker kişiler hakkında da geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa doğum gününden başlıyarak iki ayı geçince cezanın yerine getirilmesine başlanır.Madde 247 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 247 - Hükümlü, cezasını çekmek üzere yapılan davete uymaz veya kaçacağı hakkında şüphe uyandırırsa veya hükümlü kaçmış veya saklanmış ise, askeri savcı bir yakalama müzekkeresi verebilir. Yakalama müzekkeresine yakalanacak kişinin mümkün olduğu kadar açık kimliği, şekli, cezası ve yakalama sebebiyle nereye gönderileceği yazılır.
Savaş HalindeMadde 248 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./57. md.) Savaşta, askerî mahkemelerden verilen hükümler temyiz olunamaz. Onbeş yıl ve daha fazla hapis cezası içeren hükümler, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri tarafından temyiz edilebilir.
Bu takdirde sanık ve varsa müdafii ile askeri savcıya da bir hafta içinde temyiz sebeplerini bildirmeleri için müsaade olunur.
197 ve 198 inci maddeler hükümleri bu halde de uygulanır.
Ölüm cezalarına dair hükümlerin onaylanmasına Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanı yetkilidir.
Onaylanan bu hükümler Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararı alınmaksızın yerine getirilir.
Nezdinde askeri mahkeme bulunan kıta komutanı veya askeri kurum amiri hükmü temyiz etmediği takdirde dosyayı doğruca Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanına gönderir.
Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanının, hükmün verildiği tarihten itibaren bir ay içinde temyiz etme yetkisi vardır.
* 05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 57. maddesi gereği değişen birinci fıkrası:
Savaşta, askeri mahkemelerden verilen hükümler temyiz olunamaz. Ölüm, onbeş yıl ve bundan yukarı hürriyeti bağlayıcı ceza hükümleri, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri tarafından temyiz edilebilir.
* 05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları:
Ölüm cezalarına dair hükümlerin onaylanmasına Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanı yetkilidir.
Onaylanan bu hükümler Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararı alınmaksızın yerine getirilir.
Nezdinde askeri mahkeme bulunan kıta komutanı veya askeri kurum amiri hükmü temyiz etmediği takdirde dosyayı doğruca Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanına gönderir.
Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanının, hükmün verildiği tarihten itibaren bir ay içinde temyiz etme yetkisi vardır.Madde 249 - (Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./58. md.) Savaş hâlinde, askerî mahkemelerden verilen ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinden çıkarmayı, rütbenin geri alınmasını veya askerî öğrencilik hakkının kaybedilmesini kapsayan veya gerektiren cezalar hariç olmak üzere, diğer hapis cezalarının yerine getirilmesi, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amirinin istemi üzerine Türk Silâhlı Kuvvetleri Komutanı veya onun yetki verdiği diğer komutanlar tarafından savaşın sonuna kadar geriye bırakılabilir.
Bu geri bırakma süresi içinde zamanaşımı işlemez.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 58. maddesi gereği değişen birinci fıkrası:
Savaş halinde, askeri mahkemelerden verilen ve tardı, ihracı, rütbenin geri alınmasını veya askeri öğrencilik hakkının kaybedilmesini kapsıyan veya gerektiren cezalar hariç olmak üzere, diğer şahsi hürriyeti bağlayıcı cezaların yerine getirilmesi, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin istemi üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri Komutanı veya onun yetki verdiği diğer komutanlar tarafından savaşın sonuna kadar geriye bırakılabilir.Madde 250 - Savaş halinin bitmesinde 248 ve 249 uncu madde hükümleri uygulanmaz.
Henüz bitmemiş olan işlemler hakkında barış hükümleri uygulanır.
Önce hüküm verilmiş ve fakat kanunen yetkili merciler tarafından hükmün aslına uygun olduğu ve yerine getirmenin gerektiği onaylanmamış ise bu takdirde keyfiyet sanık ve varsa müdafiine ve askeri savcıya tebliğ edilir.
Bu tebliğ gününden başlıyarak kanuni mehil içinde sanık ve varsa müdafii ile askeri savcı ve nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri temyiz yoluna gidebilirler.
Madde 251 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 251 - Hüküm kesinleşmeden önceki tutukluluk süresi hükümlülük süresinden indirilir.
