04/07346 Sayılı Askeri Merasim Ve Protokol Talimatnamesi

Madde 16 - Cumhuriyet Bayramında Hükümet Merkezinde yapılacak merasim :

a. Ordu mensuplarından, protokola dahil bulunanlar merasim kıyafetiyle (1 No. lu elbise) Reisicumhurun bulunacakları mahalle giderek tebriklerini arzederler.

b. Büyük Millet Meclisi azalarını takip etmek üzere başta Erkanıharbiyei umumiye Reisi olduğu halde Reisicumhurun huzurlarına girilir.

Giriş; 8 inci maddedeki esaslara göre yapılır. Erkanıharbiyei Umumiye Reisi Ordu mensupların sonu alınıncaya kadar Reisicumhurun solu gerisinde kalır.

c. Büyük Millet Meclisindeki tebrik merasimi nihayete erince, Reisi - cumhur Erkanıharbiyei umumiye Reisi ile birlikte merasime katılan askeri- birlik ve sivil teşekkülleri teftiş ederler. Bunu mütaakıp Reisicumhur, şeref tribünine veya geçit resmini kabul buyuracakları yere gelir ve programa göre geçit resmi başlar.

d. Ankara'da merasime katılacak kara, deniz ve hava kuvvetleriyle mensup birliklerin miktarı önceden Erkanıharbiyei Umumiye Reisliğince emredilir.

e. Merasime kıta başında katılmıyan, korgeneral ve muadillerile daha üst rütbeliler şeref tribününde, diğer subay ve askeri memurlar kendilerine tahis edilen yerlerde merasim kıyafeti (1 No.lu elbise) ile bulunurlar.

Madde 17 - Hükümet Merkezi haricindeki garnizonlarda yapılacak askeri merasim ve tebrikler:

a. Mevkiin en büyük kumandanının tayin ve tesbit edeceği kara, deniz, - hava, jandarma ve gümrük kuvvetleri mensuplarıyla birikte ve merasim kıyafeti (1 No.lı elbise) ile mahallin en büyük mülki amirini makamında tebrik ederler. Geçiş sırası 8 inci maddedeki esaslara göre tertip ve tanzim olunur.

b. Tebrik merasiminin sonunda askeri kıta bulunan mahallerde mahallin en büyük mülki amiri en büyük rütbeli kumandanı ile birlikte merasime katılan birlikleri ve sivil teşekkülleri teftiş ederler. Bunu mütaakıp geçit resminin kabul edileceği yere gelinir, ve program gereğince geçit resmi başlar.

Madde 18 - Zafer Bayramında Hükümet Mekezinde yapılacak merasim :

a. Erkanıharbiyei Umumiye Riyasetince; hazırlanan programa göre Anıt-Kabir ziyaret edilerek Erkanıharbiyei Umumiye Riyaseti ve kuvvetler kumandanlıkları adına yaptırılan çelenkler konur.

b. Anıt-Kabir'i ziyarete aşağıda gösterilenler katılırlar:

General ve amiraller Ankara'da bulunan bütün general, amiral ve eşitleri

Merasime

katılacaklar Kara Deniz Hava Toplam Düşünceler

Albay 2 2 2 6

Yarbay 2 2 2 6

Binbaşı 2 2 2 6

Yüzbaşı 2 2 2 6

Üsteğmen 2 2 2 6

Teğmen 2 2 2 6

Asteğmen 6 - - 6

Harb Okulu Öğrencisi 6 - - 6

Yedek Subay Okul Öğ. 6 - - 6

Yüksek okullardaki

askeri öğrenciler 6 - - 6 Beherinden

Astsubay 2 2 2 6

Çavuş 2 2 2 6

Onbaşı 2 2 2 6

Er 2 2 2 6

Toplam 44 20 20 84

Eski muharipler ve

malülgazilerden 6

Jandarma Sb. Okulu

öğrencisi 6 o anda mevcut olduğu takdirde.

Jandarma Assb. Okulu

öğrencisi 6 o anda mevcut olduğu takdirde.

c. Anıt-Kabre giriş mozolede tertiplenme ve merasimin icrası AnıtKabir'de merasim ve emniyet nöbetleri hakkındaki talimatta belirtilen şekilde yapılır.

d. Erkanıharbiyei Umumiye Reisi, Anıt-Kabri ziyaretten sonra makamlarında aşağıdaki şekilde gösterildiği veçhile tebrikleri kabul ederler,

1 Erkanıharbiyei Umumiye Reisi

2 Eski Muharipler ve Malülgaziler Birlikleri Başk.

3 Kuvvetler Kumandanları ve II nci Reisi

4 Özel Kalem Müdürü ve Emir Subayları

NOT: BU YÖNETMELİKTEKİ TABLO İÇİN 29/09/1956 TARİH VE 9420 SAYILI RESMİ GAZETEYE BAKINIZ.

e. Tebriklere kıta ile merasime katılmayan yarbay ve muadilleri dahil daha üst rütbeli subay ve muadilleri askeri memurlar merasim kıyafeti (1 Numaralı elbise ) ile iştirak ederler. Giriş 8 inci maddedeki esaslara göre yapılır.

Ordu mensupları mütaakıp İcra Vekilleri, Büyük Millet Meclisi azaları, diğer mülki, resmi daireler mensupları ile diğer sivil özel teşekküllerin mümessilleri Erkanıharbiyei Umumiye Riyaseti Personel Başkanlığınca tesbit edilecek protokol sırasına göre tebrikte bulunurlar. Tebrik zamanları Erkanıharbiyei Umumiye Riyaseti Personel Başkanlığınca tesbit edilerek ilgililere davet kartları ile bildirilir.

f. Tebriklerin sonunda Erkanıharbiyei Umumiye Reisi askeri birliklerin geçit resmi için toplandıkları yere giderek merasim kumandanı refakati ile geçit resmine katılacakları teftiş eder. Bunu mütaakıp garnizonca seçilen en kıdemsiz subay tarafından günün önemini belirten bir söylev verilir. Bundan sonra sivil kurumlardan konuşacaklara söz verilir. Ve en son olarak Erkanıharbiyei Umumiye Reisi veya tayin edeceği bir zat tarafından yapılacak konuşmayı mütaakıp geçit resmi başlar. Ve geçit resminin bitmesi ile merasime son verilir.

Madde 19 - Zafer Bayramında Hükümet Merkezi haricindeki garnizonlarda yapılacak merasim:

a. Şehitlik ve abide gibi yerler varsa, garnizon kumandanlığınca tesbit edilenlerin iştirakiyle çelenk konulur.

b. Mahallin en büyük rütbeli kumandanı makamlarında tebrikleri kabul ederler.

c. İstanbul, İzmir ve diğer büyük garnizonlarda ordu mensuplarından merasim kıtasına dahil olmayanlardan protokola dahil olanlar (Yarbay ve daha üst rütbeliler ve muadilleri) diğer garnizonlarda mahallin en büyük kumandanının tesbit edeceği askeri zevat 8 inci maddedeki esaslara göre tebriklere katılırlar.

d. Tebrikleri mütaakıp, mahallin en büyük mülki amiride beraber bulunduğu halde merasim kıtasını teftiş eder.

e. Birlik bulunmayan yerlerde tebrikler, o yerde Milli Müdafaa Vekaleti kadro ve kuruluşunda bulunan müessese amirlerinden en büyük rütbeli subay veya muadili tarafından kabul edilir.

Madde 20 - Zafer Bayramında Dumlupınar'da yapılacak merasim:

a. Dumlupınar'da Şehit Asker Abidesinin bulunduğu mevkilerde, merasim; Başvekaletin 07/07/1949 gün ve 2593-6-2217-3-39 sayıları ile tasvip olunan yönetmelik esaslarına göre yapılır.

Ayrıca; hava kuvvetleri kumandanlığınca bir filoluk hava kuvveti de bu merasime iştirak ettirilir.

b. Merasim, evvelce düzenlenmiş program gereğince yapılır. Program haricinde hiçbir iş yapılmaz.

Madde 21 - Aşağıdaki maddelerde gösterilen zevata, askeri garnizon ve üs bulunan yerlere varış ve ayrılışlarında veya askeri garnizon veya üsleri ziyaretlerinde ve ayrılışlarında askeri merasim yapılır.

Bu zevattan kendisine merasim yapılmasını istemiyenlere merasim yapılmaz.

Madde 22 - Devlet, hükümet ve ordu büyüklerinin Hükümet Merkezinden gidiş ve gelişlerinde askeri bir kıta ile merasim yapılmadığı hallerde aşağıda yazılı zevat bulunur.

Askeri bir kıtanın da iştirak edeceği karşılama ve uğurlama merasimlerinde; askeri ve mülki erkan, birlikte bulunuyorlarsa, durulacak yerler, merasim yapılan mevkiin durumuna göre, bu merasimi tertip ve tanzim eden makamca tayin ve tesbit edilerek ilgililere bildirilir. Bu gibi ahvalde duruş sırası aşağıda gösterildiği gibi olup merasim kıtasının sağ tarafı boş bırakılır.

NOT: BU YÖNETMELİKTEKİ ÜÇ ŞEKİL İÇİN 29/09/1956 TARİH VE 9420 SAYILI RESMİ GAZETEYE BAKINIZ.

1. Büyük Millet Meclisi Reisi,

2. Başvekil,

3. Vekiller Heyeti,

4. Milletvekilleri,

5. Askeri Erkan,

6. Mülki Erkan,

7. Diğer sivil teşekküller,

Bu merasimlere kordiplomatikte katılıyorsa Hariciye Vekaleti Protokol Umum Müdürlüğünce gösterilen yerde bulunurlar.

Karşılama ve uğurlama merasimlerinde yalnız askeri erkan bulunuyorsa merasim kıtasının 10 adım sağında tertiplenirler.

Merasim yerinin durumu bu tertibi almağa müsait değilse durulacak yer hakkında ayrıca emir verilir.