Cezanın yerine getirilmesine başlandıktan sonra hastalık sebebiyle hükümlü, ceza evi hastanesinden başka bir hastaneye kaldırılmış olsa da bu hastanede geçen süre cezadan indirilir; şu kadar ki cezanın yerine getirilmesini durdurmak için hükümlü, hastalığı kendisi meydana getirmiş ise, bu hükümden yararlanamaz.
Bu son halde askeri savcı askeri mahkemeden bir karar almakla yükümlüdür.Madde 252 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 252 - Bir kimse değişik suçlardan dolayı gerek askeri mahkemeler tarafından gerek askeri mahkemeler ile adliye mahkemeleri tarafından ayrı ayrı hükümlü olursa, hükmolunan cezalar hakkında Türk Ceza Kanununda yazılı cezaların toplanması kuralına uyularak, genel bir ceza tayini için karar istenir. Değişik hükümler askeri mahkemelerden çıkmış ve ceza dereceleri eşit ise, genel ceza, son hükmü veren askeri mahkeme tarafından; eğer ceza dereceleri eşit değilse, genel ceza, ağır cezaya hükmeden mahkeme tarafından ve eğer değişik hükümler adli ve askeri mahkemelerden çıkmış ise, ceza ve mahkemenin derecesi ne olursa olsun, genel ceza, askeri mahkeme tarafından tayin olunur.
Hükümlerden biri Askeri Yargıtayca verilmiş ise, genel ceza da oraca verilir.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 3. maddesince, mevzuatta yürürlükten kaldırılan Türk Ceza Kanununa yapılan yollamalar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelere yapılmış sayılır.
Madde 253 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 253 - Bir hükmün özünün tayininde veya tayin edilen cezanın hesabında kararsızlık olursa veya cezanın kısmen veya tamamen yerine getirilmesinin gerekmiyeceği iddia olunursa bu konuda cezayı veren askeri mahkemeden bir karar istenir.
Bu askeri mahkeme kaldırılmış ise ona en yakın askeri mahkeme karar verir.
Bu başvurmalar cezanın yerine getirilmesini geri bıraktırmaz.
Şu kadar ki askeri mahkeme cezanın yerine getirilmesinin geri bırakılmasını emredebilir.Madde 254- (Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./59. md.)
Cezaların yerine getirilmesi sırasında, hüküm kesinleşmeden önce gerçekleşen şahsi hürriyeti sınırlama sonucunu doğuran hâller nedeniyle geçirilmiş süreler ile hastanede geçen sürenin cezadan indirilmesine, değişik hükümlerdeki cezaların toplanmasına ve mahkûmiyet hükmünün yorumunda veya çektirilecek cezanın hesabında duraksamaya ilişkin bir karar alınması gerekirse, hükmü veren askerî mahkemeden karar istenir. Bu kararlar duruşma yapılmaksızın verilir.
Karar verilmeden önce askerî savcı ve hükümlünün görüşlerini yazılı olarak bildirmeleri istenebilir.
Hükmü veren askerî mahkeme kaldırılmış ise ona en yakın askerî mahkeme karar verir.
Yukarıdaki fıkralar uyarınca yapılan başvurular cezanın infazını ertelemez. Ancak, mahkeme olayın özelliğine göre infazın ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir.
Bu kararların askerî mahkemelerden verilmesi hallerinde, askerî savcı ve teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri ile hükümlü ve varsa müdafi bir hafta içinde itiraz edebilirler.
İtiraz üzerine Askerî Yargıtay karar verir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 59. maddesi gereği başlığı ile birlikte değişen madde metni:
YERİNE GETİRME:
Madde 254 - Cezaların yerine getirilmesi sırasında askeri mahkemeden alınması icabeden 251,252 ve 253 üncü maddelerde yazılı kararlar duruşma yapılmaksızın verilir. Karar vermeden evvel iddialarını bildirmek üzere hükümlü ile askeri savcıya müsaade olunur.
Bu kararların askeri mahkemelerden verilmesi hallerinde, askeri savcı ve nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri ile hükümlü ve varsa müdafii bir hafta içinde itiraz edebilirler.
197 ve 198 inci maddeler hükümleri burada da uygulanır.
İtiraz üzerine Askeri Yargıtay karar verir.Madde 255 - Askeri mahkemelerin haciz, istirdat ve tazminata dair hükümleri maliye dairelerine bildirilerek kamu alacaklarının alınmasına dair olan 6183 sayılı kanuna göre yerine getirilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./60. md.) Asker kişiler hakkında verilen adlî para cezasına dair hükümler askerî savcılarca yerine getirilir.