Madde 23 - Reisicumhurun seyahatlerinde ve askeri kıtaların bulunduğu mevkilere ve hükümet merkezine geliş ve gidişlerinde aşağıdaki merasim yapılır. Merasimin icra şekli (Ek - 1) de gösterilmiştir.

a. Şehir methalinde, istasyon, iskele veya hava meydanında bir tabur (Üç piyade bölüklü) piyade, varsa sancak, bando ve boru takımiyle merasim yapılır. Merasim atışı yapacak topçu bulunan mevkilerde (21) pare top atışı ile selamlanır.

b. Reisicumhurun seyahatlerinde askeri merasim yapıldığı takdirde kıta ile merasime katılan subaylardan gayri aşağıdaki zatlar da hazır bulunurlar.

HÜKÜMET MERKEZİNDE:

1. Milli Müdafaa Vekili,

2. Erkaniharbiyei Umumiye Reisi,

3. Kuvvetler Kumandanı,

4. Erkanıharbiyei Umumiye II nci Reisi,

5. M.M.Yüksek Kurulu Genel Sekreteri,

6. Garnizon Kumandanı,

7. Mezkez Kumandanı,

8. M.M.V. Temsil Bürosu Başkanı,

HARİÇ GARNİZONLARDA:

Mahallin en bÜyük rütbeli kumandanı ile ordu müfettişlikleri merkezinde albay dahil daha üst rütbeli, kolordu ve daha küçük birlik ve muadili müesseselerin bulundukları yerlerde general ve amirallerle üst subaylar ve o esnada garnizonda bulunan protokola dahil diğer subaylar hazır bulunurlar.

c. 23 üncü maddenin (a) fıkrasında belirtilen birlikten daha az kuvvette birlik bulunan garnizonlarda merasim kıtası mevcuda göre yaya olarak tertip olunur.

d. Askeri kıta bulunmayan yerlerde toplu jandarma ve gümrük kıtası varsa merasim kıtası bunlardan çıkarılır.

e. Reisicumhurun seyahatlerinde bölgesine dahil olduğu ordu müfettişleri ve kolordu kumandanları, bölgeleri hududunda veya emir olunan mevkilerde karşılarlar, ve bölgeleri hududuna kadar uğurlarlar. Ancak; hususi emir verildiği takdirde bölgelerinin dışında da refakat ederler.

f. Reisicumhurun seyahatlerinde yol üzerinde bulunan garnizonlardaki en büyük rütbeli kumandan ile garnizon ve merkez kumandanları merasim kıyafetiyle Reisicumhuru selamlarlar.

g. Reisicumhurun bulunduğu mevkide başkaları için merasim yapılmaz. Gerekiyorsa hususi emir verilir. Ancak; Reisicumhur Hükümet Merkezinde bulunduğu zamanlarda bu karşılama ve uğurlama merasimleri istizan ve hususi emre hacet kalmadan yapılır.

Madde 24 - B.M.M.Reisi, Başvekil ve vekillerin vazife ile seyahatlerinde münasip görülecek mevkilerde aşağıdaki karşılama ve uğurlama merasimi yapılır. Bu merasimin yapılabilmesi için garnizon kumandanlarının veya mahallin en büyük rütbeli kumandanının en geç merasimin yapılacağı saatten (24) saat evvel haberdar edilmesi lazımdır. Bu hususta bir işar vaki olmamışsa merasim yapılmaz.

a. B.M.M. Reisi, Başvekil ve vekillerin vazife ile seyahatlerinde garnizonlara geliş ve gidişlerinde bir piyade bölüğü ve varsa bando ile karşılama ve uğurlama merasimi yapılır. Bu merasimlerde mahallin en büyük rütbeli kumandanı ile garnizon ve merkez kumandanları da hazır bulunur.

b. Hükümet Merkezinde B.M.M. Reisi ve Başvekil için yapılacak karşılama ve uğurlama merasiminde aşağıdaki zevat da bulunur:

(1) M.M. Vekili,

(2) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi,

(3) Kuvvetler kumandanları,

(4) Erkanıharbiyei Umumiye II nci Reisi,

(5) M.M. Yüksek Kurulu Genel Sekreteri,

(6) Garnizon Kumandanı,

(7) Merkez Kumandanı,

Diğer vekillerin seyahatlerinde askeri merasim yapıldığı takdirde kıta ile merasime katılacaklardan gayri, garnizon ve merkez kumandanları hazır bulunurlar.

Milli Müdafaa Vekili için yapılacak merasimde:

(1) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi,

(2) Kuvvetler Kumandanları,

(3) Erkanıharbiyei Umumiye II nci Reisi,

(4) Askeri Temyiz Mahkemesi Reisi,

(5) Milli Müdafaa Vekaleti Müsteşarı,

(6) Garnizon Kumandanı,

(7) Merkez Kumandanı,

(8) M.M.Vekaleti Temsil Bürosu Başkanı,

(9) E.U.İç Protokol Ş. Müdürü,

bulunurlar.

c. Kıyafet; Kışın haki, yazın bej renkli uzun ceket ve düz pantalondur.

Madde 25 - Kumandanlara yapılacak merasim:

a. Tuğgeneral ve amiral dahil daha yukarı rütbedeki kumandanların bir garnizona geliş ve gidişlerinde 24 üncü maddedeki merasim kışla veya karargaha en yakın bir yerde aynen yapılır.

b. Merasimde kıta başındaki subaylardan gayrı ordu müfettişliği menkezlerinde albay dahil daha üst rütbeliler, bunlar haricindeki garnizonlarda üst subay, general ve amiraller hazır bulunurlar.

c. Hükümet Merkezinde; E.U. Reisi, kuvvetler kumandanları ve E.U.II nci Reisi, geliş ve gidişlerinde aşağıdaki zevat tarafından karşılanır ve uğurlanır.

ERKANIHARBİYEİ UMUMİYE REİSİ:

(1) Kuvvetler kumandanları,

(2) Erkanıharbiyei Umumiye II nci Reisi,

(3) E.U.J 1: J 4 başkanları,

(4) Garnizon ve merkez kumandanları,

(5) M.M.V.Temsil Bürosu Başkanı,

(6) E.U. Rs. İç Protokol Ş. Müdürü,

KUVVETLER KUMANDANLARI:

(1) İlgili kuvvet kurmay başkanları

(2) İlgili kuvvet kumandanlığı (G 1: G 4, A 1. A 4, N1: N4) Bşk.ları

(3) Garnizon ve merkez kumandanları,

ERKANI HARBİYEİ UMUMİYE II NCİ REİSİ:

(1) E.U.Riyaseti J 1: J 4 başkanları

(2) Garnizon kumandanı

(3) Merkez kumandanı

(4) E.U. riyaseti kışla kumandanı

(5) E.U. riyaseti iç protokol şubesi md.

Askeri bir kıtanın katılmadığı zamanlarda yapılacak karşılama ve uğurlamada bulunacaklar:

HÜKÜMET MERKEZİNDE REİSİCUMHUR İÇİN:

(1) Milli Müdafaa Vekili

(2) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi

(3) Kuvvet kumandanları

(4) E.U. II nci Reisi

(5) Garnizon ve merkez kumandanları

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ REİSİ:

(1) Milli Müdafaa Vekili

(2) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi

(3) Kuvvet kumandanları

(4) E.U. II nci Reisi

(5) Garnizon ve merkez kumandanları

BAŞVEKİL:

(1) Milli Müdafaa Vekili

(2) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi

(3) Kuvvet kumandanları

(4) E.U.II nci Reisi

(5) M.M. Yüksek Kurulu Gn. Sekreteri

(6) Garnizon ve merkez kumandanları

MİLLİ MÜDAFA VEKİLİ:

(1) Erkanıharbiyei Umumiye Reisi

(2) Kuvvet kumandanları

(3) E.U. II nci Reisi

(4) M.M. Vekaleti Müsteşarı

(5) Askeri Temyiz Mahkemesi Reisi

(6) Garnizon ve merkez kumandanları

(7) Milli Müdafaa Temsil Bürosu Başkanı

(8) İç Protokol Şubesi Müdürü

ERKANIHARBİYEİ UMUMİYE REİSİ:

(1) Kuvvet kumandanları

(2) E.U. II nci Reisi

(3) Garnizon ve merkez kumandanları

(4) E.U.kışla kumandanı

(5) Milli Müdafaa Vekaleti Temsil Bü. Bşk.

(6) E.U. İç Protokol Ş. Md.

ERKANIHARBİYEİ UMUMİYE II NCİ REİSİ:

(1) E.U.J 1:J 4 başkanları

(2) Garnizon ve merkez kumandanları

(3) E.U. kışla kumandanı

(4) E.U. İç Protokol Şubesi Md.

KUVVET KUMANDANLARI:

(1) İlgili kuvvet kurmay başkanı,

(2) İlgili (G 1: G 4, N 1: N 4, A 1:A 4) başkanları

(3) Garnizon ve merkez kumandanları

d. Alay ve bağımsız tabur kumandanları ile karagahı kışla içerisinde bulunan daha üst kumandanlar, hergün kışlaya ilk gelişlerinde nizam karakolu tarafından selamlanırlar.

Madde 26 - Valilerin tayin edildikleri vilayet merkezlerine ilk varışlarında 24 üncü maddedeki merasim, vilayet konağı önünde aynen yapılır. Toplu jandarma kıtası mevcut olduğu takdirde, merasim kıtası tercihan jandarmadan çıkartılır.

Merasime mülki erkandan gayrı, garnizon ve merkez kumandanları da iştirak ederler.

Madde 27 - Ecnebi devlet reisleriyle, hükümet reisleri ve üyelerine, Nato Kumandanlığı veya memleketini temsilen memleketimize gelen kumandan veya sivil şahıslara aşağıda yazılı merasim yapılır. Hangi tertip merasimin yapılacağı, merasim program ve emirlerinde belirtilmelidir.

a. A tertibi merasim:

Bu tertip merasim, devlet reisleriyle yüksek rütbeli mümtaz askeri şahıslara yapılır.

(1) Devlet reislerine yapılacak merasim :

Devlet reislerinin karşılanma ve uğurlanma merasimleri; Sancak, üç piyade bölüklü bir tabur ve bandodan mürekkep bir şeref kıtası ile yapılır. Merasim aşağıda gösterildiği şekilde cereyan eder. Ayrıca misafir devlet reisi 21 atım top atışı ile de selamlanır.

(a) Yabancı devlet reisi; Protokol Umum Müdürlüğünce hazırlanan programa göre, Devlet Reisimiz tarafından programda belirtilen zevat da refakatlarında bulunduğu halde, kendilerini getiren vasıtadan indikleri yerde karşılanır. Ve programa göre takdim merasimi yapılır.

(b) Takdim merasimini mütaakip, platform'a gidilir. Platform'a gidiş, platform'da duruş ve müteakiben kıtayı teftiş tertibi aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Misafir devlet reisinin maiyetlerinden platform'a gitmiyenler, mihmandarları tarafından kendilerine tahsis edilen vasıtaların yanına götürülür.

(c) Devlet reislerinin platform'da yerlerini almalarını mütaakıp, merasim tabur kumandanı (Dikkat selam dur) kumandasını verir. Bu kumanda üzerine sancaktar, sancağı selam vaziyetine getirir. Kıta "Selam dur" vaziyetini alır. Bando evvela misafir devletin milli marşını mütaakıp İstiklal Marşımızı çalar.

Bandonun misafir devletin milli marşını çalmağa başlamasıyla beraber merasim atışı yapacak batarya da ihtiram atışına başlar.

Marşların çalınmasını mütaakıp merasim kıtası kumandanı plotform'daki yabancı devlet reisinin karşısına gelerek onu selamlar. Ve kıtanın teftişe hazır olduğunu arz eder. Bundan sonra şekilde gösterilen tertiple kıta teftiş edilir. Bu esnada merasim tabur kumandanı, garnizon kumandanının solundaki boş yeri alır. Bando tarafından; teftiş esnasında merasim (Tercihan bando ve kıtanın mensup olduğu tümen) marşı çalınır. Misafir devlet reisi kıtaya hitap ettiği takdirde bando susar. Hitap bitince tekrar çalmağa başlar. Bu tertiple kıtanın önünden geçilir.

Kıtanın sonuna varıldığında yabancı devlet reisi; kıta kumandanının elini sıkar. Ve kıtadan ayrılarak diğer karşılayıcıların bulundukları yere gidilir. Kıta kumandanı merasim kıtasını "Silah omuza" vaziyetine getirir ve kıta, misafir devlet reisi karşılama merasimi yapılan mevkii terk edinceye kadar aynı vaziyette kalır. Ondan sonra rahat eder.

(d) Bu merasim şekli hakkında, merasim yerine gelmeden evvel mihmandarlar tarafından, misafir devlet reisine, bilgi verilerek duracağı yer ve hareket tarzı arz edilir.

(e) Hava vesair sebepler dolayısiyla bu tertip tatbik edilmediği takdirde, alınacak tertip ayrıca emredilir.

(2) YÜKSEK RÜTBELİ MÜMTAZ ASKERİ ŞAHISLARA YAPILACAK MERASİM:

Yüksek rütbeli mümtaz askeri şahıslara yapılacak karşılama ve uğurlama merasimleri; bir bando, Bayrak ve bir merasim bölüğünden mürekkep bir şeref kıtasiyle yapılır.

Kıta; kara, deniz ve hava kuvvetlerinden teşkil edilebilir. Merasimin yapılacağı garnizonun imkanları müsait bulundukça, gelen zatın mensup bulunduğu kuvvetten tertibi uygun olur.

(a) Merasim yeri; karargahta, hava meydanında, istasyon veya iskelede olabilir. Merasim yerinin umumi trafiği sekteye uğratmayacak şekilde seçilmesine bilhassa önem verilecektir.

(b) Merasim yerinin şeref kıtasını rahatça alacak, kıta önünde en az 30 adım bir boşluğu bulunan, gerektiği zaman geçit resmine müsait ve bütün muhitinin çok temiz ve tertipli olması lazımdır.

(c) Şeref kıtasiyle yapılacak merasimin zamanı; karşılama programında, ayrı bir madde halinde yayınlanır. Karargahta yapıldığı takdirde, misafirin bir makama yapacağı ziyaretin başlangıcında yer alması uygun olur.

(d) Halen bütün karşılama törenlerinde olduğu gibi, arka çantasız ve yalnız tüfeklidir. (Merasim bölüğü kıyafetinde)

(e) Merasimin şekli:

(I) Şeref kıtası, merasim yapılacak zatın geliş ve gidiş istikametine ve güneş durumuna uygun bir cephe ile durur.

(II) Bando ile bölük arasında, Bayrak Kanununa göre hazırlanmış (1 X 1.5 M. ebadında) bir Türk Bayrağı bulunur. Bayraktarın sağ ve solunda birer muhafız er bulunur. Bayrağın şekil ve ebadı ilişiktir.

(III) Merasimi kabul edecek zatın gelişi ile birlikte kıta "Silah omuza" vaziyetine geçer ve bu vaziyette bekler.

(IV) Karşılama heyeti şeref kıtasının takriben (30) adım cephesi önünde ve cepheleri, gelecek tayyare veya diğer nakil vasıtalarına çevrik olarak bir sırada bekler. Merasimi kabul edecek zatın inişinde karşılama heyeti başkanı yalnız veya tercümanla birlikte kapıya kadar ilerliyerek gelen zata temsil ettiği makam adına "Hoş geldiniz" der. Ve beklemekte olan karşılama heyetini takdim için refakat eder. Takdim mütaakıp merasimi kabul edecek zat doğruca kıtanın ortası ilerisine kendisi için tespit edilmiş yere gider (Platform varsa (1) inci maddedeki şekle göre hareket edilir. Platform yoksa, zemin üzerine duracak yer işaretlenmelidir.) Cephesi kıtaya müteveccih olarak durur. Misafiri karşılamaya memur heyetin başkanı, kabul edenin solunda ve aynı hizada yer alır.

(V) Merasimi kabul edecek zatın maiyeti erkanına kendilerinin bir adım gerisinde bir sıralı safta ve sıranın başı kendilerinin tam arkalarına gelecek tarzda yer gösterilir.

(VI) Misafiri karşılamağa gelen heyet takdimin hitamında şekilde görüldüğü veçhile cephesi kıtaya çevrik olarak misafir heyetinin bir adım gerisinde aynı istikamet ve düzende yer alır.

(VII) Şeref kıtası kumandanının (Dikkat selam dur) kumandasiyle "Selam vaziyeti" alınır. Bayraktar gergin kol uzunluğu nispetinde bayrağı tam ileri uzatır. (Bayrağın selam vaziyeti) kıta "Selam dur" vaziyetinde kaldığı müddetçe, bayrak da selam vaziyetinde kalır. Bu kumanda ile aynı anda merasimi kabul eden zatın mensup bulunduğu devletin milli marşı çalınır. Marşın hitamını mütaakıp kıta "Silah omuza" vaziyetine geçer. Ve (Dikkat sağa bak) kumandasiyle sağa bakarak bekler. Şeref kıtası kumandanı misafir zatın karşısına giderek kıtanın teftişe hazır olduğunu arz eder.

(VIII) Bunu mütaakıp merasimi kabul eden zat ile karşılamağa memur zat, kıtayı teftiş ederler. Karşılamağa memur zat merasimi kabul edenin sağ gerisinde bulunur. Bu esnada şeref kıtası kumandanı, sol gerilerinde olmak üzere kendilerine refakat eder. Diğer erkan yerlerini aynen muhafaza ederler. Bu teftiş esnasında bando (Merasim marşı) çalar.

(IX) Tefiş; kıtanın önünden geçilip arkasından dolaşılmak suretiyle nihayetlenir. Teftişi mütaakıp her iki zatta eski yerlerine avdet ederler. Şeref kıtası kumandanı, kıtasının başında kalır. Herkesin eski yerlerini almasını mütaakıp bando susar.

(X) Karşılamağa memur zatın işareti üzerine; kıta kumandanı tarafından tekrar (Dikkat selam dur.) Kumandası üzerine, Türk İstiklal Marşı çalınır. Bu esnada, Bayrak (VII). nci kısımda olduğu gibi selam vaziyetini alır. İstiklal Marşının bitimini mütaakıp kıta "Selam dur" vaziyetinden "Silah omuza" vaziyetine geçer. Kıta bu vaziyetini aldıktan sonra; şeref kıtası kumandanı merasimi kabul eden zatın üç adım karşısına gelerek selam vaziyetinde durur.

(XI) Merasimi kabul eden zat, kıta kumandanının elini sıkar. Kıta, merasimi kabul eden zatın merasim yerinden ayrılışına kadar (Kıta cephesini terk edinceye kadar) bu vaziyette kalır. Ve bundan sonra rahat eder.

(f) Şeref kıtasiyle yapılacak merasim, misafir zatın gelişlerinde bir defa yapılır. Memleketten ayrılışlarında kendilerini karşılamağa memur zat ve maiyeti tarafından teşyi edilir. Ayrıca emir verilmedikçe kıta ile uğurlama merasimi yapılmaz.

(g) Bu merasimin şekli hakkında merasim yerine gelmeden evvel, karşılamağa memur zat tarafından merasimi kabul edecek zata gerekli bilgiler verilir. Duracağı yer ve hareket tarzı arz edilir.

b. B tertibi merasim:

Bu tertip merasim; A tertibi (2) nci bendindeki kumandanların dışında kalan diğer kumandanlara yapılır.

(1) Karşılama ve uğurlama merasimi; bando ve bir merasim bölüğünden mürekkep bir şeref kıtasiyle yapılır. Kıta A tertibi (2) nci bendinde olduğu gibi icabına göre kara, deniz ve hava kuvvetlerinden tertip edilir.