(Değişik fıkra: 29/06/2006 - 5530 S.K./60. md.) Asker kişi olmayanlar hakkında verilen adlî para cezasına dair hükümler Cumhuriyet savcılarınca genel hükümlere göre yerine getirilir.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 60. maddesi gereği değişen ikinci ve üçüncü fıkraları:
Asker kişiler hakkında verilen para cezasına dair hükümler askeri savcılarca yerine getirilir.
Asker kişi olmıyanlar hakkında verilen para cezasına dair hükümler Cumhuriyet savcılarınca genel hükümlere göre yerine getirilir.Madde 256 - Askeri mahkemelerde görülecek davaların ve askeri makamlar aracılığı ile uygulanacak cezaların giderleri, Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden ödenir.
Madde 257 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 257 - Askeri mahkemelerde 197 ve 198 inci maddelerdeki şartlar dairesinde katılma yolu ile dava olunabileceği gibi şahsi dava da açılabilir. Bu hallerde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun hükümleri tatbik olunur.
Bu başvurmalar üzerine askeri mahkemenin vereceği kararlar temyiz olunabilir.Madde 258 - (Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Madde 258 - Askeri mahkemelerden verilen hükümler üzerinde yasaklanmış hakların geri verilmesine dair başvurmalar 197, ve 198 inci maddelerdeki şartlar dairesinde bağlı olduğu birlik veya askeri kurumun tabi olduğu askeri mahkemeye veya böyle bir bağlılık yoksa ikametgahının bulunduğu yerdeki ve bu da yoksa en yakın askeri mahkemeye yapılır.
Bu başvurmalar hakkında bu kanun ile Askeri Ceza Kanunundaki hükümler saklı kalmak şartiyle, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda yazılı hükümler uygulanır.
Bu başvurmalar hakkında askeri mahkemenin vermiş olduğu hükümler temyiz olunabilir.Madde 259 - 22 Mayıs 1930 tarihli ve 1631 sayılı Askeri Muhakeme Usulü Kanunu ile ek ve tadilleri ve 10 Haziran 1930 tarihli ve 1706 sayılı Jandarma Kanununun 17 nci maddesinin birinci fıkrasındaki "Şu kadar ki bunların muhakemesinde bir jandarma subayı aza olarak bulunur" hükmü ve Askeri ceza Kanununun 5 inci maddesiyle 72 nci maddesinin birinci fıkrası bu kanuna göre kurulacak askeri mahkemelerin fiilen göreve başladıkları tarihten itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.
(Değişik madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./61. md.)
Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hâllerde Ceza Muhakemesi Kanununun adlî kontrole ilişkin 109 ilâ 115, değerlendirme raporu yetkisine ilişkin 166 ve istinafa ilişkin 272 ilâ 285 inci maddeleri hükümleri hariç olmak üzere diğer hükümleri askerî yargıda da uygulanır. Bilirkişiler, bilirkişilik bölge kurulları tarafından hazırlanan listelerden seçilir ve bunlar hakkında Bilirkişilik Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Ancak yurt dışında kurulan askerî mahkemeler ve savcılıklar tarafından yapılan bilirkişi seçim ve görevlendirmelerinde, Bilirkişilik Kanununun 10 uncu maddesi ile listeye ilişkin hükümleri uygulanmaz. (Ek cümleler: 24/11/2016 - 6754 S.K./20. md)
Bu Kanunun uygulanmasında, atıf yapılan hükümlerde yer alan, Adalet Bakanı, Millî Savunma Bakanını; Yargıtay, Askerî Yargıtayı; mahkeme, askerî mahkemeyi; hâkim ve sulh ceza hâkimi, askerî hâkimi; mahkeme başkanı, duruşma hâkimini; Cumhuriyet Başsavcılığı, askerî savcılığı; Cumhuriyet savcısı, askerî savcıyı ifade eder.
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 61. maddesi gereği değişen madde metni:
Ek Madde 1 - (Ek madde: 21/01/1981 - 2376/8 md.)