(2) Milli marşlar çalınmaz. Misafir ve karşılayıcıların muayyen yerlerini almalarını mütaakıp merasim bölük kumandanının (Dikkat selam dur) kumandasiyle beraber merasim kıtası "Selam dur" vaziyetine geçer. Bu esnada misafir, karşılayıcı ve maiyetleri de selam resmini ifa ederler. Bu selamlaşmayı mütaakıp, merasim kumandanı (Silah omuza, dikkat sağa bak) kumandasını verir ve bundan sonra merasim, A tertibi (2) nci bendinde olduğu gibi cereyan eder. Misafirin tekrar plotform'a gelişini mütaakıp merasim kıtası kumandanı, (Dikkat selam dur) kumandası verir, kıta "Selam dur" vaziyetine geçer. Kıta kumandanı misafir zatın karşısına gelerek, onu selamlar. Misafirin kıta kumandanının elini sıkmasını mütaakıp, kıta kumandanı yerine döner. Ve kıtaya "Silah omuza" vaziyetini aldırır. Ve bu suretle merasim sona erer. Misafir kıta cephesini geçinceye kadar bu durum muhafaza edilir.

c. C tertibi merasim:

(1) Bu tertip merasim; Nato veya memleketini temsil eden yabancı hükümet erkanı ile ziyaret programlarında kendilerine karşı, askeri merasim yapılması bildirilen; yabancı sivil zevata yapılır.

(2) Merasim, bando ve bir bölükten mürekkep bir merasim kıtasiyle yapılır.

(3) Kıtadan başka, merasimde duracaklar; programda gösterilen yerde bulunurlar.

(4) Misafir; en büyük karşılayıcı ve maiyeti tarafından vasıtadan indiği yerden karşılanır. Kıtanın sağ başına on adım yaklaşınca, merasim kıtası kumandanı (Dikkat selam dur) kumandasını verir. Bu kumanda üzerine, bando merasim veya mensup olduğu birliğin marşını çalar. Misafir ve en büyük karşılayıcı ve yakın maiyetleri kıtanın önünden geçerler. Misafir tarafından, kıtaya hitap edildiği takdirde, bando susar. Hitabı mütaakıp tekrar çalarb Misafir, kıta cephesini geçinceye kadar bu vaziyette devam edilir. Kıta kumandanı buraya kadar misafire refakat eder. Kıtanın sonunda selam vererek ayrılır. Kıtaya "Silah omuza) kumandası verilir. Misafir sahayı terk edinceye kadar bu vaziyette kalınır.

Diğer karşılayıcılar programda belirtilen yerlerini alırlar.

ALAY VE DAHA BÜYÜK BİRLİKLERİN YABANCILAR TARAFINDAN TEFTİŞİNDE YAPILACAK MERASİM

1. Birlik; Kara Kuvvetleri Kumandanlığının 7 Ağustos 1953 gün ve H.Bşk. V inci Ş.1 inci Ks. 582739 sayılı "Merasim Geçiş ve Duruşuna Ait Geçici Broşür"üne göre tertiplenir.

2. Birliğin cephe genişliğinin takriben 1/3 nispetinde ilerisine bir platform konulur.

3. Mevcutsa, platform'a mikrofon ve vüsatine göre, kıtanın yanlarına ve gerisine hoparlörler konulur.

4. Kıtayı teftiş edecek zat ve kendisine refakat eden zat ve en yakın maiyetleri kıtanın sağından gelerek platform'a çıkılır. Bu esnada kıta "Silah omuza" vaziyetinde kalır. Misafirin platform'da yerini almasını mütaakıp kıta kumandanı, (Dikkat selam dur.) kumandasını vererek misafir zatın karşısına gider ve kıtanın teftişe hazır olduğunu arz eder. Ve kıta kumandanının vereceği bir işaretle kıta "selam dur" vaziyetinden "silah omuza" vaziyetine geçer. Bunu mütaakıp, misafir ve kendisine refakat eden zatla emir subayları ve kıta kumandanı motörlü bir vasıta ile kıtayı teftiş eder. Bu esnada kıta, "silah omuza" vaziyetinde bulunur. Teftiş esnasında geçilen alay rahat ettirilir. Misafirin tekrar kursüye gelmesini mütaakıp kıta kumandanı, kıtayı tekrar (selam dur) vaziyetine getirir. Ve misafirin karşısına giderek selamlar. Misafir kıta kumandanının elini sıkar. Bunu mütaakıp kıta kumandanı kıtasının başına giderek kıtayı "Silah omuza" vaziyetine getirir. Misafir arzu ederse kıtaya hitap eder.

Misafirin isteği halinde, bir geçit resmi ile merasime son verilir. Geçit resmi yapılmadığı takdirde misafir, kıta cephesini terk edinceye kadar, silah omuza vaziyetinde durulur. Kıta kumandanı kıtasının sonuna kadar refakat eder.

Madde 28 - Yabancı askeri heyetlerin karşılama ve uğurlanmasında, merasim kıtasından başka aşağıdakı zevat bulunur.

a. Yabancı M. M. Vekilleri; şu zevat tarafından karşılanır.

(1) M. M. V.

(2) E. U. Rs.

(3) Kuvvetler K. ları

(4) M. M. V. Müsteşarı

(5) E. U. Rs. J 1 : J 4 başkanları

(6) Garnizon ve Merkez Kumandanları

(7) E. U. Dış Protokol Ş. Md.

(8) M. M. V. Temsil Bürosu Başkanı

b. Kara, deniz ve hava vekilleriyle M. M. V. Müsteşarları ve vekil muavinleri şu zevat tarafından karşılanır:

(1) M. M. V. Müsteşarı,

(2) İlgili kuvvet kur. bşk.,

(3) E. Umumiye Riyasetinden bir daire bşk.,

(4) İlgili kuvvetten bir başkan,

(5) Garnizon ve merkez k. ları,

(6) M. M. V. temsil Bürosu bşk.,

(7) E. U. Riyaseti Dış Protokol Ş. Md.,

c. Müşterek E. U Reislerinin karşılamasında şu zevat bulunur:

(1) E. U. Reisi,

(2) Kuvvetler K. ları,

(3) E. U. II nci Reisi,

(4) Kuvvetler kur. bşk. ları,

(5) Garnizon ve merkez kumandanları,

(6) M. M. V. Temsil Bürosu Bşk.,

(7) E. U.Dış Protokol Ş. Md.,

d. Nato Başkumandanı:

(1) Kuvvetler K. ları,

(2) E. U. II nci Reisi,

(3) Garnizon ve merkez kumandanları,

(4) M. M. V. Temsil Bürosu Bşk.,

(5) E. U. Riyaseti Dış Protokol Ş. Md.,

e. Nato Bölge K. ları: (Güney, merkezi Kuzey Avrupa ve Atlantik ve Akdeniz)

(1) Kuvvet kumandanlarından en kıdemlisi,

(2) E. U. II nci Başkanı,

(3) Erkanıharbiyei Umumiye J. lerden birisi,

(4) Kuvvetler J. lerinden birisi,

(5) Garnizon ve merkez kumandanları,

(6) Milli Müdafaa Vekaleti Temsil Bürosu Bşk.,

(7) Erkanıharbiyei Umumiye Riyaseti Dış Protokol Şubesi Müdürü,

f. Kuvvet kumandanları:

(1) İlgili kuvvet kumandanı,

(2) Erkanıharbiyei Umumiye Riyasetinden bir Daire Başkanı,

(3) İlgili kuvvet J. lerinden biri,

(4) Garnizon ve merkez kumandanları,

(5) Milli Müdafaa Vekaleti Temsil Bürosu Başkanı,

(6) Erkanıharbiyei Umumiye Riyaseti Dış Protokol Şubesi Müdürü,

(7) İlgili kuvvet haber şubesi müdürü,

g. Gerek yukarıda zikredilen heyetler ve gerekse bunlar dışında gelecek heyetlerin karşılanmasında yapılacak özel programlarda gerekli değişiklik ve ilaveler Erkanıharbiyei Umumiye Riyasetince yapılabilir Askeri merasimin yapılması işi bu özel programlarda ayrıca tasrih edilir.

Madde 29 - Yabancı misafir heyetlerin karşılanma, uğurlanma ve gezileri esnasında dikkat edilecek hususlar;

a. Hava meydanları, istasyon ve iskelelerde veya merasim yapılacak diğer yerlerde karşılama ve uğurlama bu hususta verilecek direktife göre yapılır. Buradaki intizam; garnizon kumandanlığı, merkez kumandanlığı, üs (İskele, istasyon) kumandanlıkları ve protokola memur subaylarca müştereken sağlanır. Karşılamada bulunması gereken zevatla vazifeli bir iki subay ve personelden maada hiçbir kimse merasim yerine sokulmıyacaktır. Seyretmek ve tecessüs saikasiyle de olsa etraftaki şahısların ve toplulukların intizamı bozmasına müsaade edilmemelidir.

b. Karşılama yerinde, yol kavşaklarında ziyaret edilen birlik ve müesseselerde ve dönüşlerinde mutlaka trafik ekipleri bulundurulmalıdır, birçok nakil vasıtalarının toplanacağı hallerde park işinin seyriseferi tanzimi için, askeri trafik ekiplerinden başka büyük şehirlerde belediye trafik memurlarının da hazır bulundurulmaları garnizon kumandanlıklarınca sağlanacaktır.

Arabaların muntazam bir şekilde park edilmesi ve park yerlerinin ayrılabilmeleri için gerekli düzen ve tedbirler alınmalıdır. Bunun için vazifeli olanlar, program ve merasimi idare eden makama, daha önceden müracaat ederek, gerekli bilgiyi her defasında almalıdırlar. (Misafir heyetin otolarına refakat ve emniyet ekibi trafik vazifelerinde kullanılmalıdır. Seyrisefer için ayrı ekipler tahsis edilmelidir.)

Refakat ve emniyet ekipleri, şehir dışında normal süratin dışına çıkmıyacak ve nizami sürat muhafaza edilecektir.

Müessese ve birlik gezilerine ait iç programlar daha önceden hazırlanmalıdır.

c. Memleketten ayrılışlarında, uğurlama merasiminin intizamla cerayanını sağlamak için, misafir heyetin esas hareket saatinden ancak,

5, 10 dakika önce merasim yerinde (Meydan, istasyon, iskele) bulunacak şekilde ikamet yerlerinden ayrılmalarını mihmandarlar düzenlemelidirler.

d. Karşılama ve uğurlama merasimlerinde, askeri kıtadan gayrı bulunacak karşılayıcılar ve uğurlayıcılar 22 nci maddede gösterilen şekilde olduğu gibi tertiplenirler.

e. Misafirlerin eşleri bulunduğu takdirde en büyük karşılayıcının eşi de beraber bulunur.

f. Karşılamada bulunan yerli zevat misafirlere en büyük karşılayıcı tarafından takdim edilir. Bu zevatın adları daha önceden emir subayı, protokol subayı, irtibat subayı, mihmandar tarafından en büyük karşılayıcıya yazılı veya ağızdan bildirilmiş olmalıdır. Makam ve vazifelerinin yabancı dilde söylenmesine mihmandarlar veya protokol ve irtibat subayları yardım ederler.

Karşılamada kordiplomatik de bulunuyorsa bunların takdimi ilgili büyükelçi veya Hariciye Vekaleti protokolünden hazır bulundurulacak zat veya protokol subayı tarafından yapılır.

Madde 34 - Orduya giren her asker Ordu Dahili Hizmet Kanununda yazılı olduğu gibi yemin eder. Yemin merasimi her sene acemi erlerin kıtaya gelişlerinden bir ay sonra kolordu veya müstakil tümen kumandanlarının tayin edecekleri bir günde çok parlak ve canlı bir surette yapılır. Bundan sonra kendilerine silahsız hizmetler verilebilir. Üç aylık talim ve terbiyeden sonra da silahlı vazife verilebilir.

Madde 35 - Subay ve astsubay yetiştiren okulların kıtaya staja gönderdikleri öğrenciler de aynı gün yemin ederler.

Kıtaya staja çıkarılmayan askeri okul öğrencileri de okullarında yemin ederler.

Madde 36 - Yemin gününden sonra kıtaya gelenler de topluca ve alay kumandanları huzurunda yemin ederler.

Madde 37 - Ecnebi öğretmen ve mütehassıslar; Türk ordusunda da aynı sadakatle hizmet edeceklerine, bağlı oldukları kuvvet kumandanı veya kurmay başkanını ziyaretlerinde namus üzerine söz verirler.

Madde 38 - Silah altına alınan ihtiyat erler bölük kumandanları tarafından toplanarak evvelce ettikleri yemin kendilerine hatırlatılır ve niçin silah altına alındıkları ve milletin kendilerinden neler beklediği ve nasıl çalışmak ve fedakarlık yapmak lazım geldiği söylenerek yurt sevgileri arttırılır.

Madde 39 - Yemin merasiminde aynı garnizonda bulundukları takdirde tugay, tümen ve kolordu kumandanları da bulunmağa mecburdurlar.

Madde 40 - Yemin edinceye kadar geçen zaman zarfında, yeminin ehemmiyet ve kutsiyeti, verilecek söze bağlı kalmanın yüksekliği, sözden dönmenin namus ve haysiyet üzerine yapacağı fena tesirler yemin edeceklere anlatılır.

Madde 41 - Yemin merasimi şöyle yapılır:

Yemin edeceklerin mensup olduğu alay veya müstakil birliklerin eski erleri (Hizmet ve vazifede bulunanlardan başkaları) kamilen silahlı olarak münasip bir meydanda yüzleri içeri gelmek üzere dörtken teşkil ederler. Bu dörtgenin yalnız bir kenarı sancak bölüğü için boş bırakılır.

Yemin edeceklerin hepsi silahsız, temiz ve yeni elbiseleriyle palaskalı olarak ve mevcutlarına göre bir veya birkaç sıra olarak bu dörtgenin tam ortasına konacak Türk bayrağı ile süslenmiş bir masanın münasip mesafe açığında yüzleri sancak bölüğünün bulunacağı kenara dönük olarak tertip edilir. Böylece hazırlık yapıldıktan sonra sancak, usulü vechile getirilir.

Bu esnada birlik kumandanı sancağa ihtiram için silahlı erlere süngü taktırır ve selam dur vaziyeti aldırır. Sancak bölüğü, mevcut ise bando, değilse borazan ve trampetler sağ başta bulunmak ve yüzü dörtgenin iç tarafına gelmek üzere boş bırakılan kenar üzerinde safta durur. Sancak bölüğü yerine gelip durduktan sonra birlik kumandanı (Rahat dur,) kumandasını verir.

Madde 42 - Yemin merasiminde; birliğe mensup bütün subaylar merasim kıyafetile hazır bulunurlar. Bunlardan birlik kumandanları kıtaları başında diğerleri teşkil ettikleri dörtgenin sağ başında (Mevcutları fazla ise kıtanın bulunduğu tertipde) dururlar.

Atlı ve motörlü birlikler bu merasimi aynen yaparlar.

Madde 43 - Yukarıki maddedeki tertip alındıktan sonra İstiklal Marşı çalınır ve söylenir. Sonra alay veya müstakil kıta kumandanı gür sesle evvela sancağı tanıtır, sonra bu toplanmanın kutsiyeti ile alay tarihinden ve en mühim menakibinden kısa fakat özlü bir surette bahseder ve bu sancak altında yurda büyük hizmet gören kahramanların adlarını saygı ile anarak toplanmayı canlandırır ve yemine başlattırır.

Madde 44 - Kumandan sözlerini bitirince muhafızlariyle beraber sancak ilerleyerek kumandanın sağ tarafına masanın küçük kenarına gelir. Yemin edecekler oldukları yerden evvelce müsait adedde ayırmış oldukları postalar ile ve sıra ile masa başına getirilir. Sağ ellerini masa üzerinde bulundurulan silahların üzerine korlar. (Topçuda ve zırhlı birliklerde masa ve silahlar yerine bir top veya tank bulundurulur.)

Her tabur kumandanı masa başına gelecek erlere sureti Ordu Dahili Hizmet Kanununda yazılı yemini onların işitip tekrar edebilecekleri bir tarzda okur, erler de bu yemini aynen tekrar eder ve sancağı selamlayarak yerlerine giderler.

Madde 45 - Yemin merasimi bitince sancak kıtadaki yerine götürülür. Bundan sonra birlik kumandanı (Varsa hazır bulunan en üst rütbeli kumandan) "Bu gün, hatırası ölünceye kadar yüreğimizden çıkmaması lazım gelen bir gündür. Siz bu gün hayatınızın sonuna kadar yurda sadık ve fedakar kalmak için yemin ettiniz. Hazar ve seferde yapacağınız her bir hizmette verdiğiniz sözü unutmayınız v.s. gibi" açık bir dil ile münasip birkaç söz söyler ve bir geçit resminden sonra merasime son verilir.

Yemin merasiminden sonra kıta günün artan kısmını eğlence ile geçirir. O gün için erlere öğle yemeği diğer günlere nisbeten daha çeşitli olarak verilir.

Madde 46 - Alaylara verilecek sancak; Reisicumhur tarafından veya tevkil buyuracakları zat tarafından alaya hususi merasimle teslim edilir. Bu merasimde alayın mensup olduğu tugay, tümen ve kolordu kumandanları bulunur.

Madde 47 - Bu merasime alay mensupları merasim kıyafetile ve merasim duruşunda dururlar. Sancak bir bölük tarafından bulunduğu yerden alınır. Ve bando da başta olduğu halde alayın münasip mesafede cephesi ilerisine açık olarak getirilir. Sancak yaklaşırken alay kumandanının kumandasile bütün alay tazim vaziyetinde bulunur. Sancağı getiren bölük yerine gider. Yalnız sancaktar ile sancak muhafızları sancağın yanında kalır.

Alay kumandanı, sancağı teslim edecek zatın karşısına geçer. Sancağı teslim edecek zat, sancaktardan sancağı alarak münasip göreceği sözler ile alay kumandanına teslim eder.

Sancağı teslim alan alay kumandanı, sancak elinde olduğu halde alaya yüzünü dönerek sancağı alaya gösterip "Sancak millet tarafındn alayımıza emanet edildi. Sancağımızı canla, başla muhafaza edeceğiz. Muharebenin, en sıkışık zamanlarında sancağı hatırlayarak, yurda ve millete karşı olan vazifelerimizi yapacağız. Sancağımızın müdafaası için kanımızı son damlasına kadar akıtacağız. Ve alayda tek sağ bir kişi kalsa düşmana bırakmıyacağız." tarzında sözler söyler.

Madde 48 - Bundan sonra alay kumandanı sancağı sancaktara verir. Sancak muhafızlariyle alayın baş tarafına götürülür. Bu merasim esnasında alay saygı duruşunu muhafaza eder ve merasimin nihayetinde rahat ettirilir.

Alay kumandanı bundan sonra sancağı veren zatın karşısında alayına bir geçit resmi yaptırır.

Madde 50 - Madalya takma merasimleri askeri bir merasimdir. Başta alay sancağı olduğu halde bir piyade taburu ve bandonun iştirakiyle yapılır.

Mülki amir ve erkan ile okullar ve mahalli teşekküller bu merasimlere davet olunabilirler.

Madde 51 - Merasim

Madalya alacaklar ile madalyayı takacak olan kumandan veya şahsın (Ecnebi devlet madalyaları, o devletin sefiri veya ataşemiliteri tarafından takılır) ve davetlilerin yerlerini almalarını mütaakıp, verilecek bir (Ti...) işareti üzerine çalınacak İstiklal Marşile (Yabancı devlet madalyası takılırsa ilk defa yabancı marş) ile başlar.

a. Okullar; gençlik veya mahalli teşekküller adına yapılacak konuşmalar sonunda kumandan kısa bir hitabe ile merasimin mahiyet ve manasını belirtir.

b. Konuşmalar bitince yalnız madalyayı takacak olan zat ve yardımcısı taburun 10 adım önünde duran madalya alacakların karşısına kadar gider bekler. Bu esnada madalya beratını okuyacak olan da mikrofon başındaki yerini almış olur. Bunu mütaakıp, madalya alacaklardan ilki, üç adım ileri çıkar, berat okunur, madalyası takılır, yerine geçer.(Bu işler madalya alacak her şahıs için tekrar olunur.)

c. Madalya takma işleri bitince, madalya alanlar, madalyayı takan zat ile birlikte mülki amir ve kumandanların karşısına giderler takdim edilip tebrik olunurlar. Hazırlanmışsa buket ve hediyeleri verilir. Mütaakıben şeref tribününe geçilir. Piyade taburu ve tertiplenmişse izciler ve öğrenciler tarafından yapılacak geçit resmi kabul olunur. (Geçit resmini kabul edecek olan zat kumandandır. Geçit resmi esnasında madalya alanlar kumandanın solunda bir adım gerisinde, madalyayı takan ecnebi ataşemiliter ise; kumandanın sağında bir adım gerisinde yer alırlar.)

d. Geçit resmi bitimiyle merasim sona erer.