Subay ve astsubayların işledikleri suçlara ait davalar hariç olmak üzere, aşağıda yazılı suçları işleyenlerin davalarına askeri mahkemelerin hakim sınıfından olan üyelerinden birisi tarafından bakılır.
a) Ağır hapis ve ölüm cezasını gerektiren halleri hariç olmak üzere, Askeri Ceza Kanununun 63, 66, 68 ve 76 ncı maddelerinde yazılı suçlar,
b) (İptal bent: Anayasa Mahkemesinin 14/06/1999 tarih ve E. 99/13, K. 99/26 sayılı kararı ile. R.G.: 25/04/2000 - 24030)
c) (Değişik bent: 09/10/1996 - 4191/25 md.) Askeri Ceza Kanununun 137 nci maddesinde yazılı suç,
d) Para cezasını veya hafif hapis cezasını veya yukarı haddi üç seneye kadar hapis cezasını gerektiren, diğer ceza kanunlarında yazılı suçlar.
Bir kimse tarafından işlenmiş müteaddit fiillerin yargılanması en ağır cezayı müstelzim fiile bakmakla görevli mahkemeye aittir. Fiilde irtibat halinde de aynı hüküm uygulanır. Suçun subay ve astsubayla birlikte
işlenmesi halinde birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
Birinci fıkrada yazılı suçlardan sanık olanların soruşturma sırasında tutuklanıp tutuklanmayacağına ve tutukluluk halinin devamına ilişkin kararları, askeri mahkemenin hakim sınıfından olan üyelerinden birisi verir.
Bu kararlara karşı itirazı incelemeye, bu Kanunun 74 ve 75 inci maddelerinde belirtilen askeri mahkemelerin hakim sınıfından olan üyelerinden birisi yetkilidir.
Görülmekte olan davalar nedeniyle tek hakimle askeri mahkeme arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını Askeri Yargıtay çözümler.(Mülga madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./62. md.)
05/07/2006 tarih ve 26219 S.R.G. de yayımlanan, 29/06/2006 kabul tarihli ve 5530 sayılı kanunun 62. maddesi gereği yürürlükten kaldırılan madde metni:
Ek Madde 2 - (Ek madde: 09/10/1996 - 4191/26 md.)
Türk Ceza Kanununun 36 ncı maddesi ile diğer maddelerine ve hususi kanunlar hükmüne göre belirli eşyanın müsaderesi ve imhası yahut kullanımdan kaldırılması gerekli olan hallerde, kamu davası açılmamış veya kamu davası açılmış olup da esasla beraber bu hususta bir karar verilmemişse, bu tedbirlerin her türlü takipten ayrı olarak alınması için askeri savcı veya davacı tarafından yapılacak talep, esas davayı görmeye yetkili askeri mahkemece karara bağlanır. Duruşma ve karar hakkında duruşmaya müteallik hükümler uygulanır.
Müsadere veya imha olunacak yahut kullanımdan kaldırılacak eşya üzerinde hakkı olan kimseler de mümkünse duruşmaya davet olunur. Bunlar sanığın haiz olduğu hakları kullanabilirler ve vekaletnameyi haiz bir müdafi ile kendilerini temsil ettirebilirler. Davete uymamaları duruşmanın tehirini gerektirmez ve hüküm verilmesine engel olmaz.
Müsadere hükümlerine karşı askeri savcı, teşkilatında askeri mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askeri kurum amiri ile davacı ve ikinci fıkrada belirtilen kişiler için kanun yolları açıktır.
Suç konusu olmayıp münhasıran müsadereye tabi bulunan eşyanın müsaderesine askeri mahkemenin hakim sınıfından olan üyelerinden birisi tarafından duruşma yapılmaksızın karar verilir. Bu karar aleyhine en yakın askeri mahkemede itiraz edilebilir.13/11/2004 tarih ve 25642 S.R.G. de yayımlanan 04/11/2004 kabul tarihli ve 5252 sayılı kanunun 3. maddesince, mevzuatta yürürlükten kaldırılan Türk Ceza Kanununa yapılan yollamalar, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelere yapılmış sayılır.
(Ek madde: 09/10/1996 - 4191/26 md.)
Bu Kanunda ve askeri yargı ile ilgili diğer kanunlarda yazılı "başkatip" ünvanı "yazı işleri müdürü", "nezdinde" kelimesi ise "teşkilatında" olarak değiştirilmiştir. Ünvan değişikliği sebebiyle ilgililerin yeniden atanmaları gerekmez.