Madde 52 - Türk Milli Marşı; Türk'ün yüksek şerefini terennüm eden (İstiklal Marşı) dır.

Bu marşı bütün askerler gür sesle, canlı ve ahenkli bir surette söyleyebilmelidir. Bütün bandolar bu marşı pürüzsüz olarak çalabilmeli ve askerlerimize de talim ettirmelidirler.

Madde 53 - Milli Marşın çalındığı umumi mahallerde her Türk, marşa ayakta ve durarak hürmet etmeğe mecburdur.

Ordu mensupları kapalı yerlerde ve baş açık bulunduğu zamanlarda ayakta esas duruşta, açıkta ve şapkalı bulunduğu zamanlarda esas duruşta selam vaziyetinde dinlerler.

Madde 54 - Her alayın teşkil edildiği gÜn o alayın (Alay günü)dür.

Bu gün her alay kışlasında aşağıdaki maddelerde yazılı şekilde merasim yapar.

Madde 55 - Alay günü merasimi, o gün öğleden sonra akşam talimi içinde başlar (Ve yatma) zamanına kadar devam eder. O gün akşam talimi yapılmaz.

Madde 56 - Alayın günü bir ay evvelden itibaren münasip vasıtalarla ilan ve alay mensupları davet edilir. Bu merasime alayın o günkü mensuplarından başka o gün alayda vazifedar olmayan ve fakat o garnizon dahilinde hizmette bulunan subay, askeri memur ve astsubaylarla evvelce bu alayda bulunmuş veya kumanda etmiş ve tekaüt veya terhis olmuş bütün subay, askeri memur ve astsubaylar günlük kıyafetle iştirak ederler.

Madde 57 - Alay gününün merasimi şu suretle yapılır:

Alay bütün mevcudu ile ve er merasim kıyafeti ile bando başta olarak (Garnizonda bando varsa) yoklama yerinde veya talimhanede veya seçilecek diğer münasip bir yerde yoklama vaziyetinde toplanır.

Davetliler protokola memur personel tarafından karşılanarak toplantı yerine götürülür. (En büyük rütbeli ve en yaşlı zat, daha hususi bir ihtiram ile getirilebilir.) Davetliler alayın ortası ilerisinde ve cepheleri alaya karşı olmak üzere iki sıralı safta dururlar. İstiklal Marşı söylenir veya çalınır.

Alay kumandanı davetlileri yüksek sesle bütün alaya tanıtır ve bu toplantının maksadını erlerin anlayacağı şekilde kısaca söyler, davetliler arasında en büyük rütbelisi de alayın hazar ve seferde geçirdiği en parlak günlerinden bir ikisi hakkında ve bu toplanmanın kıymeti üzerinde birkaç söz söyler. Bundan sonra alay bir geçit resmi yaparak kışlaya girer bunu mütaakıp alay mensuplarına eğlenceler tertip edilir. Alaylar her (10) senede bir defa kendi mıntıkaları içinde o alayda askerlik etmiş olan erleri davet ederler.

Madde 58 - Her alayın bir hatıra defteri ve buna merbut bir de albümü bulunur. Deftere, alayın ilk teşekkülü tarihiyle geçirdiği mühim vakalar ve menkibeler (Vesaika müstenit olarak) ve büyük kumandanların ziyaretleri ve diğer kıymetli hatıralar kaydedilir. Bunlardan mümkün olanları tesbit edecek resimlerle diğer hatıra resimleri ve alayda bulunan bütün subayların aynı ebatta (Vesikalık resim ebadında) fotoğrafları albüme konur.

Madde 59 - Ordu mensuplarının tayinleri Milli Müdafaa Vekaletince yapılır. Ve kendilerine silsile yoliyle tebliğ olunur.

Madde 60 - Alay kumandanı ve daha küçük rütbeli subaylar tayin edildikleri birliklere şahsen tanıtılır. Bu tanıtma kaide olarak bir derece üst kumandan tarafından yapılır. Bu kaidenin hilafına olarak alay kumandanının (Müstakil taburlarda tabur kumandanının) bir derece üst kumandan tarafından tanıtılmasına imkan ve zaman müsiat olmazsa bunlar kendi kendilerini tanıtırlar.

Madde 61 - Tanıtma merasimi şöyle yapılır:

a. Alay kumandanının alaya tanıtılmasında alay; sancağı ile birlikte münasip bir yerde merasim duruşunda hazırlanır. Alay kumandan muavini, yoksa en kıdemli tabur kumandanı tarafından tanıtacak kumandana veya doğrudan doğruya kendini tanıtacak alay kumandanına alayı takdim eder. Takdimi mütaakıp tanıtacak zat ile alay kumandanı olarak tayin olunan zat, alayın tam ortası ilerisinde, yüzleri alaya dönük olarak dururlar. Tanıtacak zat, alay kumandanını kısa ve münasip bir nutuk ile alaya tanıtır. Ve alay kumandaniyle birlikte sancağın yanına giderek sancağı da alay kumandanına teslim eder. Bundan sonra alayı takdim eden kumandan tarafından tanıtan zat huzurunda alaya bir geçit resmi yaptırılır ve merasim bu suretle biter.

b. Alay kumandan muavinlerinin alaya tanıtılmasından sonra alay kumandanı huzurunda yapılacak merasim geçişine en kıdemli tabur kumandanı kumanda eder.

c. Tabur kumandanları ile muavinlerinin tanıtılması tabur muvacehesinde, bölük kumandanları ile takım kumandanlarının tanıtılması da tayin edildikleri bölükler muvacehesinde yukarıdaki merasime kıyasen yapılır.

d. Tanıtma merasiminden sonra kışlaya dönüşte alay kumandanı veya muavinine bütün alay subayları, askeri memurları ve astsubayları, tabur kumandanı ve muavinlerine bütün tabur subay, askeri memur ve astsubayları, bölük kumandanlarına bölük subayları ve astsubayları o bölüğün en kıdemli subay tarafından ayrı ayrı takdim olunur.

e. Astsubayların tayin ve tanıtma merasimi subaylara kıyasen yapılır.

Madde 63 - Orduya girecek yeni erlerle kıtalara mürettep olup topluca, kara yolu ile gelecekler şehir veya kasaba methalinde, demir veya deniz yoliyle gelecekler istasyon veya iskelelerde aşağıdaki tertip üzere karşılanırlar:

a. Yüzden fazla kafilelerin karşılanmasına bir bölük;

b. 50:100 arasındakilere bir subay kumandasında bir takım çıkar,

c. 50 den daha aşağı gelenler kışla kapısında karşılanır.

Madde 64 - Karşılayıcı kıta iyi giyinmiş, silahsız ve kıta yalnız palaska takmış olmalı. Garnizonda bando varsa ve karşılamaya bir bölük çıkacaksa beraber alınmalı, gelecek erlerin eşyalarını taşımak üzere münasip miktarda nakil vasıtası beraber götürülmelidir.

Madde 65 - Kışlaya varıldığı zaman kıta nizam karakolu tarafından selamlanır ve bundan sonra münasip bir yerde gelen erlere istirahat verilir. Kafi istirahatten sonra alay (Müstakil tabur) kumandanı "Hoş geldiniz" der ve onlara gönül çekici münasip sözler söyledikten sonra birliklere taksim edilir.

Madde 68 - Bayrak umumiyetle sabah saat 8.00 de çekilir ve gurub anında indirilir.

Ancak; Milli Bayram ve umumi tatil günlerinde Bayrak, bayram veya tatilin başladığı saatte çekilir ve devam ettiği müddetçe çekili kaldıktan sonra bayram veya tatilin biteceği günün gurubu zamanı indirilir.

Bayrak bu iş için hususu olarak yapılmış direk (Gönder) e çekilir.

Bayrak ve gönder binanın büyüklüğü ile mütenasip olmalıdır.

Milli bayram, umumi tatil ve hafta tatili günlerinde bayrak çekilecek yerler aşağıda yazılıdır.

a. Bağımsız bölük,

b. Bağımsız tabur,

c. Alay ve daha yukarı karargahlar,

d. Diğer bilumum askeri müesseseler, okullar ve Deniz Kuvvetlerine mensup bilümum gemiler,

e. Hudut birliklerinde bölük, takım, karakol veya kulelerde (Her gün).

Madde 69 - Bayrağın çekiliş ve indirilişinde yapılacak merasim

a. Bir subay kumandasında silahlı (Bir manga: Bir bölük) Bayrağın çekileceği veya çekili bulunduğu gönderin karşısında ve yakınında, bando, boru veya fifre takımı kıtanın sağında bulunmak üzere cephe alınır. Aynı zamanda, bir er; göndere çekiliş ve indirişe hazır bir halde durur (Bu er; bayrağın çekilmesi halinde, çekildikten sonra, indirilmesi halinde, indirmeden evvel bayrağı selamlar).

Bayrağın çekilme veya indirme zamanı gelince kıta kumandanı selam dur kumandasını verir. Bu kumanda üzerine kıta selam dur vaziyetine geçer; bando boru veya fifre- İstiklal Marşını veya Bayrak Marşını çalmağa başlar. Marş bitinceye kadar kıta selam duruşunu muhafaza eder. Bu merasime memur kıta kumandanı merasime gelmeden evvel saatini doğru olarak ayar etmelidir.

b. Çekilecek Bayrak; nöbetçi subayı odasında veya başka münasip bir yerde duvara asılı camlı bir dolapta muhafaza edilir. Ve buradan alınarak çekilecek mahalle götürülür. Bayrak çabuk çabuk çekilir ve indirilirken ağır ağır indirilir. Bayrak çekilmeden evvel veya indirildikten sonra mahsus bir hürmetle getirilir, götürülür. Bu sırada Bayrağı yere atmak, sürüklemek, münasebetsiz vaziyetlerde tutmak yasaktır.

c. Deniz Kuvvetleri Kumandanlığına mensup bütün gemilere girip çıkanlar göndere çekili bulunan Bayrağa ihtiramkar bir vaziyette cephe alarak selam verirler.