Ek Madde 4- (Ek madde: 23/06/2016-6722 S.K./14. md)
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, aşağıdaki hâller hariç askeri suç ve cezalar hakkında da uygulanır:
A) Sırf askeri bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreli hapis cezasına hükmedilmesi.
B) Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi.
C) Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi.
Bu mahkemelerin kurulması ile mevcut adli amirliklerin ve askeri mahkemelerin görev ve yetkileri kendiliğinden sona erer.
Bu kanuna göre kurulan askeri mahkemeler fiilen göreve başladıkları tarihte nezdinde askeri mahkeme kurulmıyan adli amirlikler ile askeri mahkemelerde bulunan dava dosyalarından:
Disiplin mahkemelerinin görevi içine girenler nezdinde disiplin mahkemesi kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amirine,
Askeri Yargıtay Dairesinin görevi içine girenler, Askeri Yargıtay Başsavcısına,
Askeri mahkemenin görevi içinde kalanlar nezdinde askeri mahkeme kurulan yetkili kıta komutanı veya askeri kurum amirine;
Görevsizlik kararı ile gönderilir.
Duruşma safhasında olan dosyalar için yeniden iddianame düzenlenmeden, dava dosyası görevli mahkemeye verilir.
Nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı veya askeri kurum amiri ile askeri mahkemece de yukardaki fıkra hükümleri uygulanır.
(Ek madde: 21/01/1981 - 2376/9 md.)
Bu Kanunun birinci maddesiyle, Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun 1 inci maddesinde yapılan değişiklikten önce kurulmuş olan tümen askeri mahkemelerinin, kaldırılmadıkça kuruluşları aynen devam eder.
(Ek madde: 21/01/1981 - 2376/9 md.)
Bu Kanunun 8 inci maddesiyle, Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununa eklenen Ek 1 inci Madde hükümleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış kamu davaları hakkında da uygulanır.
(Ek madde: 16/10/1981 - 2538/2 md.)
Bu Kanunun değiştirilen 2 nci maddesinin mahkeme kuruluşuna ilişkin hükümleri duruşması halen devam etmekte olan davalar hakkında da uygulanır.
(Ek madde: 09/10/1996 - 4191/27 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce başlamış bulunan soruşturmalar hakkında, 353 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi gereğince yetkisizlik kararı verilemez.
(Ek madde: 09/10/1996 - 4191/27 md.)
Bu Kanunun 25 inci maddesiyle değiştirilen 353 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış kamu davaları hakkında da uygulanır.
Ek Geçici Madde 6- (Ek madde: 29/06/2006 - 5530 S.K./63. md.)
353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun, bu Kanun ile değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümlerinin, yürürlüğe konulmasına ve uygulanmasına ilişkin, bu Kanunun yürürlüğe giriş tarihi esas alınarak 23/5/2005 tarihli ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda belirtilen esaslar uygulanır.
Bu Kanun hükümleri, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kesin hükme bağlanmış olanlar hariç, bütün soruşturma ve kovuşturmalarda uygulanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, askerî mahkemelerce karar verilmiş ve henüz kesinleşmemiş olan dava dosyalarından görevli yargı yeri değişenler hakkında, askerî savcının yazılı görüşü alınmak suretiyle, mahkemesince duruşma yapılmaksızın görevsizlik kararı verilir. Bu karara karşı, teşkilâtında askerî mahkeme kurulan kıt'a komutanı veya askerî kurum amiri, askerî savcı, sanık ve varsa müdafi bir hafta içinde itiraz edebilir. İtirazlar en yakın askerî mahkemede incelenir. Bu dosyalardan temyiz ve itiraz edilmek suretiyle Askerî Yargıtay Başsavcılığında ve Askerî Yargıtayda inceleme aşamasında olan dosyalar mahkemesine iade edilir.
(Ek madde: 19/06/2010-6000 S.K/6.mad.)
Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulla bakılmakta olan davalarda, davanın tek hakim tarafından yürütülmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilemez.
Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulla verilerek kesinleşmiş kararlar hakkında, bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra da yine kurulla karar verilir.
Madde 260 - Bu kanunun kuruluşa dair hükümleri ile geçici birinci maddesi yayımı tarihinde; usule dair ve diğer hükümleri ise bu kanuna göre kurulacak askeri mahkemelerin fiilen göreve başladıkları tarihte yürürlüğe girer.
Madde 261 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.