Madde 70 - Bilumum geçit resimlerinde duruş için tertiplenmede kıtalar sağdan sola doğru Merasim Talimatnamesine esas olacak ve Kara Kuvvetleri Kumandanlığınca tertiplenen 7 Ağustos 1953 gün ve 582739 sayılı (Merasim geçiş ve duruşuna ait geçici broşür) deki esaslara göre yapılır.

Bir manevra veya tatbikattan sonra geçit resimleri hariç diğer merasimlerde tahkim edevatı, arka çantası alınmayacaktır.

Madde 71 - Merasime, yabancı devletlere mensup ordu birlikleri katılacaksa bir saygı nişanesi olmak üzere merasim duruşunda sağ başta geçişte de önde yer verilir. Yalnız geçişte kılavuzluk vazifesi yapmak üzere bu birliğin önünde bir kıta bulundurulur.

Madde 72 - Merasime, birden fazla ecnebi devletlere mensup kıtalar katılıyorsa alfabe sırasına göre tertiplenir. (Türk alfabesine göre).

Madde 73 - Askeri cenaze merasimleri, devlet merkezinde, hususiyeti olan merasim, E.U. Rs.nin direktiflerine göre ilgili kuvvet kumandanlıklarınca,

Hariç garnizonlarda bu iş, garnizon kumandanlığınca tertip ve tanzim olunur.

Madde 74 - Devlet büyükleri ile bilümum ordu mensuplarının ve merasim yapılmasını icap ettiren diğer mülki erkanın ölümleri halinde aşağıda gösterildiği şekilde merasim yapılır:

a. Reisicumhur ve Reisicumhurluk yapmış zevatın ölümlerinde yapılacak merasim:

(1) Ölüm haberinin resmi tebliğ ile bildirilmesi üzerine bütün askeri binalarda bayraklar yarıya indirilir.

(2) Cenaze merasimi Hükümetçe hazırlanacak Talimatnameye istinaden Hariciye Vekaleti Protokol Umum Md.lüğünde tanzim edilecek program gereğince yapılır.

(3) Merasime iştirak edecek birlik miktarı, Hükümetçe hazırlanacak Talimatnamede tasrih edildiği şekilde olur.

(4) Cenaze top arabasında taşınır.

(5) Cenaze merasiminin yapıldığı mahalde ve diğer garnizonlarda (87) nci maddede belirtilen top atışı yapılır.

(6) Merasime kıta ile birlikte katılan subaylardan gayrı, yarbay dahil daha üst rütbeli subay, general ve amirallerle muadili askeri memurlar cenaze merasimine iştirak ederler.

(7) Ordu kıyafet kararnamesinde tesbit edilen kıyafetle bu merasime iştirak edilir.

b. Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi, Başvekil, İcra Vekilleri, Büyük Millet Meclisi azaları ve valiler ile diğer muhim devlet erkanından ve yabancı devletlerin siyasi büyük memurlarından ölenlerin cenaze merasimi, hükümet tarafından yapılacak talimatnameye göre tanzim olunur.

c. Erkanıharbiyei Umumiye Reisi, mareşallar (Büyük amiraller), kuvvetler ve ordu kumandanları veya müfettişleri ve diğer orgeneral ve amirallerin cenaze merasimlerinde bir piyade alayı (Üç taburlu, taburlar üçer piyade bölüklü), alay sancağı ve bando bulundurulur.

Cenaze top arabasında taşınır, merasime kıta ile katılanlardan gayri yarbay dahil daha üst rütbeli subay, general ve amirallerle muadili askeri memurlar cenaze merasimine iştirak ederler.

Merasime katılanlar Ordu Kıyafet Kararnamesinde tesbit edilen kıyafette bulunurlar.

d. Tuğgeneral (Tuğamiral): Korgeneral (Koramiral) lerin cenaze merasimlerine üç piyade bölüklü bir piyade taburu ve bando iştirak ettirilir. Cenaze top arabasında taşınır, cenazede kıta başındaki subaylardan gayri mensup olduğu birlik veya müessesede vazifesi müsait olan general ve amiraller, subay ve askeri memurlar bulunurlar.

Kıyafet, Ordu Kıyafet Kararnamesinde tesbit edildiği gibidir.

e. Binbaşı: Albayların cenaze merasiminde, mümkünse kendi sınıfından, değilse diğer sınıflardan yaya olarak mürettep bir Bl. (Silahlı) ve varsa bando iştirak eder. Merasim kıtasından gayri mensup olduğu birlik veya müessesedeki ve garnizon içerisindeki diğer teşekküller subay ve askeri memurlarından vazifesi müsait olanlar bu merasime katılırlar. Kıyafet Ordu Kıyafet Kararnamesinde tesbit edildiği gibidir.

f. Asteğmen: Yüzbaşıların cenaze merasiminde mümkünse kendi sınıfından, değilse diğer sınıflardan yaya olarak silahlı bir takım bulunur. Diğer hususlar (e) fıkrasında olduğu gibidir.

g. Askeri memurlardan ölenlere muadilleri subaylara yapılan merasimin aynı yapılır.

h. Harb okulu, diğer yüksek askeri okullar, askeri meslek okulları ve liselerle orta mektep talebelerinin cenaze merasiminde bir subay kumandasında (Harb okulu, askeri yüksek ve orta okullarda öğrencilerden mürekkep) bir takım teşkil edilir. Bu takımdan başka okul kumandanlığınca tesbit edilecek öğrenci, vazifesi müsait olan subaylar ve öğrenciler merasime iştirak ettirilir.

i. Astsubayların cenaze merasiminde mümkünse kendi sınıfından, mümkün değilse diğer sınıflardan bir subay kumandasında bir takımlık bir kıta yaya olarak bulunur. Bu takımdan başka mensup olduğu birlik veya müesseseden vazifesi müsait olan subay ve astsubaylar merasime katılır.

j. Er ve erbaşların cenaze merasimine kendi sınıfından bir astsubay kumandasında bir manga iştirak eder. Bu mangadan başka bölüğünden bir kaç erbaş ve astsubayla bir subay da cenaze merasiminde hazır bulunur.

Madde 75 - Askeri emeklilerin cenaze merasimleri rütbe, sınıf ve derecelere eşit olanlara yapılan merasimin aynı yapılır.

Madde 76 - Ordu hizmetlerinde kullanılan ecnebi subaylardan herhangi birinin vefatında hususi bir merasim yapılması emredilmemişse rütbelerine muadil subaylara yapılan merasimin aynı yapılır.

Ordu hizmetinde bulunmayan diğer ecnebi subayların cenaze merasimi hükümetçe verilecek hususi emirle tertip edilir.

Madde 77 - Subay, askeri memur ve astsubaylarla emeklilerin ailelerinin cenaze merasimine bir subay kumandasında 30:60 erlik bir askeri kıta iştirak eder.

Madde 78 - Şehitlerin ve diğer ordu mensuplarının ve emeklilerin tabutları üzerine hususi bir hürmet olmak üzere Türk bayrağı sarılır.

Madde 79 - Muharebede veya vazifede bir kaza neticesinde şehit olan ordu mensuplarına hususi emirle merasim yapılır, emir verilmemişse bir üst rütbeye yapılan merasim icra edilir. Mümkünse cenaze top arabasında taşınır, varsa bando bulundurulur.

Cenaze merasimine iştirak edecek kıtalarla kıta dışında merasime katılanların tertiplenmesinde, merasim başlar başlamaz kıtanın cenazenin ilerisinde kolayca yürüyüşe geçebilmesi ve kıta haricindekilerin teşkil edilecek kortejdeki yerlerini kolayca alabilmeleri imkanı sağlanmalıdır.

Madde 80 - Tabutun vasıtaya konması ve vasıtadan alınması ile omuzda taşınacağı ahvalde münasip miktarda silah ve teçhizatsız er merasim yerinde bulundurulur.

Madde 81 - Asker, cenazenin bulunduğu yere geldiğinden itibaren cenazeye mahsus saygı duruşundan başka bir selamlama yapmaz.

Madde 82 - Askeri cenaze merasimin tertibi için, ölen zatın ailesi veya yakınları tarafından vaktinde ilgili makamlara müracaat edilmesi lazımdır. Bu merasimin tertiplenmesi için cenazenin bulunduğu yerde askeri bir birliğin bulunması şarttır.

Madde 83 - Cenaze hareket ettirilirken merasim kumandanının vereceği bir ikaz kumandası veya (Ti...) işareti üzerine kıta saygı duruşuna geçer. Kıta haricinde kalan subaylar cenazeye cephe alarak el ile selam verirler.

Madde 84 - Başka bir emir verilmemiş umumi surette cenaze merasiminde aşağıdaki tertip üzerine hareket olunur: (Şekil. S. 33)

a. Merasim kumandanı ve karargahı,

b. Merasime katılacak kıtalar, (Varsa her kıtanın bandosu başında olmak üzere emirde tasrih edilen sıraya göre),

c. Bando,

d. İmamlar, (Din adamları)

e. Çelenkler (Varsa) çelenk taşıyıcıları tarafından taşınır. Bu taşıyıcılar hususi emirle belirtilmemişse kılık ve kıyafatlerine hususi surette itina edilmiş er veya astsubaylardan olur. Bunlar duruma göre cenazenin önünde veya yanında tertiplenirler.

f. Cenaze ister vasıta ile nakledilsin, isterse elde taşınsın merasim kıtasının ortasında gider. Yani merasim kıtası birerle kolda tabutun iki tarafında bulunur. Madalyaları varsa tubutun arkasından takip ettirilir.

g. Merhumun aile efradı tabutun arkasında yer alırlar.

h. Merasime kıta haricinde katılan subaylar, (8 inci madde esaslarına göre ve yürünecek yolun genişliğine göre sıralar halinde yürürler.)

i. Mülki erkan ve diğer sivil teşekküller, (Protokol sıralarına ve "g" fıkrasındaki tertipte olduğu gibi yürürler.),

j. Cenaze merasiminde Reisicumhur, sabık Reisicumhur Büyük Millet Meclisi Reisi, Başvekil ve Başvekil yardımcıları mebuslar bulunuyorsa ordu erkanının önünde yer alırlar.),

k. Merasim kıtası büyük olduğu takdirde ayrıca kortejin arkasından bir kısımla ve yürüyüş kolunda takip ederler.

l. Merasime kordiplomatik iştirak ediyorsa protokol umum müdürlüğünce tespit edilen yerde yürütülür.

m. Merasime yabancı devletlere mensup birliklerde katılıyorsa 71 ve 72 nci maddelerde belirtilen esaslar dahilinde hareket edilir.

Merasime başlanacak yerin ve takip edilecek yolların durumu müsait ise şemada gösterilen tertip alınır. Müsait olmayan yerlerde buna kıyasen yer alınır.

Madde 85 - Mezarlık uzakta ise ve merasim mezarlığa kadar devam etmiyecekse merasimin nereye kadar devam ettirileceği verilecek emirde bildrilir. Bu takdirde merasim, bildirilen bu yere kadar devam eder. Burada merasim kıtası yolun iki tarafında ve yerin müsaadesi nisbetinde safa geçerek cenaze taşıt vasıtısına konuluncaya kadar saygı duruşunda bulunur.

Cenaze buradan itibaren mezarlığa kadar nakil vasıtasiyle götürülür. Vasıtalarla mezarlığa gideceklerin yürüyüş sırasının tertibinde (8) inci maddedeki sıra esas tutulur.

Mezarlıkta saygı duruşunda bulunmak üzere ayrıca bir kıta ve cenazenin taşınmasında yardım için kafi miktar silahsız er bulundurulabilir.

Mezarlıkta saygı kıtası varsa ve yer müsait ise mezarın 15 adım karşısında ve cephe mezara karşı olmak üzere safta bulunurlar.

Kıta haricinde merasime katılanlar protokol sırasına göre kıta ile mezar arası boş kalmak suretile tertiplenirler.

Madde 86 - Cenazenin mezara indirilmesinde kıta merasim kumandanının kumandasiyle veya verilecek (Ti...) işaretiyle saygı duruşu yapar. Bu esnada kıta haricinde merasime katılanlar mezara cephe alarak saygı duruşuna geçerler.

Cenaze gömüldükten sonra ölen zat hakkında konuşmalar yapılır. Eğer merhum şehit ise telkinden evvel bir manga mezarın üç adım karşısında ve cephe mezara dönük olmak üzere vaziyet alır ve tüfekle üç atım ihtiram atışı yapılarak merasime son verilir.

Madde 92 - a) Yabancı hükümdar ailelerine mensup prenslerden biri Türkiye Cumhuriyeti dahilinde topla selam yapılacağı ilan edilmiş bulunan müstahkem mevkilerle kıyı bataryalarının bulundukları yerlere veya bir harb gemisinin bulunduğu mahalle geliş ve gidişlerinde, ilk geliş ve son ayrılışlarında o mevki ve harb gemilerinden 21 pare top atılmak suretiyle selamlanırlar. Türk harb gemilerinden birine geliş ve gidişlerinde de aynı merasim yapılır. Selam toplarının atışında merasime katılan bütün harb gemileri grandi direğine o prensin mensup olduğu hükümetin milli bayrağını çekerler.

b) Türk harb gemileri yabancı bir devlet limanında bulunurken böyle bir ziyaret olursa (a) paragrafındaki merasim aynen yapılır.

c) Türk harb gemileri prensin forsunu çekmiş bir gemiye tesadüf ederse veya bu gemiyi geçerse veyahut bu gemi tarafından geçilirse yine (a) paragrafındaki merasim aynen yapılır.

Madde 93 - a) Türk harb gemileri birden ziyade devlet başkanı veya hükümdar forsunu taşıyan bir gemiye veya gemilere tesadüf ederlerse veya birden ziyade hükümdar forsunun çekilmiş bulunduğu bir liman veya mahalle gelirse veyahut iki veya daha ziyade hükümdar forsu aynı zamanda çekilmiş bulunursa aşağıdaki sıraya göre merasim yapılacaktır.

(1) Türkiye Reisicumhuru

(2) Alfabe sırasına göre yabancı devlet hükümdarları (Kral ve kraliçe)

(3) Alfabe sırasına göre veliahtlar

(4) Alfabe sırasına göre cumhurbaşkanları

(5) Alfabe sırasına göre yabancı hükümdar aileleri üyeleri alfabe sırası devlet isimlerine göre tanzim edilir.

b) Herhangi bir milletin her ne kadar hükümdar ailesi forsu mevcut bulunursa bulunsun bu hükümdar aileleri için ayrı ayrı selam yapılmayıp yalnız bir defa topla selam yapılır.

Madde 94 - a) Türk harb gemilerinden biri (Madde: 108) gereğince iadei selam eden bir yabancı limana gelişinde, o limanda Türk Reisicumhurunun veya yabancı hükümdar veya ailelerinden birinin veyahut bir cumhurbaşkanının forsu çekilmiş bulunursa, evvela o limanın sahibi olan hükümetin milli bayrağı birinci olmak üzere ve daha sonra (Madde: 93) deki sıra gereğince hükümdar ve devlet başkanları forsları selamlanır.

b) Eğer limanın ait olduğu hükümetin veya hükümdar ailesinden birinin veyahut cumhurbaşkanının forsu o limana çekilmiş ise milli bayrağı selamlamak, milleti temsil eden şahsı selamlamak addolunur.

c) Türkiye Reisicumhuruna veya bir yabancı hükümdara veyahut bir cumhurbaşkanına mahsus forsun çekili bulunduğu yerde aynı milletin topla selamlanmak hakkını haiz diğer şahıslar Türk harb gemileri tarafından ayrıca selamlanmaz.

Madde 95 - Milli bayram: Türkiye Cumhuriyetinin ilan edildiği 29 Ekim günüdür. Bayram 28 Ekim öğleden sonra başlamak üzere 29 ve 30 Ekim günleri devam eder.

Türk harb gemileri ve mevaki 28 Ekim zevalde alay sancakları ve topuz bayrakları ile ve gece dış tenviratla donatılır;

Türk harb gemilerinden 28 Ekim zevalinde 21 pare top atılır. 30 Ekim gece yarısı bayram sona erer.

29 Ekim saat 12.00 de 21 pare top atılarak milli bayram tesit edilir.

Mevaki bayramın devamı müddetince gece bayraklarını indirmez.

Madde 99 - Mülki memurlarla subaylardan fiilen ifayı memuriyet edenler için yapılacak selam (Cetvel: 1) de gösterilmiştir.

Madde 100 - Yabancı memurlara saygı göstermek için Türk harb gemilerinden atılacak selam topları, Türk memurlarına eşit olarak (Cetvel: 1) e göredir. Cetvele uymayan yabancı memurlara atılacak top sayısı o memurun kendi memleketinde hakkı bulunduğu kadar olup, bilinmediği takdirde kendisine veya beraberinde bulunan şahıslara sorularak öğrenilir.

Madde 101 - Topla selamlanmak hakkını haiz siyasi ve mülki memurlarla kara, deniz ve hava subaylarının bindikleri gemi (Madde: 99) mucibince topla merasim yapılmaktan istisna edilmiş bir harb gemisi veyahut bir tüccar gemisi ise limanda bulunan harb gemilerinin kıdemli kumandanı emrindeki gemilerden birine bu merasimin ifasını emredebilir.

Madde 102 - a) Rütbesinin üstünde bir memuriyete muvakkaten vekalet eden kara, deniz ve hava subaylarından biri hakkında, vekalet esnasında memuriyete mahsus bütün merasim yapılır.

b) Mülki bir memuriyeti vekaleten ifa eden subaylar hakkında da bu vekaletin devam ettiği müddet zarfında bu memuriyete ait bütün merasim yapılır.

Madde 103 - Ast memurin ve subaylar hiç bir zaman üst yanında selamlanmaz.

Madde 104 - a) Üst bir deniz subayının forsu aşağıdaki şekilde selamlanır. Orada bulunan ve kendisinden sonra gelen en kıdemli subay tarafından.

(1) Forsun ilk çekilişinde

(2) Forsun gemiden gemiye naklinde veyahut terfi dolayısiyle tekrar çekilişinde

b) Bir gemi veya birkaç geminin üst bir deniz subayına tesadüfte veya bu subayın bulunduğu limana muvasalatta iki veya daha ziyade geminin kıdemli kumandanı üstü selamlar.

c) Forsunu ilk defa çekmiş bulunan veya terfi sebebiyle bunu değiştiren, kı

demsiz fors sahibi veya komodor tarafından limana muvasalatta.

d) İadeyi selam:

(1) Bu selamlar (Cetvel:1) e göre iade edilecektir. Fakat bir kumandan hakkında, refakatindeki mütaaddit gemiler tarafından selam ifa olunmuş ve merasim yapılmış ise, bu kumandan bunlara ayrı ayrı mukabele etmeyip, ancak hepsine birden kendi rütbesine mahsus top atımı ile iade edilecektir.

(2) Hiçbir fors subay veya komodor veya bir gemi kumandanı veyahut kumandan mevkiinde bulunan bir subay, terfi müstesna olmak üzere, aynı fors sahibi subayı veya komodoru amirliği esnasında bir kereden ziyade selamlamaz.

Madde 105 - Resmi memuriyeti olmayan denizde tuğamiral, kara ve havada tuğgeneral rütbesinin dununda bulunan Türk subaylarına hiçbir mahalde topla selam resmi yapılmıyacağı gibi Türk harb gemileriyle müstahkem mevki arasında dahi topla merasim yapılmaz.